የአማርኛ ሰዋሰው (በብላታ ሙርስዔ.pdf

• word cloud

• Extraction Summary

ይሀንሰዋስውለመጻፍያሰብሁበትምክንያትየሚከተለውነው » በ ዓም ሚያዝያ ቀን የተፈሪ መኩንን ተማሪ ቤት ዘወትር ይሄዳል « ። ለድርብና ድርብርብ ዐረፍተ ነገር ። በእናት ማኅፀን የተፀነሰ ፅንስ ተኑ ሲዴርስ በማኅፀን ታግዶ እንደማ ይቀር ሥራም በትጋት ከተጀጦረ የሠራተኛጦ አሳብ ከወፅነው ጊዜ ኦያልፍም። ሥጋ በመንፈስ እየ ንቀሳቀሰ «። አይወድህሦ የሚሉህ አትውደደው ሊሉ ነው ። ባፅድ መነዛ የሚባለው በስተ መጀመሪያ እየተጨመረ የሚባ ቃል ነው ፈ በዕድ መነሻና ባሰዕድ መድረሸ በነጥብ ሳይለይ ከዋናው ቃል ጋር በእንድነት ይጻፋል «። ት ስም። ሰውነት ደግነት ክፉነት ትልቅነት መሆን ሙንቕን ፈለግን ገደልን መጣን እኛ የእርባታዝርዝር ለገንገይለን ዐወቀን ልዩን ነ ኛ ቅጽል። ዘ ጐልት ፈጠረ ከለፈ ጐሕሉት ኗጣሬ ዘለሌት ጉጐድፍ ዱፍሲኣዛ ዝመረ ፍምዎሓ ዘቢብ በጠ ፍሬ ዘፈካ ጠረዝ ፍርኹዥ ካጐልሷ ጠረጴዛ ፍርድ ዜና በየቁ ፍትሕ ከደነ ከልፃ ከሬኝ ኳዳነ ካህኘ የአማርኛ ጸሞዘው። በቋንቋችን አዲስ ስያሜን ቭንፈጥርለትብለውየሚመኙአሎ» ይህ አሰብ ሰዙራትረገድምንምእንኳ ደስ የሚያላኝ ቢሆን እሁን ለጊዚዜው ዘትምህርትእንዳንገፋዳ ያደርገናል ስለዚሀም አዲሱ ዘመን የወለዳቸጦን የጥበብ ትምሀርት ያለባቸውን ቃላች ከውጭም ብንወርስ የሚጎዳ አለመሆኑን እንመለከታሰን « ዳሩ ግን አነጋገሩን በእንድ ዓይነት መወሰን የተ ባነው ሁሉም በየፊናው በልዩ ልዩ ቋንቋ የሚናዖዝር የሆነ እንደሆነ ቀጥ እምሳጹ የጠፋ አንዳይሆን ነው «ሀ እነሆ ለምሌ «ዲሬክተር የተባለው ቃል በሀገራ ቸን ከዛሬ ዓመት በሬት ጀምሮ ተለምዶእል በመጀመሪያው ጊዜ በሕ ዝብ እፍ «ድልክቴር ድርክቴቱርም ይበል ነበር « ኦሁን። በሙሉቃልየሚነገርየዐረፍተነገር መግቻ ነው » አንዳንድጊዜ። የከፌፊለስ ቃል ነጥብ ነው ። የጥያቄ ምልክት ነው ነጠሳሠረዝ ድርብሠረዝ ትአምርተጥያቄ ትእምርተ ኣኀክሮ ትአእምርተሥላቅ እንዚህ ምልክቶችበበ ጊዜ ። አስከ ጽፋቱ ድረስበአሥሩ አውታረ መዝሙርምሳሌ ጊዜ በዜማ የሚዘለ ቀው ምስጋና ነው። እንዳገር ልማድ በአልልታ በእስክስታ በአታሞ በቻቻታ የሚዜመው ነገርዘፈን ይበላል « ለእርሱምልፍዩልዩ ስልትና ቤትእለው « ጐልማሶች በገና ጨዋታና በሌሳም በልዬልዩምክንያትበዜማየሚሟሚጫ ወቱትነገዢሆታ ይበላል « አጫዋቾች ወይም። ስለመዝሙሮች ሥፒዓት አሁን የምንጽፈው ዓይነታቸውን በዌሩ ለመግለጽ ብቻ ነው ።ቤት የወል በማለት ፈንቃም ተራ ወይም ደንበኛ ግጥም ሊበል ዶቻላል « ይኽኸ። ዳግም ዘሩንዘራ መከርአሳልፎ « ። ነወ « ሐረጉና። ጉልማሶች በዘመን መለወጫ ሳይ የሚጫወቱት ነው ። በባላገሮች ዘንድ ይነዢ ነዘር « በሁኑ ህመን ግን እንዴ መሳቂያነው እንጂ ለሥሪ አያገለግልም «። ቢሆንም» ለዝክረ ነገር ችቂቶችን። የየስ ሞቹን ትርጓሜ በሚከተለው እናላያለን « ሰም ማለትለወርቁ አምሳል መርገፍ ሆኖ የሚነገር ቃል ነው። ይኛ ግጥም የተገጠ ው የአጴ ምኒልክ» መምት ደብቁ ሳለ ዘ ዓ ም ነው። ዳኛውም ፈረደ በሁስቱም ላይ ። የአማርኛ ጉባኤ ቃና ሥሥጢሩ አጥሬ ሳስ ያላወፋ አይጐዳ ማስት ነው ን ልጆች ተማሩ ሃፍርድን ሥራ ቀጥታ አይጥ በበላ ስንዴን ዛ አምጣነዳዋ ተመታ የአማርኛ ዋዜማ ጦሥጠሩ መወጥ ማብዛትን ክስ መንቀፍ ነው። የሕግ ትምሀርት ከመሆኑየተነሣበዳሮዘመንጨዋው ሲተችና ሷፈርድ ለነገሩ የሚስማማውን አንዳንድ ምሌ እየጨመረ ይናገር ነበር ።ወባኽ ከሺህ ዝዝሩ ውጌ ጥቂት የተለየ ነው ። በሬደልና በፊ ደልመከከልየሚገኘውስፍራ ኖኅት ይባላል « ይኸውም ፕኅት በእሁኑ ዘመን ኤስፓስ እየተባለ በማተሚያቤት ሠራተኞች ዘንድ በተውሶ ስም የሚ ጠራው ነው ።

• Cosine Similarity

«ግሥ ቅጽል ቃለ አጋኖ የተባሉት በግዕዝ ሰጥስው። እ ሠ ክፍል የተውላጠ ስም ዓይነቶች ። አመልካች ተውላጠስምእ አጸፋ ተውላጠስም» ሐ መጠይቅ ተውላጠሰም ኛመልመጃ ምንባብ መርድአዝማች አብዬ» ክፍል የተውላጠ ስም ዝርዝር አፈታት ተራ ቁጥር የኣማርኛ ሰሞስጦ አርአእስተነገር ማውጫ ምዕራፍ ቅጽል መግለጫ ክፍልየቅጽል አመሠራረት ክፍል የቅጽል ዓይነቶች። « መግለጫ ክፍል የግሥ ጠበይና ዓይነት» ገቢር ግሥ ተገብሮ ግሥ ወሳዋይ ግሥ« » ፆ « ተዛጋሪ ግሥ። ነበር ግሥ«። ምዕራፍ ተውሳክ ግሥ መግለጫ። ኛ ተውሳክ ግሥ ኛ ተውላጤ ስም ኛ መስተዋድድ ኛ ቅጽል ኛ መስተፃምር ኛ ግሥ ኛ ቃለ አጋኖ መቋ ስም ማናቸውም ። « እነሆ እሁን በተሰጠው » ማስረጃ አብርሃም የበው ስም ነው አዲስ አበባ የከተማ ወይም የቦታ ከም » ነው « ፈረስ ሠ የአንድ ዓይነት እንስሳ በም ነው » «መጽሐፍ የዕቻ ስም ነወ ሕልም ረቂቀ የሆነ የነገር ስም ነው ስለዚህ መጠሪያየሆነማናቸውም ቃልስም ይበላል»ቀእይ ሙጓ ተውላጠስም በስ ፈንታ ተተክቶ የሚገባ ቃል። ስለዚህም በስምና በተውላጠ ስም ላይ እየተቀጠለ ዓይነቱን ግብሩን መጠኑን የሚገልጽ ቃል ሁሉ «ቅጽል ይበላል ቁእፉዶ ምሙ ግሥ። ነገር የሚጠራበት ቃል ስም ይባሳል « ስም ክዚህ በታች በተጻፉት በጄ ዓይነቶች ይመደባል ። የወልስም የወል ስም የተባለወ ዓይነቱ አንድ ሆኖ የሚገኝ ነገር ሁሉ በጠቅ ላሳ የሚጠራበት ስም ነው ምሳሌ ሰው አገር ተራሪባሕር ወንዝ መጽሐፍ መሬት ዝግባ ጎመን ስንዴ ስንደዶ በግ አንበሳ አንደማሰት እነሆ ከሳይ እንደታጸፈው ቃል «ሰው በተባለፒዜበጠቅላላየሁሉሎ ስም» መሆኑንያመለክታልእንጂሰሎሞን ምኒልክእንደማለትለእንድሰወ የሚሰዋ ልዩ ስም አይደለም አዝዢ በተባለ ጊዜ ከዓለም ክናል የሆኑ ቦታዎች የሚጠሩበት ስም መሆኑን። የአማርኛ ስዋቦው ክጾም ተመልከት « የጥቅል ስም « የጥቅል ስም የሚበለው ብዙው የወል ስም ወደ አንድ ወገን ተጠ ቅልሎ የሚጠራበት የማኅበር ወይም የነገድ ስም ነው ። ን የነገር ስም ። ምላሴ ቅጽል የግብር ስም ። የነገር ስም እንዴት ያለ ዓይነት ነው አ ። ክፍል ቁጥር» አንድነገርበነጠላውበተነገረጊሼ ያየተነገረው ቃል የአንድ ቁጥር ወይም ነጠላ ቁጥር ይባሳል በነጠላ የተነገረውም ያ ቃል በብዙነት በተነገረ ጊዜ የብዙ ቁጥር ይባላል ስለዚህም በሰዋስው ደንብ «ነጠላ ማለት በአ ንድ ቃል የተነገረ ብዙ» ማለት በብዙነት የተነገረ ማለት ነው « ቁጥር በተባለው ክፍል የምናገኘው ጥቅም አንዳን» ቃል ወደብዙ ተለውጦማየት ነሙ « ክስሞች ክፍል የተጸውዖ ስም ብዛትን» አይፈልግም ሁልጊዜ በነጠላ ብቻ ይነገራል ። ዴ የአማርኛ ስሞስው ስም። «ይዝ ተውሳክ ግሥ ዐዝአንቀጽ «ክጓደኞችዋ ጋር የነገር ስም የወል ጾታ የብዙ ቁጥር ሙያ ተሳቢ በመስተዋድድከ ጋር» ተገዝቶ የእንቀጽ ሄደች ተሳቢ ሆኖአል ። ተውላቤ ስም የሚባለጦ በስም ፈንታ እየተተካ የሚገባ ታል ነወ» የተነገረውን ስም እንዳይደጋገም ለማዴረግ ብንፈልግ በእርሱስፍራ ሌሳ ቃል እንተክለንኡ ይህሀምተተክቶ የሚገበው ቃል ተውላጠ ስም ይባላል « ትርጓሜው የስፖ ልዋጭ ወይም የስም ምትክ ማለት ነው ። ክፍል የተውላጠ ስም ዝርዝር አፈታት ። አብዛኛ የነገር ዙ ስም መሠረቱ ከግሥ ቃል ስለሆነ ከነገር ስም ላይ የሚገኘውም ቅጽል ግሣዊ ተብሎ ። ሽ የአማርኛ ሰዋስው ቅጽል» ኛ የአኀኅዝና የመጠን ቅጽል ። ቃላት አብዛኞቹ» በተውላጠ ስም ክፍል የተነገሩት ናቸው ቁ እይ ስለዚህም ። እንዳንድ ክች ቅጽል በመባል ፈንታ የተውላጠ ስም ቅጽል ተብሎ ይራል ኛ የዓይነትና የግብር ቅጽል « ሀ የወገን ቅጽል ። ተገብሮ ግሥ ያሰምንም ተሳቢ ይነገራል ። ቁ እይ « ሠ ጅጣማርኛ ሰዋስው ግሥ» የመሆን ግሥ ና ነበረ « መድረሸውን ሳድስ አድርጎ ነበር ተብሎ በቦቱምመደቦች ይገበል። ግሥ ማለት ምን ማለት ነው ። የአማርኛ ስጥክው ግሥ። የአማርኛ ሰጥስው ግሥ። ዳ ክፍልሮያየ የግሥ ረዳት« የግሥ ረዳት የሚባሉት በበዝ እንቀጽ ላይ እየተጫኑ ከዋናው ግሥ ጋር ተቀላቅሰው ማሰሪያ አንቀጽ የሚሆኑት ቃላት ናቸው « እነርሱም በጠቅ ላላ የመሆንና የመኖር ግሥ ተብለው ይጠራሉ ። ጮ ኛ በመኖር ግሥ ወይም በአለኝቻታ ግሥ ሲነገር እንደሚከተለው ይሆናል። የአማርኛ ለዋስው ግሥ። አለ የመሆንገ ምግባር የሚገልጽ ሲሆን ረዳት ግሥ ይበላል በዚሀም» ጊዜ ከግብር ተውሳክተ ግሥ ለዚፁ የተመደቡትን ቃላት ይዞ ይገባል። በዚህ ጊዜ ክፍሉ ከመሆን ግሥ ነው ። የመኖር ግሥ እንዴት አንደሆነ አስረዳኝ የመሆን ግሥ ምን ዓይነት እንደሆነ ገገረኝ ። ይሀንንም መፈለግ በሚለው ግሥ እናሳያለን « የአማርኛ ጸዋስው ግሥ ። የአማርኛ ስኖቦው ግሥ። ነው በግፅዝ ሰዋስጦ ሣልስቅጽል ድስ ቅጽል ተብሎ ይጠራል ምሳሌ የፈለገ የገ የሆነ የነበረ ኀላፊ ግሣዊ ቅጽል የሚፈልግ የሚገበ የሥሆን የምናር ትንቢታዊ ግሣዊ ቅጽል ፀ «ዘር የሚባለው ክግሥ ክፍል የሚገኘው ወይ ሃው የግብር ስም ነው የሚገኘው ወይም ግሥን የሚያስገ ምሳሌ ፍለጋ ፍላጎት ሁኔታ አለኝታይህን የመሰስ ሁሉነው የአማርኛ ፅኖስው ግሥ። ግሥ። የአማርኛ ሰዋክው ግሥ። የአማርኛ በቸክው ግሥ። ሃ ማስገንዘቢያ ምክንያታዊ አዋዋይ አንቀጽ በኅላፊው ጊዜያት «ኖሮ » የሚለው ረዳቱ ግሥ ሳይጨመርሽትም ይነገራል ። ው ግሥ ። ሥሉጥ ግሥ የሚባለው ከማንኛውም ግሥ እየተስማማ የሚገባና የሚነገር ቃል ነው ። ያ የ ማለት ግሥ። ግሥ አለ ሳልቶበተነገረ ጊዜ የመናገርን ምግባር እንደዶሚገልጽክሁን በፊት እስታውቀናል ቁ እይ« የኮማርኛ ዋስው ግሥ ሃጁ የማለት ግሥ ከሌሎቹ ሁሉ ተለይቆ በቃላት ሳይ ልዩ ኃይል አለው። ሆነ ግሥ አለ መሸ የሚለውን እን ቀጽ ተሳቢ አድርነ ፀረፍተ ነገሩን የተሟሳ ያደርገዋል ትርጓሜውም አስ ተማሪ ጊዜወ እንደመሸ ወይም መሸ ማለትን ተናገረ ማለት ነው « የማለት ግሥ አንዳንድ ጊዜ በምግባሩ የጥቅስ ወይም የቾችች ግሥ ተብሎ ይጠራል ። የማለት ግሥ እንደ ሌሳው ግሥ ሁሉ በየዋሀና በዝርዝር እርባታ በሙሉ ይረባል ። ተውሳክ ግሥ የሚባለው ከግሥ በፊት እየገባ የአንቀጽን ጠባይ የሚገልጽ ቃል ነው « ከዚህም የተነሣ ተውሳከ ግሥ ተብሏል ። ተውሳክ ግሥ « ለ መጠይቅ ተውሳክ ግሥ ። ኦጅ ግሥ ቃለአጋኖ ግሥ«አለ። ግሥ«አደረገ ግሥ። እንደ ተውሳከ ግሥ ሆኖ ሲገባ ይገኛል ። ቅጽል ። ግሥ ። ውው መ ት ው ት ኅ ችንድ እች የፀረፍተነገር አመዳደብ « ነጠላ ዐረፍተ ነገር « አንድ ባለቤትና አንድ አንቀጽ ብቻ የሚነገሩበት ዐረፍተ ነገር ነጠላ ይባላል » ምክንያቱም በአንድ ባለቤትና በአንድ አንቀጽ ብቻ የንግግ ሩን አላብ በሙሉ የሚያስረዳ ስለሆነ ነው በባለቤት ላይ የሚጨመር ዘርፍ ወይም ቅጽል እንደዚሁ ደግሞ የአንቀጽ ተገዥ የሆነ ተሳቢ ወይም የመስተዋድድ ተገዥና ተውሳከ ግሥ ተጨምሮ ቢነዓር በነዚሁ ክፍሎች ተጠቅልሎ ይነገራል ። ውስጠ የ ቅጽል ሙ ሐ እንቀጽ እንቀጽ የሚባለው ስለበለቤት የሚነገርና የንግግር አሳብ የሚፈጸም በት ቃል ነው ክዚህም የተነሣ አንዳንድ ጊዜ ማሰሪያ አንቀጽ ተብሎ ይጠራል ። የወል ስም ነወ። ግሥ ነ ነው ። ስም ነው ።

• N.B. This Summary is Very Experimental!! based on the following scripts from:
  • https://github.com/millzon/textSummarizer-am
  • https://github.com/icoxfog417/awesome-text-summarization#motivation