የዋልድባ ገዳም ታሪክ.pdf
-
የቃላት ደመና
-
የማውጣት አጠሬራ
አሁን እኔ ይህን ስል የማንንም ኃይማኖት ለመንቀፍ አይደለም ነገር ግን ከዚህ ላይ አንባቢዎችን ለማስታወስ የም ፈልገው ጦንዞቹ ከሚመነጩበት ላይ የሚገኘውን የቢ ስም መጥ ራቴ ነው እንጅ ዙሮ ዙሮ እነዚህ ወንዞች የሚመነ ጩት ከዚሁ ከአንዱ ተራራ ሥር መሆኑን አለመዘንጋት ነው። ተራራው ከስፋቴ የተነሳ አንድ የተወሰነ ስም የለውም የአልኩት ስለዚህ ነው ። ተከዜ የሚመነጨው ላስታ ውስጥ አቦይ ገደል እየላ ሚካኤል ከተባለው ቦታ ነው።ዞ አቀበቱን ወጥቶ ቧሂትና አርቋዝዬ ክሚባለው ቦታ ሲደርሱ አዛሮ በግምት ክሎ ሜተር በሚሆን ርተት ራስ ደጀን ተራራ ከራስ ዮናኤል ፈላሻ የሚባለውን ስም ለማግኘት የበቁት በ የተዋጉት ፈላሾች ቪህ ምክንያት ነው እሥራኤልም አይሁድም የሚ ባሉት እነዚሁ ፈላሾች አይሁድ ማለት የእግዚአብ ር ቤ ናቸው ሽ ኞች ማለት ነው ። ተልባና ኑግ መመገብ የተጀመረው እነ አባ ገብረ ክርስቶስ ይህን ደንብ ከጻፉ በኋላ ነው ። ክርክርንና ጥልን የሚአበትል ቢኖር የተለየ ይሁን በአብ በወ ልድ በመንፈስ ቅዱስ አፍ ይጦገዝ ስለነገረ ባርያ ወደ ከርስትና ዓለም ውስጥ ሲገቡ ንጉሣችን ልብነድንግለ የሰጠን ትዕዛዝ ይህ ነው ።ዩች በሠሩት ሕግ መሠረት ቀርቦ እንዲነጋገር መፍተዳ ው ቦ ሠ አፄ በእደማርያምም እንደአባታቸው እንደ አፄ ዘርዓ ያፅ ቆብ ለገዳሙ የጸፉት አንድ ደንብ መኖሩን የሚገልጽ ነው ። ነገርግን ጌታ በወንጌል እየራሳችሁ ተዋደዱ በፍትርም ኑሩ ወገድ ሙን የሚወድ ሕግን ሁሉ ፈጸመ እንዳለውና ዳግመኛም እኔም እነ ይወደድሁአችሁ እርስ በራሳችሁ ትዋደዱ ዘንድ ይገባል እንዳለው በመዋደይድና በስምምነት ይተመጡ እኛም እንግዲህ የተይሙት እባ ቶቻችን ገዳማውያን የሠሩትን ሕግ ለመፈጸም በሠሥላችን ተባዘሩ ነማለታችን በስተቀር አዲስ ትዕዛዝና አዲስ ትምህርት የአመጣንባ ችሁ አይደለም የሚል ነው ። ተፈጸመ ርጓከበበዐ ዐሃ ፍ ሸነ ርቋበበድ ፀ ይህ መጽሐፍ የተመረመረው መ ው በብፁዕ ወቅዱስ አቡኀ ሪ ርዕሰ ሊታነ ጳጳሳት ዘኢትዮጵያ የአዘጋጂጮ ተሸም ፓትርያርቦ ርእሰ ር ቆም እንዲነሳሳ አስቦው የሰጡት ቀ ቦረታታና ሶ የሚጋብዝ በመሆኑ ይህ ኮሚቴ ለት አገዳ ያንንም እያተሬቦ መጽሐፉ ታሳሞ ለቁም ጋናውን በመሸኛ ደብዳቤ ለትዳስነታቸው ዛ» ድምፅ ተስማምተን ነር ይዖ ል ወሣኔ ይሰጦጠሠ ስንል ቦአንዶ ኳ ኤ ሜ ጉባ ፊርማ ንቡረዕድ ኃይለ ልዑል ወልደ ገሪማ ሰብሳ እቶ መንክር ተድላ አባኋና ፀሐፊ ርዕሰ ደብር ጥፁም ልሳን ካሣ አባል ፍፍጭውጭፍ ፍቁዱባውውው ውፁ ው ጣው ባኩ ባኩ ክኩ ባኩ ባክ ባኩ ባሎ ክው ባው አንድ ለው አንድ ደስ የሚአሰኝ ዕታቃ ገዝቶ ለወዳጁ ሲሰጥ የዕቃው ዋጋ ምንያህል እንደሆነ ቢገለጽ ተተባዩንም ሆነ ሰመን ደስ እንደሚአሰኝ የታወቶ ነው ።
-
Cosine ማጠቃለያ
ይኸውም በሀገራችን በኢትዮጵያ ክረጅም ዘመን ጀምሮ በበጐ ፈቃ ዳችን ከሀገር ውጭ በዓለ ትንሣኤን ለማነበርና ለመሳለም ኢየሩ ሳሌም በሀገር ውስጥ መስከረም ቀን ግሸን ማርያም ጥትቅምት ቀን አቡነ አረጋዊ ደብረ ዳሞ ኅዳር ኦ ቀን አክሱም ጽዮን ታኅሣሥ ቀን አቡነ ተክለ ሃዬማኖት ደብረ ሊባኖስ ታኅሣሥ ቀን ቅዱስ ላሊበላ መጋቢት ተን ዝቋላ አቦ አቡነ ገብረ መን ፈስ ቅዱስ መጋቢት ተን ዋልድባ አብረንታንት እየሃድን እንደምንሳለመው ማለት ነው። ዋልድባ የሚባለው ስመ ጥሩው ገዳም የሚገኘው በጐንዶር ስጥ በተከዜ ወንዝ አጠ ነው ላይ አቆምና ወዶ ክፍለ ሀገር በሰሜን አውራጃ ው በዚህም ታላቅ ገዳም የላመና የጣመ መብል አይቀመስበትም የሞቀሩ መተ ልብስ እይለበስበትም ም መ ሷይቀምሱ የሞቶ ት የጣ በገዳሙ የሚኖሩት መነኩሳት የላመ የዴመቀ ሳይለብሱ ነፍሳቸውን ለእግዚአብሔር ኦ ችውን ጐድተው ነው የሚኖሩት ደራ ሰጥተው ጣዖ ዓርቋበከከፎፀ ሀሃ ር ጸ ርቧበከፎ ርጓከከፎ ወዉቿ የኖልድባ ገዳም ታሪክ ይኸውም ገዳም የቀናበትን ዘመንና ከቀናም ጀምሮ እስከአሁን በየጊዜው በዚሁ ቦታ የተሠራውን ታሪክ መርምሬና አጣርቸ ከአባፋ ቻችን አበው ከጥንት ጀምሮ በቃል ሲነገር የቆየውን ከአጐቴ ከመም ሕር ገብረ እግዚአብሔር ተሰማ የተነገረኝን ሰምቼ በዚሁ ገዳም ተጽፎ የሚገኘውንም ታሪክ አይቼ ክዚህ እንደሚከተለው ጽፌዋለሁ « ቡልጋ በሚባለው አገር ይቀመጡ የነበሩ ሕዝቦች በ ዓም ጥር ቀን በዓለ ጥምቀትን ለማክባር ተሰብስበው የነበሩ ሰዎች ካህናቱ በማኃሌት ጨዋው በዘፈን ሲወዛወዙ ሰዓተ ቅዳሴ አለፈባቸው በዚህ ጊዜ አንድ ባህታዊ ድንገት ደርሶ ቅዳሴውን ከእግዚአብሔር የታዘዙ ግሁሳን ቀድሰውታል በናንተ ግን መአት ታዞባችኋልና መድኃኒተ ነፍሳችሁን ፈልጉ ብሎ ስለ ነገራቸው ምን ብናደርግ እግዚአብሔር ይምረን ይሆን ብለው ጠየቁት ። ትዱሳን ጋር በአንድ ማኅቦር ብዙ ጊዜ ቆይተው በአፄ ገብረ መስቀል ዘመነ ንግሥት በከ ዓ ም ለመሆኑ ብዙ አስረጅ እናገኛለን ርቋበከከፀፀ ሀሃ ር ጸ ርቧበከፎ ዛ የዋልድባ ገዳም ታሪክ ነገር ግን ዋልድባ በኢትዮጵያ ከአሉት ገዳማት ቀዳሚ ትሁን እንጅ ሥርአተ ምንኩስና በማስተማር ልጅነት በመስጠት ለኢትዮ ጵያ አብነት የሆኑ እነ አቡነ አረጋዊ ናቸው ። ቆርቋበከከፀፀ ሀሃ ር ጸከ ርቋበከፎ የፕጥልድባ ገዳም ታሪክ ጓ እኒህ ትዱስ የሆኑ አባት ከዚህ ዓለም በሞት የሚለዩ እንደተታረበ በተረዱ ጊዜ ማኅበሩን ሰበስበው ከዚህ የ ቃል ተናገረዋል ። ስለዚህ በጸሺእለሂ ና ም ተወላይው በሺቴ ዓ ም ነው የሞቱት የተባለው ስህተን ነው ድርያ ሊቀ ጳጳስ ከነበሩት ክአእቡነ ዮሐንስ በዚህ ዘማን የእስክን ሊዮ አቡነ ዮሐንስን በሌላ ታሪክ ተሹመው ወደ ኢትዮጵያ የመ ርቋበከፀፀ ሀሃ ር ጸከ ርቧበከፎ የዋልድባ ገዳም ታሪክ ፃ ውአቡነ ሰላም ነው እንጅ አቡነ ዮሐንስ አይባሉም የማሚ ኗን ሁኖ ኦቡነ ተክለሃይማኖት በተወለዱ በገፀ ዓመት ገጪ ከ ቀን ቦአፄ ውድም አርእድ ዘመ መንግሥት በእአሺ ዓ ሦ ነሐሴ ቀን ነው የአረፉት በአንዳንድ ታሪክ ደግሞ አቡነ ተክለ ሃይማፕት የአረፉት በኮፄ ውድማ አርእድ ዘመነ መንግሥት መሆኑን አምና ነገር ግን አፄ ውድማ አርእድ የነበሩት እስከ ስሺዩዥኗ ዓ ም እንጅ እስነ። አቡነ ሳሙኤል ምንኩስናን ከተቀበሉ በኋላ ከአባታቸው ከገባዝ እስጢፋኖስ ጋር ሁነው ከኪአነ ሱም ወደ ሰሚን መጥተው ቨኖዋዳ ውስጥ በለገዝ በአጠገብ ወይና ከማባለው አገ ገ ምህርታሽውን ቀ ብዙ ጊዜ ቆይተኖል ዘያው ሳሉ አባታፕው ስለኦረፉ ስሚው እረፍት ከኋላ ጦይናን ለተው ጐንደር ጐርጉራ የ ር መንዳባ ሥዳነኒ ዓለም ከተባለው ገዳም ገብተው ለጥቲ ተሠሐቁት ጠዋል በኋላም ከዚህ ገጻም ወተው ለረጀም ጊዜ ወዶ ና መቻ ብዙ የመንፈስ ነዱስ ልጆች ወደአፈሩባት ታላቅ ክና ር ወደኣገኙበት ታቦት እስኪቀረጽላቸው ገድል አስ ጅሚአዚር ብዙ ትሩፋት ወደሠሩበት በመጨረሻውም እረ ቸው ወደሆነበት ወደ ገዳመ ዋሊ ገብተዋል ርቋፅበከከፀፀ ሀሃ ር ጸከ ርቧበከፎ የዋልድባ ገዳም ታሪክ የፃ ዱስ አቡነ ሳሙኤለ በአቡነ መዳኃኒነ እግዚእ እ ማርስን ር አስጌማው በተቀበሉበት ቀን ጻቱ የኢትዮጵያ ክዋክብት ተብለው የተሰየሙት ስመ ጥሮዎቹ መነኩሳት በእኒሁ በ እቡነ መዳኃኒነ እግዚእ እጅ በአንድ ቀን በአፄ አምደ ጽዮን ሸመነ መንግሥት ማዕረገ ምንኩስናን አብረው ተቀብለዋል ። ን አልተቀበለም ርቋበከከፀፀ ሀሃ ር ጸከ ርቧበከፎ የዋልድባ ገዳም ታሪከ ዥ ብዙ ጊዜ ቆይቶ ነው። የዋልድባ ገዳም ታሪክ እፄ ገብረ መስቀል የእረፉት አቡነ አረጋዊ ከተሠወሩ በ ላ ብዙ ቆይተው ለመሆኑ የታወቀ ነው ሁኖም አቡነ አረጋዊ የተሰወሩት በአ ገብረ መስቀል ዘመነ መንግሥት መሆኑን ብቻ ገድሉ ደ ለል እንጅ አፄ ገብረ መስተል በነገሱ በስንት ዓመት እንደሁነ ወይ አቡነ እረጋዊ ከተሠወሩ በኋላ አፄ ገብረ መስቀተል ስንት ዓመት ተው እንደረፉ አይገልጽም የአፄ ገብረ መስቀል ጠትላላ ዘመነ መን ግሥታቸው ዓመት ነው ። በየመንገዱ የአለው ዳኖና ጣሻ ያቆ በእሣት ሣይቃጠል ቢሄድ ይሞታል እንጅ እይመለሳትም የተከዜ ወንዝ ከሐምሌ ተን ጀምሮ እስከ ጥቅምት መባቻ ድረስ ሰው የማያሻግር ለመሆኑና ወባውም ንዳ ዱም ከኅዳር ወር በፊት ቢሄዱ ወዲያውኑ የሚይዝ ለመሆኑ የጐንደርና የትግራይ ሕዝብ ምስክር ነው ስለዚህ አኛ በዚየ የተከዜ ጦንዝ አፍ እስከ አፍ በሞላበት ጊዜ ኛ ንዳዱ ወባው በምንም ታምር ሊምር በማይችልበት ወራት ተከዜን ተሻግረው አጽም ተሸክመው ወደ ደብረ አባይ እምጥተዋል ተብሎ የሚነገረው ተተባይነት የሌለውና ሲመስል የማይችል ነገር ነው ከዚህም ሌላ አንድ ነገር አለ ኣቡነ ሳሙኤል ደብረ አባይን በመጀመሪያ የቆረቆሩትና የአቋቋሙት ዋልድባ በገቡ በ ዓመት ነው አቡነ ሳሙኤል ወደዋልድባ የገቡት በእአሺሀ ርልበከፎፀ ሀሃ ር ጸጠ ርቧበከፎ ርጓቧከበፎ የጥልድባ ገዳም ታሪ ጸፄ ባ ገዳም ታሪክ ዓ ም ነው ስለዚህ ከሺየ ላይ ዓመት ሲጨመ ዓ ም ይያሇናል ደብረ አባይ የተገይመው ቀዳማዊ ደ ሺ ኛት በነገ ጓ ኛው ዓሥት ነጦ አፄ ዳዊት የነገሥት በሺየሮኔጴ ዓ ም ስ ለባ ላይ ዓመት ሲጨመርበት ስሺዙ ዓ ም ይሆናል። ቢተ ሚናስና ቤተ ጣዕመ ክርስ ቶስ ተራ እየገቡ ትዳሴ እንዲቀድሱ በሲኖዶስ በጠቅላይ ቤተክህነት የተወሰነው ግንቦት ቀን ግ ዓ ም መሆኑ ቢታወቅም ክዚህ ውሳኔ በፊትም ቢሆን የአቡነ ጣዕመ ነስቶስ ቤቶች ዮ መለኩት ማለታቸው ኪወቀበት ጊዜ ጀምሮ ተራእየገቡ ነው የሚቀድሱት እንጅ ሁለቱ ቤቶች በአንድ ላይ አይቀድሱም ነገር እንዲህ በአለ ሁኔታ ሳሉ በቋ ዓ ም መጋቢት ተን የቅዳሴው ተራ የቤተ ሚናስ ሁኖ ሳለ ባልተወተ ምክንያት እኛም አብረን እንተድሳለን ብለው የቤተ ጣዕመ ክርስቶስ ቤቶች ጠየቁ በዚሀ ምክንያት በሁለቱ ማኅበር መሀከል ጥል ተፈጠረና ሳይቀደስ ቀረ ዚሁ ቀን ጀምሮ እስከ ዓ ቀን ድረስ የተለመደው ጸሎት ማድረሱ ታለ እግዚአብሔር ቆርልበከከፎፀ ሀሃ ር ጸከ ርቧበከፎ የዋልዮባ ገጻም ታሪክ ጭኗ ዬዓ መኒ ነርስትያኒቱም ተዘግታ ሰነበተች ልክ ይህ ቦዓ ችንግንቦትሂቀን ዓ ም ከሌሊቱ በፄ ሰዓት ቤተ ክራ የኒቲ በእሣት ተቃጠለች ። ከዚህ በኋላ ታቦቷ ስቋር ኪዳነ ምሕረት ወር ቆይታ ወደጥንት ቦታዋ ተመልሳለች ከቤተ ሚናስ የሆኑ መነኩሳት ቤተክርስትያኑን አቃጥላችኋል ተብለው በጥርጣሬ ታስረው ነበረ በኋላ ግን በመራ እንደገለጽኩት አባ ገብረ ማርያም የተባሉ ከቤተ ሚናስ ር የሆኑ ባሕታዊ እኔነኝ ያአቃጠልኩት ብለው ስለተናገሩ እር ርቋበከከፀፀ ሀሃ ር ጸከ ርቧበከፎ ቦሮ የዋልድባ ገዳም ታሪክ ታስረው በጥርጣሬ ተይዘው የነበሩት ተለቀቁ እንግዲህ ሳይን አመለካከት በሰፋበት በአሁኑ ጊዜ የአሉት ሕዝቦች እንኳ ከገዳግች የአለችው ታቦት ወጥታ ወደ አዲስ አበባ ስትሄድ ዝም ብለን ጉጩ ከትም ብለው የሊቀ ጳጳሱንና የጠቅላይ ገዥውን ትዕዛዝ ሳይፈሩ ኔ ርነት ሲሰለፉ የአቡነ ሳሙኤል አጽም ከአገለገሉበትና ብዙ ትሩፋኑ ከአገኙበት ከአረፉበትና ከተቀበሩበት ቦታ አንድ ንጉሥ ወይም አንድ ጳጳስ ወይም አንድ ጠቅላይ ገዥ ሳያዝ በደብረ አባይ መነኩሳት ፈራ ድና ትፅዛዝ ብቻ ከዋልድባ ወጥቶ ወጦደ ደብረ አባይ ሂዶአል ብሉ ለማመን ፈጽሞ የማይቻል ነጦ ። ጸኛ አቡነ ገብረ ክርስቶስ ኛ አቡነ እስጢፋኖስ ኮዞኛ አቡነ ገብረ መስቀል ኛ አቡነ ሙሴ ርቋበከፎፀ ሀሃ ር ጸ ርቧበከፎ ሮ የኾልድባ ገዳም ታሪክ ቶዩኛ አቡነ አናንያ ኔኛ አቡነ ሰላማ ገብርኤል የሚባሉ አበው በሺ ዓ ም ከሸዋ መጥጤ ኩሳቱ በጣም በዝተው ነበርና በዓ ደወል ተከፍለው በ ገቡ መነ አባትነትና ሊቀ አበምኔትነት ይተዳደሩ ነበር እነዚህ ነ እየራሣቸው ታቦትና አበምኔት ነበራቸውና ከእግዚአብ ን ይወል መልአክ መጥቶ በአንድ ቅድስት ቦታ ጣ ታቦት ማቆም በሔር አልፈቀደውምና በአንድ ታቦት ስገ እገዚእ ዱ ብሎ ስ በማንኛችን ታቦት እንሰግዳለን ብለው ወጦደ እግዚአብሒር ለክቱ ታቦቱን ሁሉ ቅበሩትና በላይ ሁኖ በሚገኘው ታቦት ስገዱ አላቸው በዚህ ጊዜ እኛ ታቦታችንን አንቀብርም ብለው የኮቱ ደወል ታቦታቸውን ይዘው ተሰደዱ ጓዱን ታቦት በአንድ ላይ ቀብረፁ ። ጊዜ ቢጸልዩበት አሁን ያላቸው የገብረ ክርስቶስ ታቦት ኪዳነ ምሕረት ጊዜ በላይ እየሆነች ስለተገኘች በሺሮኛ ዓ ም አር ባውን ታቦት ቀብረው በላይ ሁና በተገኘችው በአንዲቱ ታቦት ሰገዱ ታቦታችንን አንቀብርም ብለው ከማኅበሩ ከተለዩት የ ደወል ሁለቱ ገዳሙን ለቀው ወደ ትግሬ ተሻግረዋል ኛው ይወል እቡነ ገብረ መስቀል ግን ገዳሙን ሳይለቁ ይህም ማለት ፊት ክነበ ሩበት ቦታ ለቀው ለገዳሙ የተከለለውን ጨርሰው ሳይለቁ ሖም ሐም ከተባለው ቦታ ሂደው ሰፈሩ በዚህም ቦታ ቋ ዓመት ተቀ ምጠው በጸሺጓ ዓ ም አረፉ እርሣቸው ከአረፉ በኋላ የአቡነ ተስፋ ሐዋርያት ልጅ አቡነ ምሥራቃዊ በወንበራቸው ተተኩ ቦታ ምተ ዛአቀነኑት አቡነ ገብረ መስቀል ሲሆኑ የአትኝው ልጆች ተቀ በምን ኑት የአቡነ ተስፋ ሐዋርያት ልጅ አቡነ ምሥራቃዊ ከተለ ክንያት ተሾሙ የሚል ሰው ቢኖር ምክንያቱን ከዚሀ በሚ ተን ከግራኝ እዬ ድንግል በለቪጸሃያጽጸ ዓ ም መጋቢ ዳሞ ገዳም ያ ኤድ ጋር ተዋግተው ድል በሆኑ ጊዜ ወደ ዶሪ አንድ ግሁስ ባ ኃላ በዚሁ ገዳም ሁነው ፈጣሪአቸውን ሲለምነ ግዚአብሒር የጋነህ መጥቶ የሐሣብዎን ፍጸሜ እንዲነግረፆ ቦ ተከፋ አዘዘ ሣር እየተመገበ በምድረ ዋልድባ የተቀመጣ ዝዚያት የተባለ ደግ ሰው አለና ወደር ቸው ፆ ተነገራቸው ዋልደ። የታወቁት ይራሲ አቶ ተክለ ጸድት መኩርያ ግን የገራኝ ወረራ በተባለው መጽሐፋቸው ደብረ ዳሞ መቀበራቸውን አምነው ስለ አረፉበት ቦታ ግን ቁርጥ የአለ ሐሣብ አልሰጡበትም የግራኝ ኦሕ መድ ወረራ ገጽ ሮሀ ጅ በኋላ ባለቤታፕው ሶዕቴጌ ሰብለ ወን ጌል ከፖርቱጋል መንግሥት በአገኘት ዕርዳታ ጠላታቸውን ድል አድርገው ልጃቸው ገላውዲዎስ በአባቱ ዙፋን በተቀመጠ ጊዜ አበሣ ተስፋ ሐዋርያትን ዕቲጌ አስፈለተእቸው ነገር ግን አርፈው ስለተገኙ ልጃቸው አቡነ ምራታዊ ተጠርተፀሀ ሂደው ስለአባታቸው ስለአቡነ ተስፋ ሕጥርያት ውለታ ጉልት ሰጡአቸው ጉኋቱን ተተብለው መጥ ተው በአቡነ ገብረ መሥስተል ገዳም አጠገብ ማኅበር ሠርተው ሲኖሩ የቆላ ወገራ ሕዘብ ባላባቱ ተሰባሰበየአቡነ ተስፋ ሐፐርያት ልጅ አቡነ ምሥሪቃሇሆ ከዕቴጌ የተቀበሉትን ጉለት ይዘው እቡነ ገብረ መስቀል ታቦታፕውን እና ገዳሙን ይዘው ሁለቱም ቦአንድ ላይ ተቀ ላቅለው በአንድ ማኀበር በአንድ መምህር እንዲተዳደሩ ባላባቱ ስለአስግማቸውና ወዒያውም በሕዝቡና በማኀበሩ ፈቃድ አቡነ ምሥ ራቃዊ አበምኔት ሁነው ገዳሙን እንዲመሩ ስላተመረጡ ነው አቡነ ምሥራቃዊ መምሀር ለመሆን የቻሉት ይህም የሆነው በቢ ዓ ም ነው ዛሬ ግን የወንድና የሴት ገዳም ለይተው ዳጳሺህ የሚባለውን ቦታ አቅንተው ተቀምጠየል ። ን ንቢ ቶውን ያዕቆብ አቤቶቡን ፋስ ልጥ ኦወልደጽ ይአ ኣፄ ሱስንዮስን ይወልዳሉ አፄ ሱስንዮስ አፄ ፋሲልን ሰብለ መንገ ቀሩ አፄዮሐንስን ጸድቴን ይወልዳሉ ስለዚሀ ዕቴን ናሻው ለማለት ነው የሓንስ የአፄ በእዴ ማርያም የልጅ ልጆ ዓርፅበቨይድበጀሃ ሯጺቨሙርጳቨቨሮፎሾ የዋልድባ ገዳም ታሪክ ርዘ መመ መሙ ጸሙ ጸሙ ጨጨጨ ጩጨ ፈጻሜ መንግሥት ተክለ ጊዮርጊስ በዚህ ሁኔታ በዘመዶቻቸወ መሐከል ሁነው ታፍረውና ተከብረው ተቀምጠው ሳሉ የተንቤኑ ራስ ገብረ መስተል ራስ ዓሊን በመቃወም ሕዝቡ እንዲአብርላቸው ከነጋ ሲው ዘር የሆኑትን በእደማርያም የተባሉትን አፄ አሰኝተው አንግ ሠው በተነሱባቸው ጊዜ ራስ ኣሊ ሳይወዱ በግድ እፄ ተክለ ጊዮር ጊስን ከተሰደዱበት ቦታ ክይጃዝማች ጸዳሌ ጦልደ ጥሕድ ቤት አስ መጥተው በዙፋናቸው አስተመጡአቸውና ሕዝቡ ለራስ ዓሊ ስለ አበረላቸው ራስ ገብረ መስቀል ሲአመልጡ በተር እርሳቸጦ የአነገጮሥ አቸው አፄ በእደ ማርያምን በጦርነቱ ገለው ሥልጣናቸውን ከአደላ ደሉ በኋላ አፄ ተክለ ጊዮርጊስን እንደልማዳቸው ከዙፋናቸው ኣውር ደው አባረሩአቸው በዚህ ጊዜ ንጉጮ ዝዶቻቸው ወደአሉበት ወሯሂ ዋልታይትና ወደ ጠገዴ መሄዳቸውን ትተው በቀጥታ ሠደጥልድባ ሰቋር ገዳም ሂደው ዓመት በገዳሙ ቶይተጡ በአጸሺ ዓ ም ኣረፉ ነወንድማፐቸፐው ክመናኔ መንግሥት ተክለሃይማኖት ጋር በኣንድ ቤት ውስጥ አፅማቸው ሊቀመጥ የቻለው በዚሁ ምክንያት ነው በአንዳድን ጽሑናፍ ላይ ደግሞ ታላቁ ራስ ዓሊ ከነኩዙፋናቸው አውርደው በኣባረሩ እቸው ጊዜ በጥሾመርያ ዋልቃይትና ጠገዴ ሂደው ዓመት ቆየታ ቸውን በኋላሃ የተንቤኑ ራስ ገብረ መስቀል በራስ ዓሊ ላይ በተነሱ ጊዜ ከተሰደፋፍበት አስመጥተው ለኛ ጊዜ ከዙፋናቸው ማስቀመጣ ቸውን ሳይገልጽ በተጥታ ወደ አክሱም እንደሄዱና በዚያው እንዳረሩ ሁኖ የተጻፈ አለ ለ ሦንአልበት ለኛ ጊዜ ከዙፋናቸው ሲወርዱ ወደ አክሱም ሂደው ጥቂት ጊዜ ቆይይተጡ የዕረፍታቸው ጊዜ ሲቃረብ ዐይተው ወንድሚ ከተቀበረበት ገዳም ብቀ በር ኛ ው ወደዋልድባ ሰቋር ገዳም መጥተው ይሆናል « ይሻለኛል ብለ ዋልድ ዓርቋበከከፀፀ ሀሃ ር ጸከ ርቧበከፎ ጅ የዋልድባ ንዳም ታረኒ ምዕራፍ ስለ ዋሻ ስደት ቀደም ቸው ተደጋ ጻ በሺየ ቸው ተደጋግሞ የተገለጸው አቡነ ገብረ ክርስቶስ ኛ አቡነ ሙሴን ኛ አቡነ ገብረ መስቀልን ያኛ ኣቡነ እስጢፋኖስን ኛ አቡነ ኣናንያን ኛ አቡነ ሰላማ ገብርኤልን እነዚህን ቱን ወንድሞቻቸውን ይዘው ከሸዋ ወደ ዋልድባ አብረንታንት ገዳም ገቡ። ይሀም መጽሐፍ በማኅበሩ ዘንድ መጽሐፈ አበው ዜና አበው እየተባለ ይጠራል ከፄቱ አባቶች አንዱ አባ ገብረ ክርስቶስ ማኅበሩን በሊቀ አበምኔትነትና በመንፈሳዊ አባትነት ዓመት ሲአስተዳድሩ ቀይተው ለልጃቸው ለአባ መላንዮስ ኣበምኔትነቱን አስረክበው በመካነ ጸሎት ዳ ዓመት ዘግተው የአቦምኔትነቱን ሥራ ከአቡነ መላንዮስ ተረክበው ማኅበሩን ያስተዳድሩ ለነበሩት ለለጃቸው ልጅ ርቋበከከፀፀ ሀሃ ር ጸከ ርቧበከፎ የዋልድባ ገዳም ያ ማኅበሩ ስዴት መኖሩን ትንቢት ተናግረው ያ ቀን አረፉ። ረው ወደ ዋሻ ከመሰደዳቸው በፊት አቡነ ዘወልደ ማ ሳሉ ዓመት ወደ ዋሻ በብ ቴቲ በፊት ት ወደ ዋሻ ከገቡ ዓመት በድምሩ ግመን በለ ዓርቋበከከፀፀ ሀሃ ር ጸ ርቧበከፎ ዥ የዋልድባ ገዳም ታሪክ አበምኔትነትና በመንፈሳዊ አባትነት ማኅበሩን ተው በሺ ዓ ም ነሐሴ ተን አረፉ « ሲአስተዳድሩ ቆይ ማኅበሩ ከዋልድባ አብረንታንት ወደ ዋሻ በማ የመነኩሳቶቹ ብዛት ፃ የአበምኔቶቹ ብዛት የሚገኘው መዘክር ያስረዳል ። እንግዴ ብ የ ከአቡን ዘጳራቅሊጦስ አበምኔትነት ጀምሮ ከላይ የተ ሙዝና ኑግ እንዲበላ ሀዋ ቀርቶ ከዚሁ ዘመን ጀምሮ ይህ ረት ሕግ ከተቋድ ርር ሎ ነው የሚጠራው በዚህ ገዳም የስም ስምረት የገባ መነነ ጀምሮ እስከ አቡነ ዘጳራቅሊጦስ ድረስ ነኩሴ በተልፅኩ ወይም በደዌ ምክንያት ማኅበሩን ፅርቋከበፎዐ ሀሃ ር ሕበበ ርጳሕበከፎ ጌ የዋልድባ ገዳም ታሪክ አስፈትዶ ካልሆነ በቀር ከገዳሙ ወጥቶ ሀገር ለሀ ከ ገ እየዞረ እህል መብላት እይፈተድለትም ነበር ። ርቋበከከፀፀ ሀሃ ር ጸከ ርቧበከፎ ። ኛ የጾሰተ ሐሙስ ሰለት ቆርልፅበከከፀፀ ሀሃ ር ጸጠሄ ርቋበከፎ የዋልድባ ገዳም ታሪክ ሠ እ ኛ የትንሣኤ ዕለት ኛ ሐምሌ ተን ጴጥሮስ ጦጳውሎስ ኛ ሐምሌ ተን ሥላሶች ከአብርሃም ቤት የገቡበት ቀን ኛ ሐምሌ ቀን ኛ ነሐሴ ሄ ተን እመቤታችን የተፀንሰችበት ቀን ኛ ነሐሴ ቀን ደብረታቦር ኛ ነሐሴ ፄ ቀን ኛ ነሐሴ ቀን አቡነ ተከለሃይማኖት የአረፉበት ቀን ከነዚህ ቀኖች በቀር በሌላ ጊዜ ቅዳሴ አይደረግም በቅደሴ ጊዜም ሆነ በሌላ ጊዜ በዚህ ገዳም ከበሮ ጸናጽል ፈጽሞ እይሰማም ክከልክኣጻ ነው ቆርቋበከፀፎፀ ሀሃ ር ጸጠዓ ርቋበከፎ የጥልድባ ገዳም ታሪክ ምፍዕራ ሥርዓተ አስኹማ ከአቡነ ሳሙኤል ጀምሮ እስከ አሁን በዋልድባ አብረንታንኑ በቤተ ሚናስ በኩል ለማዕረገ አስኹማ የበቁ ናቸው እነርሱም ሀ ብዑዕ ወቅዱስ አቡነ ሳሙኤል ለ አባት ገብረ እግዚአብሔር ባሕታዊ ሕ አባት ገብረ እግዚአብሔር መ አባት ገብረ እግዚአብሔር ተሰማ ናቸው ስለሆነም ከአቡነ ሳሙኤል ጀምሮ እስከ አሁን በዋልድባ አብረንታንት ገዳም ከሚኖ ሩት መነኩሳት ለማዕረገ አስማ ብቁ ሁነው የተገኙት እነዚህ አራቱ ሰዎች ብቻ ናቸው ማለት አይደለም የበቱ የነቁ በትምህርታቸውና በንጽሕናቸው የታወቁ ብዙ እባ ቶች አልፈዋል አሁንም አሉ ። በኢትዮጵያ አስኹማ የሚሰጥ የደብረ ዳሞ ገዳም ብቻ ነው ሌሎቹ ገዳማት ይህን ማዕረግ ለመስጠት አይችሉም ይህን ሕግና ሥርዓት በማክበርና በመከተል ብፁዕ ወጉዱስ እቡነ ባስልዮስ የኢትዮጵያ ፓትሪያሪክ ከመሆናቸው በፊት የደብረ ሊባኖስ ገዳም ዕጨጌ በነበ ሩበት ጊዜ በ ዓ ም ደብረ ዳሞ ሂደው ማዕረገ አስማ ተቀ ብለዋል እንዲሁም ዓ ም እስከ ሀ ዓ ም ድረስ የዋልድባ አብረንታንት ገዳም እበምኔት የነበሩት መምሀር ገብረ እግዚአብሔር ተሰማ የመምህርነቱን ሥራ ለተው በጾምያበጸሎት ተወስነው ብዙ ዘመን በገዳሙ ከቆዬ በኋላ በሀፃ ዓ ም ለማዕረገ አስኬማ ብቁ ናቸው ተብለው በማኅበሩ ስለተመረጡ ከዋልድባ አብ ረንታንት ወደ ደብረ ዳሞ ገዳም ሂደው በበፃ ዓ ም ሚያዝያ ተን ማዕረገ አስኹማ ተተብለዋል እኒሁ አባት ማዕረገ አስማውን ተቀብለው ወደገዳማቸው ሲመ ለሱ የደብረ ዳሞ ገዳም ጽፎ የሰጣቸው የምስክር ደብዳቤ ሙሉ ቃል ከዚሕ የሚከተለው ነው ። አቡነ በኪሞስ ከአረፉ በኋላ አቡነ ገብረ ክርስቶስ ኔኛ አቡነ እስጢፋኖስ ኛ አቡነ ገብረ መስቀል ኛ አቡነ ሙሲ ኛ አቡነ አናንያ ኛ አቡነ ሰላማ ገብርኤል የተባሉትን ልጆቻቸውን ይዘው ከ ሸዋ ተነስተው በ ዓ ም ወደዚሁ ገዳም ገቡ በሚገቡበትም ጊዜ በገዳሙ የቆዩት መነኩላት በደስታና በክብር ተቀብለው ከማኅ በሩ ጋር ተቀላቅለው እንዲቀመጡ ያደርጉአቸዋል ። ነር ግን ዓጓ ደወል ግኦ አበምኔት የአላቸው መሆኑ ቢታወቅም ለአንድነታቸው ማስረጃና ምልክት የሚሆን ማኅበሩና ዳዱ አበምኔቶች በአንድ ላይ ሁነው አንድ ሊተ አበምኔት መርጠዋል በዚህም ዘመን ሊቀ አበምኔት ሁነው የተሾሙት የታቦቷ ባለቤት አቡነ ገብረ ክርስቶስ ናቸው በኋላ በሞትና በልዩ ልዩ ምክንያት ደወሉ እየተጓደለ ሄደና በግራኝ ወረራ ጊዜ ጥንት ከነበሩበት ቦታ ተነስተው ወደዋሻ በሚገቡበት ዘመን ጓስ ደወል ግጵ አበምኔት መሆናቸው ቀረና ደወል አበምኔት ሆኑ ለነዚህም ሊተ አበምኔቱ የአቡነ ገብሪ ክርስቶስ ልጅ የሆኑት አቡነ ዘወልደ ማርያም ናቸው ወደዋሻ ሲገቡ ዶወል የነበረው ማኅበር አሁንም በሞትና በልዩ ልዩ ምክንያት ጦፍ እነዚህም ደወል እየሆነ ሄይና ከ ይወል ደወል ብቻ ቀሩ የገብረ ክርስቶስና የእስጢፋኖስ ቤቶች ናቸው በዚህ ሁኔታ እንዲህ ሁነው ተቀምጠው ሳሉ አባ ጣዕመ ክርስቶስ ከትውልድ አገራቸው ከተምቤን በተለይ በግአ ማርያም ከተባለው ቦታ ተነስተው መጥ ተው ከቤተ እስጢፋኖስ ቤት ገቡ ። አቡነ ጣዕመ ክርስቶስ ወደቸልድባ ባ ገዳም የገቡት ማርያም ገብሬ ሰሜንን የአስተዳድሩት በነበረ ጊዜ በክ ች ኃይለ ዓሮቨሽድቭ ሺሃ ሺ በባ ርቋበበፎ የዋልድባ ገዳም ታሪነ ራጂ ጨ ል ኤር ሽቼ ስፍንና ዘመን በሺ ዓ ም ነው አባ ጣዕመ ክርስቶስ ቤተ እስጢፋኖስ ቤት ገብተው ጥቲት ዝመን እንደቆዩ ለእስጢፋኖስ ቤት አበምኔት ሆኑ ወዲያውም የአባ እስጢፋኖስ ስም ተሠርዞ የአባ ጣዕመ ክርስቶስ ስም ተተክቶ ቤተ ጣዕመ ክርስቶስ ተብሎ ተሰየመ። አቡነ አብርሃም ነገሩን ለማየት የቻሉበትም ምክን ያት በዚያን ዘመን የጐጃምና የጐንደር ሀገረ ስብከት ጳጳአ ስለነበሩ ነውነገሩንም የአዩት ጐጃም ሞጣ ላይ ሁነው ነው አቡነ አብርሃም የሰጡት ውሳኔ ታቦቱንና ንዋዬ ትዱሳቱን መጽሐፍቱን እርስቴቱንና አትክልቱን በጠትቅላላው የሚንተሳተስና የማይንተሳቀስ ሀብትና ንብ ረት የሆነውን ሁሉ የቤተ ሚናስ ማኅበር ለቤተ ጣዕሙ ክርስዮስ እንዲአስረክቡና እነሱም ገዳሙን ለቀው እንዲሰዶዱ የሚል ነበር ይህንም ውላኔ ከወሰኑ በኋላ ሲክራከክሩ የነበሩትን የቤተ ሚናስ አበምኔት የነበሩትን መምህር ገብረ እግዚአብሔር ቢሰውርን እራሳቸውን እሥር ቤት እንዲገቡ አድርገው ከላይ የተነገረውን ውሳኔ ጽፈው ለክቡር ደጃዝማች አያሌው ብሩ ላኩ ደሻዝማች አያሌው ብሩም በውሳኔው መሠረት አሊቃ ሳሕሉ የተባሉትን ሰው ከብዙ ጦር ጋር ወደገዳሙ ልከው ታቦቷንና ንዋዬ ትዱሳቱን የቤተ ጣዕመ ክርስ ቶስን ማኅበር እንዲረከብ አይረጉ ሌላውን ሀብትና ንብረት ግን አናስረክብም ብለው አቤቱታ ለማቅረብ ወደ አዲስ አበባ መጡ ከገዳሙ ለእቤቱታ የተላኩት መነኩሳት እዲስ አበባ ከመድረሳቸው በፊት በአቡነ አብርሃም ትዕዛዝ ሞጣ ላይ እራሳቸውን ታስረው የነበሩት አበምኔት መምህር ገብረ እግዚአብሔር ቢሰውር ከእስር ቤት አምልጠው እዲስ አበባ ገብተው ቆዩየአቸው አሁን ከማኅበሩ ተልከው የመጡትና ከእስር ቤት የአመለጡት በአንድ ላይ ሁነው ለአቡነ አብርሃም የበላይ ለነበሩት ለኢትዮጵያ ሊቀ ጳጳስ ለሆኑት ለ እቡነ ቂርሎስ አቤቱታ አቀረቡ በዚህ ጊዜ አቡነ አብርሃም ውሳኔ የሰጡበት መዝገብ ከሞጣ ወደ አዲስ አበባ እንዲመጣ ተደርጐ ሊቀ ጳጳሱ አቡነ ቂርሎስ በአሉበት በሊቃውንቱ ጉባዔ እንዲታይ ቀደረፃ ሻም ከቤተ ሚናስ እጅ የተወሰደው ታቦትና ንዋዬ ትዱሳ እ ፈመ ቸው ስደቱም እንዲቀርላቸው ተብሎ ተወሰነ አሁንም እንል ተጽፎ ለደጃዝማችኙ አያሌው ብሩ ተላለፈ ክቡር ደሻዝ የዚሁ ያሌው ብሩም ይህ ውሳኔ እንደደረሳቸው ከገዳሙ ድረስ አረካ ቆርቋበከከፀፀ ሀሃ ር ጸከ ርቧበከፎ ለአረፉ በዘ ው ላ በዘመኑ በነበሩት ንጉሠ ነገሥት በአሉበት እንቃይ ያ ወር ተቀብረዋል ከመምሕር ገብረ እግዚአብሒር ቢሰጠዉ ምላረት ላይ አብረው ታሥረው የነበሩት ነ ሯዬ ኛ አቶ አባተ ጥሩነህ አሁን ፌፊ ታውራረ ኛ አባ ገብረ ማርያም ላስቴ ሲሆኑ ከገዳሙ ግሞ ተልከው የመጡት አኛ መምሕር ገብረ እግዚአብሔር ተሰማ ኛ አባ ክንፈ ሚካኤል ናቸው ተዶም ሲል ተደጋግሞ እንደተገለጸው ሁሉ እች ታቦት የአቡነ ናስ አባት የሆኑት የአቡነ ገብረ ክርስቶስ ናት ዳፅዱን ታቦት ከቀበሩበት ከአሺጅ ዓ ም ጀምሮ አሁን ድረስ አብረው የሚ ጸልዬባት መሆኑ ቢታወትም ማኅበሩ ከሁለት እስከተከፈለበት እስከ አሺኣገኮ ዓ ም ድረስ ታቦቷም ንዋዬ ቅዱሳቱም አገልግሉቱም ግብ ዝናውም በቤተ ሚናስ እጅ ነው የነበረው በኋላ በኔሺሀ ዓ ም የቤተ ሚናስ ቤት አበምኔት በነበሩት በአባት ወልደ አብዬ እግዚእ ፈቃድ የቤተ ጣዕመ ነነርስቶስ ልጆች ትዳሴም እንዲቀድሱ በልዑ ነነገነትም እንዳአገልግሉ ተደረገ ቀጥሎም ግብዝናውን በተራ እን ዲይዙ አባት ወልይ ዓብዬ እግዚእ ቢጠይቱአቸው ግብዝናውን ኣንተበልም ስለአሉ አካት ወልደ ዓብዬ እግዚእ ደንቀዝ ጐንደር ድረስ ሂደው ከንጉሥ ወልደ ጊዮርጊስ ላይ ከሰሱአቸውና አበል እየ በላችሁ በአንድ ገዳም እየፕራችሁ በአን ድ ታቦት እየጸሊያችሁ ግብዝና አንይዝም ማለት አይገባምና ግብዝናውን በተራ ያዙ አገልግሎታች ሁንም በተራ ስጡ ተብሎ በጳሺክ ዓ ም ተወሰነ ከዚሁ ጊዜ ጀምሮ በዚሀ ውሳኔ መህ በታል ። ይም ሲል እንዳሁኑ ሰላም ሳይሰፍን ቀያ ሁለቱ ቤት ይነሳ ለነ በረው ጠብና ክርክር ተባባሪ አንሆንም እየአሉ ብዙዎቹ ባኤ አመራን ክውዝግቡ ሳይገቡ የቀሩ ነበሩ በጣም የሚአስመሰግናቸ ነው ርቋበከከፎፀ ሀሃ ር ጸጠ ርቧበከፎ የዋልድባ ገዳም ታሪክ ርጻውጡ ውኖ ና ውጨ ል ጌታ በፍቅር እንጅ በጦብ መሀከል አይገኝምና ከቤተ ሚናስ የሆኑ እባ ገብረ ማርያም የተባሉ ትልት ባሕታዊፒ ከግራ ቀኙ የሚፈልቀው ጠብና ክርክር ስለአሳዘናቸው በአንድነት ሁነው ፈጣሪአቸውን ይለምኑበት የነበረችውን ቤተ ክርስቲያን በጸሺእጻ ዓ ም በእ ሣት አቃጠሏት በኋላም ነገሩ በዚያን ጊዜ ዕጨጌ ገብረ ጊዮርጊስ በኋላ የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን ፓትሪያርክ ለሆኑት ለብፁዕ ወትዱስ አቡበኀ ባስልዮስ ቀርቦ ከዚህ በፊት ጣሄ ደወል በነበረ ገዜ በትዕዛዝ አምላነ በቃለ መልአከ ሣእአዱን ታቦት ቀብረው በአንድ ታቦት እንዲጸልዩ እንደታዘዘው ሁሉ አሁንም ሂ ማኅበር ደወል መምህር መሆኑ ቀርቶ በአንድ ማኅበር በአ ንድ መምህር ቢተዳደዶና በመሐከላቸው የአለው ጠብና ክርክር ይጠፋ ይሆናል ተብሎ ስለተገመተ በአንድነት እንዲተዳደሩ መጋ ቢት ፄ ቀን ግ ዓ ም የመጀመሪያው ሲኖዶስ ተጥሎ ግንቦት ፄ ቀን ግዓ ዓ ም የመጨረሻው ሲኖዶስ ወሰነ የተቃጠለውንም ቤተ ክርስትያን በግሣግቦ ም መንግሥት አሠራው በአንድነት እንዲተዳደሩ ውሳኔ የተሰጠበት ሙሉ የሲኖዶሱ ቃል ከዚሕ የሚከ ተለው ነው ። የካቲት ተን ዛዓ ዓ ም የዋልድባ አብረንታንት ኪዳነ ምሕረት ገዳም መነኩሳት የአባ ሚናስ ወገንና የአባ ጣዕመ ነርስቶስ ወገን ስለሚከራከሩበት የአስ ተዳደር ልዩነት አስፈላጊውን ጉዳይ በኩሚሲዮን እንዲወስን ከብፁዕ አባታችን እጨጌ ገብረ ጊዮርጊስ ስለታዝቨ ኛ የኩሚሲዮኑ ሰብሳቢ መምህር ገብረ ሥላሴ ወንድማገኘሁ ኛ የኩሚሲዮኑ አባል ጸባቴ ተነነለ ጊዮርጊስ ገብረ መስቀል ኛ ኙ » አሊቃ ልሳነ ወርቅ ወልደ ዳዊት ኛ » » አለቃ መኩርያ አብዬ ሆይ ኛ » » መልአከ ብርሃን አድማሱ ጀንበሬ ኒኛ » » ጸሐፊ አጋፋሪ በየነ ዓሊ ህ አንድነት ስብሰባ ባደረጉበት ከላይ ስማቸው የተጠቀሰው ሁለቱም ተካራካሪዎች ቀረቡ በመጀመርያ ጥያቂ የአባ ጣዕመ ክርስ ቶስ ወገኖች አበ ምኔት መምህር ገብረ እግዚአብሔር ቢራራ ቤተ እግዚአብሖር ተለይቶ ይሠራልን ታቦቱና መጻሕፍቱ ንዋዬ ቅዱሳቱና ርቋበከከፀፀ ሀሃ ር ጸከ ርቧበከፎ የዋልድባ ገዳም ታረክ ብ ቸቸቸባቸ ቸቸቸ መሙ ። ሀ የአባ ሚናስ ወገን አበምኔት መምህር ሀብተ ማርያም ገብረ አምላክና የአባ ጣዕመ ክርስቶስ ወገን አበምኔት መምህር ገብረ እግዚአብኤር ቢራራ እነዚህ ሁለቱ አበምኔቶች ለአቡ መሪ ሁነው ጸድቁ አባ ሳሙኤል ዘዋልድባ እንድ አድርገው ያጸኑትን ገዳም ዛሬ በቤተ ክርስትያን ወይም በሰሞን ይክፈልልን የሚሉበት ምክንያት ኣኣ ያባ ሳሙኤል ዘዋልድባ ገዳም ሁለት አበምኔት ሁነው ቢሾሙ ው ጆ። እርሳኾወም ዓመት እስተዳድረው ከቦታው ሲሴኔሌ አሁን ማኅበሩ ከመሀከላሻው ከአሉት መነኩሳት መርጦ ንዶጥንቱ ኣበም ኔቱን እንዲሾም ጠቅላይ ቤተ ክሕነትኖ መንግሥት ፊ ምኙድ « በተፈቀ ደው መሠረት ማኅበሩ ቦአንድነት ተሰማምቶ ከመሀከሉ ከእሉት ዓርልቋሽቨድመጀሃ ርጪጓቨርከቨፎሾ ዑ ሙጫ ጻዱ የዋልድባ ገዳም ታሪከ የ ታ የተባሉትን ሸመ ቴቄ በሩን አገልግለው ሼሹመ ምህር ገብረ ሥላሴ ይስታ ጀ ዓመት ማጎ ቱን እንዲለቱ ሲዶረግ በእርሳቸው እግ ር መምህር ገብረ ኢየሱስ ገብረ ድንግል የተባሉ አባት ተሾሙ እርላቸውምሦ ጅ ለው ሲለቁ ሙምህር ዓመት አገልግ ገብረ እግዚአብሔር ገብረ እኒሕ መምህር በአበምኔትነት ኒየሱስ ተሾጮ ና በመንፈሣዊ አባትነት ማኅበሩን ዓመት አገልግለው ሥራውን በፈታዳቸው ለቀዋል በሮ ዓ ም በተዶረገው የጳጳሳት ምርጫም ከገዳሙ ተጠርተው መጥተው የመራጭነት ተካይ ሁነዋል « እ በኋላ ኢየሩሳሌም ገዳም ሂደው መተመጥን ስለፈለጉ ተፈቅዶላቸው በኢየሩሳሌም የኢትዮጵያ ማላ ክገኝሉ እኒህ ሰው ዓመት ገጻሙን በሚአስተዳድሩበት ጊዜ ጠግነበሩ ዘንድ ተወጻጅነትን የአገኙ መልካም አባት ናቸው ። ቺ ያ ቆርቋበከፀፎፀ ሀሃ ር ጸጠዓ ርቋበከፎ የዋልድባ ገዳም ታሪክ ኮሇ ጸ። ርቋበከከፀፀ ሀሃ ር ጸከ ርቧበከፎ የዋልድባ ገዳም ታሪነአ ። ዱ ኢጨኢጨጨጨጨውጩጨጠ ጨውዓጨኣፎዜአአ ርር ቀፉ ዕም በሥራው ላይ የኣረፉበት ሥራውን የለቀቄበት ቀጥር የቆዩበት ዘመን ዘመን መን ሄ አቡነ ሳሙኤል አ የ አቡነ በኪሞስ አቡነ ገብረ ክርስቶስ ዛፄ ዓመት በጸሎት ቆይዋል እቡነ መላንዮስ አቡነ ዘወልደ ማርያም ጸኛጡ ዛዣ አቡነ ሚናስ ሻጸሇሾ ዓመት በጸሎት ቆዶተሞል ቬፔ አቡነ ዘለራቅሊጦስ ሣሇ ። ኒ ነ ድነት የቆዩበት ዘመንም ሲታሰብ ሺ ዓመት ነው « ማሣንቦ ከሁለት በሚከፈልበትም ጊዜ የነበሩት አበምኔት መምህር እባት አበራ ናቸው ከመምህር አባት አበራ ጀምሮ እስከ ሠምህ ሀብተ ማርየም ገብረ አምላክ ድረስ የተዘረዘሩት አበምኔቶች በቤተ ሚናስ ማኅበር በኩል የተሾሙ ናቸው ማኅበሩ ከሁለት ከሆነበት ጀምሮ እንደገና እንደጥንቱ አንድነት ይሁኑ ተብሎ እስከተወሰነበት ግ ዓ ም ድረስ ከሁለት ሁነው የቆዩበት ዘመን ቋ ዓመት ነው ተሊየያይተው በቆዩ በወጵቿ ዞመን አንድነት ይሁኑ ተብሎ በዓ ዓ ም በግንቦት ቀን ተወሰነ ከሣ ዓ ም ጀምሮ በአንድነት ቋጵ ዓመት ከቆዩ በኋላ በሮፅ ዓ ም በጥር ወር አንድነቱ ፈረሰ ፊቱንም አንድነት እንዲሆኑ የተፈለገው አንድነት ሲሆኑ በመሀከላ ቸው የአለው ጠብና ክርክር ይጠፋ ይሆናል ተብሎ ስለተገመተ ነበር። በዚሁ ገዳም ዓመት ተቀምጠዋል ። ቆርቋበከፀፎፀ ሀሃ ር ጸጠዓ ርቋበከፎ ኦ የዋልድባ ገዳም ታሪክ ምዕራፍ የአለፉት መንፈሳዊያን አባቶች በመንፈስ ትዱስ ኃይል እየ መሩ ለዚሁ ገዳም ሕግና ደንብ ይሆን ዘንድ የጸፉት ሥርዓተ አበው የተባለው መጽሐፍ ሙሉ ቃል ከዚህ የሚከተለው ነው ።
- N.B. This Summary is Very Experimental!! based on the following scripts from:
አስተያየቶች:
