የነጋሶ መንገድ.pdf

• የቃላት ደመና

• የማውጣት አጠሬራ

መብትና ነጻነት የሚታኀሉ የፖለቲካ ይፈ ው ፓትረዋል ሆኖም የፖለቲካው አበባ መድረቅ እንጂ መፅደቅ ማዶም ሆነ ር ዘት ንጆት የሚያርስ የፖለቲካ ድርጅት ባህር ተስፋ ቆርጠው ግን ለፖለ ርው እያብሰከሰካቸው ቁዘማ ሃዙ ረ ቲካው ደርባቸውን አልሰጡም ነ ደግሞ ኣልሰጡም ምክንየቱ ይች ሌሳ ላይሆን ከተስፋ መቁረጥ ር ለሰብአዊና ዴሞክራሲያዊ መብቶች መከበርም ጥያቄ የሁሉም ን የሀሽነው ለቪሁ ነው ለሰላምና አርጋታ ስላ ዝሂራዊ ስሳ ሰበለዊና ዲሞክራሲያዊ ጩበቶቸ ወረጋገጥ ድምፅን ከሩ ለደርነ ጩናዢፒ ለንድ ክር ሲሆን ቁዖነገሩ ፃን ተገባራዉ ሟድረጉ ላይ ነው ። ራሱ ለዲሳቸን ነው ። ያስከፍል ሸበረውን ቀጥ እአንቂያቀ ተደረሰው በሃሣት አንዲሁ እንያለተክበረና ሶነገ ረጠ መቀጠሉን አፅረድተሁ በለበቃላር ሷታር ስቦምነ መጠሰረታፒ ነጥቦች በ። አኀ የቀረበት ከች ተዉቐኩኑ ወሆን ለለበሆናቸዑውን መ በደረገሁ ጥረት ቦዲዒቨተለት ጠደምደሟያዎች ላይ ደርሱለሰ። የሊሀለደገ ሰሪዋት ገ ውጊያውን ወደ ቁሰበ። ኃፀኃ ሊም ከኦነገ የበላይ ለካለ በተላለፈው መልእከት የገራ ለጣረ ልሉክ አንደተላከና በሰሳዖዊ መንገድ አንዲያልቱ። በመሆኑም የሕገመንግሥታዊ ጉባዔውን ከሸሣግሩ መድረክ ዲሞክራሲያዊነት ለይተን የምናየው አይሆንም የሽግግሩ መድረክ ሀገራችን ኢትዮጽያ ከፋሺስታዊው የፅልመት አገዛዝ ወጥታ በዲሞክራሲ መንገድ መራመድ የጀመረችበት ብስራት የተበሰረበት ነው።ሪ ሃ ላይ ባጎሳሙ ክምክራክርና ቦአገራችን ሁኔታ ቦናፓርቲዝም ለፈበር አኃችይፎም ጥሉ ከኮ አደይም ሁ ፀስርዓታች» ምንትና በአደጋው መያባዊ ይዛት ማለትም ር ጥገት ር ራልብ መቫዥጋርን ከሚሠለ ኣንች አስተያየት ከመስጠት ተቆጥቧል ከጌቱ ቦሆ ተዳ ላይ ምንደድ አስተያዋታችሁ ቧማሚሪ ጳተደጋጋሚ ይቀርብሰት ለነበረው ጥፕ ደሰፐ የነበረው ምላሽ ዚህ ገይ ላፆ ያለንን አስተያየት በማቀፕጥላሁው ርኦሳ እንገልሰገ የማል ነባር በዚ» ወቦሖኩ በ። የተገኝውም ይህንን ክፍል ጨምሮ ነጡ በዚሁ መልሁ አጀንዳው ሮብ የካቲት ከስዓት በኋላ እንይተገዛ። አብዬ ታዊ ዲሞክራሲን ተግባራዊ በማድረግ ሂደት ሲያጋጥሙን የነበሩ ችግሮችን ከትጥቅ ትግሉ ወቅት ጀምሮ ኢህአድግ ባዳበረው የችግሮች አፈታት ዘዴ በመጠቀም ከውድቀት አፋፍ የተመለስንባኛው አብነቶች በርካታ ነበሩ።

• Cosine ማጠቃለያ

ብዬ ስጠይቅ ጣሊያኖች ከወጡ በኋላ ቀረች ተብያለሁ «» በኦሮሞ ቋንቋ ብቻ ነው የምተትገኘው ለምሳሌ ሀብታም የሚለው ቃል በኦሮምኛ ሲፃዓፍ በያ ነው አንጂ በዳዳ አይደለም አዚያ ትምህርት ቤት እየተማርኩ በአንድ ወቅት በጋ ላይ ነበር «ጻንሆይ ይመጣሉና ተሰልፋችሁ ትሄዳላችሁ ተባልን ተሰልፈን ወደ አውራጃ ፅቤት ሄድን «ሃይለ ስላሴ ድል አድራጊውጦ ንጉሳችን እያልን በስሜት እየዘመርን ከስድስት ሰአት በፊት ደረስን በአካባቢው ሊበን የሚባል ጎሳ ይኖርበታል እዚያ ነው የደምቢ ዶሎ ፍርድ ቤት የነበረው የነጋሶ መንገድ እዚያ ሆነን ንጉሱን ብንጠብት ብንጠብቅ አልመጡም ቀነ ፀሀያማ ነበር ሸራ ጫማ እንኳን ስላልነበረን የቆምንበት አቧራማ መሬት እግራችንን ያቃጥለን ነበር አውሮፕላናቸው የምታርፍበትን ስፍራ ርጳን አሻግረን ብናይ ብናይ ንጉሱ የሉም በመጨረሻ ጠደ ቤት ተመለሰ ስንባል ደስ አለኝ ከሰዓት በኋላ እንደገና ተሰለፉ አሉን አኔ ቤት ፄጄ አባቴ ካቦርድ ቁም ሳጥን ውስጥ ተደበትኩኝ በየነ ጫሲ የሚባል መምህር እየተንደረደረ እቤት ገብቶ አጥቶኝ ተመለሰ ከጥቂት ቀናት በጊላ ለጃንሆይ የተሰለፉ ልጆች ስም ዝርዝር ወጥቶ የልብስ ጨርቅ ውሰዱ ተባለ እኔን ስላልተሰለፍክ አይገባህም አሉኝ አለተስኩና ስም ዝርዝር ውስጥ ገባሁ የተቀበልኩትን ቡናማ አይነት ጣቃ ጨርቅ ኮትና ቁምጣ ወላጆቼ አሰፉልኝ ሁላችንም ትምህርት ቤት ያንን ዩኒፎርም ለብሰን ነበር የምንማረው ሌላው ለመጀመርያ ጊዜ የተገነዘብኩትን የሀይማኖት ንትርክ አስታውሳለሁ በቤተል ቤተክርስቲያንና የኦርቶዶክስ መድሃኒዓለም ቤተክርስቲያን መካከል ጭቅጭቅ ነበር ቤተል ቤተክርስቲያን ከተቋቋመች በኋላ ተስፋፍታ አስራ ስምንት አጥቢያዎችን በቄለም አውራጃ በጣልያን ወረራ ጊዜ አቋቁማ ነበር ይሄ መስፋፋት የኦርቶዶክስ አምነት ተከታዮችን አላስደሰተም ከዚያም የቤተልን መስፋፋት ለማቆም እንዴት እንደሚችሉ ይዶልቱና አንድ ቀን እሁድ ከመድሃኒዓለም ቤተክርስቲያን ተነስተው ማዶ ወደሚገኘው የኛ አጥቢያ ዛለቃ ከቸ ወደሚገኘው ቤቴል ቤተክርስቲያን መጥተው አምባጓሮ ለማስነሳት በአካባቢው በሚገኝ የባህር ዛፍ ጫካ ውስጥ አድፍጠው ይደበቃሉ ከዚያም ብርሀነ ጆብር የሚባል ወጣት ልከው ተረኛ የነበረውን ዘበኛ ረድቶ ደውል ሶስት ጊዜ እንዲደውል ያደርጉታል ምክንያቱም ሶስቴ ከተደወለ ምዕመነ ለፀሎት ይሰበሰብ ነበር አባቴ ይሄንን ደወል ሰምተው በታላቅ ወንድሜ በሰለሞን እየተመሩ ሲመጡ በሩ ይዘጋባቸዋል ከዛም ፊት ለፊታቸው ሊያደናቅፋቸው የቆመ ሰው ሲያጋጥማቸው ደንግጠው ከፊታቸው ገፈተሩት ሰውዬው የወቭሸቱን ይወድቃል ከዛም «ቂስ ጊዳዳ እጄን ሰበረው» ብሎ ይጮኻል በዚህ የተነሳ አባቴን ፖሊስ ይዚቸው ዳንዲ ሄደና ታሰሩ ካዛ እንደገና ተረጋግተው አንዱ ተነስቶ ፀሎት ይመራል እሱንም ይይዛሉ ተራ በተራ ፀሎቱ ሲተጥልና ሲያስሩ የታሰሩት ስምንት ቂሶች ደረሰ ከዚያ በኋላ ትምህርት ቤቱም ቤተክርስቲያኑም ተዘሪጋ አባቴ እዚያ ተይዘው ወደ ነቀምቴ ከፍተኛ ፍርድ ቤት ተወሰዱ ከዚያም አልፎ ጉዳያቸው አንዲታይ ወዩ ጠቅላይ ፍርድ ቤት ዘፈን ችሎት ቀርበው ነበር የመጨረሻወ የዘፋን ችሎት ተጠሮ አለተ ካረፉበት የጉለሌ ቤቴል ቤተክርስቲያን ግቢ ውስጥ የሚገኝ መጸዳጃ ቤት በችኮላ ፄዩው አዳልጧቸው ጠየደቁና ተጐድተው ሆስፒታል ገቡ በዚህ ምክንዖት ያን እለት ዙፋን ትሉተ ሳይቀርቡ ቀሩ በሌላ ቀን በሽተኞችን ለመጐብኘት ንጉሉ ይመጣሉ አባቴን በሌላ አጋጣሚ ያውቋቸው ስለነበረ አስታውሰው አግዚአብሔር ይማርህ ካሏቸጡ በኋላ «ጉዳይህ በአስቸኳይ አልባት እንዲያገኝ እናዝልዛለን ብለው ሄዱ ታምህረራታመጎ ጆዲይ ሰምጋ ደረ ተምህርት ቤቱ ሲዘጋ የእኔም ትምህርት አብ ዘግቶ ነበር ከጥቂተ ወራት በኋላ ግን ብርዛን አየሱስ የወዘል ተው ቤተ ገባሁ ብርፃን እየሱስ ትምህርት ቤት ሁለተኛ ክፍል እየተማርኩ እያለሁ አባቴ ከአዲስ አበባ ተመልሰው መጡ በዚያን ጊዜ ሚዛን ተፈሪ የአሜሪካን ሚስዮኖች ስራ ጀምረው ስለነበር ቤተክርስቲያን ለማቋቋም ቂስ ሲፈልጉ ለእኛ ቤተክርስተ ፅፈው ቂስ ላኩልን አሉ ን ደ ይህን ሁኔታ በትክክል አስታውሳለሁ በዚህ ደ ምክንያት የቂለም አውራጃ ቤቴል ቤተክርስቲያን ሞቹ ንኳ አድርጐ አባቴ ወደ ቤንች ማጂ የድሮ ጊሜራ ዞን ዋና ከተማ ሚዛን ተፈሪ እንዲሄዱ መረጣቸጡው ስብሰባው የተካሄደው በአንፊሎ ቤተክርስቲያን ግቢ ውስጥ ነበር አባቴ ወደ ስብሰባው ሲሄዱ አብሬአቸው ፄጃለሁ በለጤ የምትባል በቅሎ ላይ ከጀርባቸው ቁብ ብዬ ነበር የሄድኩት መንገድ ላይ ኤጋ የሚባል ወንዝ አጋጠመን ትልቅ ወንዝ ነው ወንዙ ጋር ስንደርስ ከበቅሎዋ ጠረድንና በቅሉዋን የአባቴ እረዳቶች አሻገሯት እኛስን በወንዙ ላይ ሁለት ግንዶች አግድም ተጥሏል ወንዙ ሞልቶ እያጓራ በፍጥነት የነጋሶ መንገድ ይምክዘገዝጋል በልቤ እንዴት እንደምንሻገር እያሰብኩ ተጨነኩ አባቴ ስለአካባቢው ሁኑታ ካጠያየቁ በኋላ እኔን ና። ኀ በሁሉም ባይሆንም በአምስተ ትምህርቶች አለፍኩኝ ፊዚክስ ኬሚስትሪና ማተስ የሚባሉ ትምህርቶችን አልወዳቸውም ነበር እንግሊዝኛና ታሪክ ትምህርቶችን ነበር የምወደው እንደውም በታሪክ ከክፍል አንደኛ ሆጌ ቀለበት ተሸልሜአለሁ በወቅቱ ፍላጎቴ ማትሪክ ተፈትሼ አልፌ የህግ ትምህርት መማር ነበር ህግ ለመማር የተነሳሳሁት ፐከሬ ከርርከፀሩዮ የሚለውን ፊልም አይቼ ነው ፊልሙ የአሜሪካን የችሎት ሁኔታና ዳኞች እንዲሁም ጠበቃና አቃቤ ህጎች የሚያካሂዱትን ምርመራ የሚያሳይ ነው የግድ የህግ ሰው መሆን አለብኝ ብዬ ነበር ከዚያ ሀሳቤ ለሁለት ተከፍሎ መዋዝትቅ ያገኩ በአንድ በኩል ይሄን ሀሳቤን የዓፍኩለተ ወንድሜ መልስ አልሰጠኝም በሌላ በኩል ቤተሰቦቼ ገንዘብ የላቸውም ብር ቢኖረኝ ኖሮ ለበፅደ ማርያም ትምህርት ቤት ከፍዬ ወደ ህግ ፋካሊቲ መግባት እችል ነበር ግን አልሆነም እንዲህ እየተብሰከሰክኩ አመቱ ተጀመረና ህ ፋካሊቲ ገባሁ ከአንድ ወር በኋላ ወንድሜ እከፍልልሀለሁ የሚል መልስ ላክ ግን ጊዜው አልፎ ነበር ዋና ትምህርቴን ታሪክ አድርጌ በ ዓም አጠናቀቅኩ መምህራኖቼ እነ ዶር ሙሉጌታ ወዳጆ የክፍሌ ወዳጆ ወንድም ዶር ሀይሌ ወሚካኤል ዶር ታደሰ ታምራት ዶር መርእድ ወአረጋይና ዶር ሰርጉ ወገብርኤል ከፈረንጆች ደግሞ አሜሪካ ዊው ዶር ክሩሚና ዶር ኮልክ ነበሩነ ሁለተ ኮርሴ የሆነውን ላይብረሪ ሳይንስ ደግሞ ሲልቪያ ፓንክረስት አስተምረውኛል በዚህ የታሪክ ትምህርት ሁለት አይነት ግንዛቤዎችን ጨበጥኩ የመጀመርያው አጠቃላይ የአለም ታሪክ ብንማርም በአፍሪካ በተለይም በኢትዮጵያ ታሪክ ላይ ነበር ትኩረታችን አንድ የራሳችንን ታሪክ እንድናውቅ ስለሚረዳ ነው ከዚህ ጋር ተያይኮ ክርስትና እስልምና ከዚያም የካቶሊክና የፕሮቴስታንት ሀይማኖ ቶች እንዴት ወደ ኢትዮጵያ እንደገቡ የሚያሳውቁና የኢትዮጵያና የአካባቢዋ ግንኙነት ምን እንደሚመስል ግንዛቤ የሚያስጨብጡ ነገሮችን የያዘ በመሆነ ነው የነጋሶ መንገደ ሁለተኛው ግንዛቤ የኢትዮጵያ ታሪክ ብዙውን ጊዜ የተመሰረተውና ትኩረት የሰጠው በገኘው መደብ ላይ ነ የገዥው መደብ የታሪክ ዐዛሃፊዎች የነገስታቱን ታሪክ ትኩረተ አድርገው ነበር የሚዕፉት እንጂ የሰፊጦ ህዝብ ታሪክ ትኩረተ አይሰጠውም ከበህ ሌላ የኢተዮጵያ ታሪክ የዕፅሁባና ታሪክ ያላቸበ ነገስታት መጀመርያ በግዕዝ ቋንቋ በኋላ በአማርኛ ዕሁፍ የሚፕለ የዓፉት እንጂ ፊደል የሌላጥውና ፅሁፍ የማያውቁት ማህበረሰቦች የተዓፈ ታሪክ የላቸውም ስለዚህ የኢትዮጵያን ታሪክ የምናስተምር ክሆነ የሰፊው ህዝብ ታሪክ መዓፍ አለበት የሚል ዛሳብ ተነስቶ ነበር ይፄ ታሪክ እንዴት ይገኛል። ብለው ባኮ ሄጄ የስዊድን ሚስዮን የእጅ ስራ ትምህርት ቤት እንድሰራ የነጋሶ መነገዝደተ ሁኔታዎችን አመቻችተውልኛል በተጨማሪም መመረቂን ሲሰሙ ፀጋዬ ነመራን ላኩብኝ በወለጋ የመካነ አየሱስ ምዕራብ ሲኖዶስ ስር የሚተዳደር በፊት ርመኖች ያፏቋሙት መካነ እየሱስ ምእራብ ሲኖዶስ ትምህርት ቤት አለ በአይራ ጊምቢ አውራጃ ውስጥ ነው የሚገኘው ትምህርት ቤቱ ለአንድ አመት ያህል ዳይሬክተር አልነበረውም የትምህርት ቤቱ ዳይሬክተር የነበረው አቶ ተርፉ ዲባባ የነ ማሞ ዲባባ ታላት ወንድም ከሚስዮኖቹ ጋር ተጣልቶ በደሌ እንዲዛወር ከተደረገ በኋላ ትቤቱ ለአንድ አመተ ያህል ዳይሬክተር አልባ ነበር እባክህ ሂድና እዚያ ዳይሬክተር ሁን ብለው የላኩት መልዕክት ደረሰኝ የተማርነው በመንግስት ወጭ ነውና መንግስት በመደበኝ ቦታ ፄጄ ላገለግል ይገባለ የሚል ሃሳብ ነበረኝ አሁን ይፄ ጥያቂ ሲመጣ ለመወሰን ተቸገርኩ ጥቂት ካስብኩ በኋላ በመንግስት መስሪያ ቤትም ሆነ በመካነ እየሱስ ቤተክርስቲያን ስር ባገለግል ያው ሁለቱም ማገልገል ነው አልኩና አይራ ለመሄድ ወሰንኩ በፊት የደርመን ሚስዮን ትምህርት ቤት ነበር በኋላ «የላሉ አይራ ትምህርት ቤት» እንደሚባል አቶ ተርፉ ዲባባ ነግሮኛል ትምህርት ቤቱ ከኛ ኛ ክፍል ብቻ ያስተምር ስለነበር ከፍ የሚያደርገው ሰው አንፈልጋለን ብለው ነገሩኝና የምእራብ ሲኖዶስ ጽቤት ሄድኩኝ በሃምሌ ዓም ነው ተቀጥሬ ሥራውን የጀመርኩተት እዚያ ሚስዮኖች ድሮ የሰሩት የዳይሬክተሮች ማረፍያ ቤት ነበር ግቢው በሽቦ ተከፍላል አንዱ ወገን የትምህርት ቤቱ ግቢ ሲሆን ህንፃዎች ማለትም ቢሮ የትምህርት ክፍሉችና የተማሪዎች ማደሪያ ቤት ነበር የነሱ ካፍቴርያና ኩሽና ካለበት ወዲያ ተት አች ክፍሎችና በመሀል ደግሞ ሜዳ ነበርና በአጠቃላይ ተከፍሎ ነበር የጀርመን ሚስዮኖች መ ከተምህርት ቤቱ አጥር ውጭ ነበር ንው ከራ ያሉትን ክፍሎች ዘግተን ተመላላሽ ተ ተማሪዎች የሚማሩበት «ዋልጎ አይራ» የሚባል ትምህርት ቤት ከፈትን እስከ ዳንዲ ፀሮኛ ክፍል ከፍቼ እንዲያስተምር ቤት ለምሳሌ ከነ አቶ መለስ በ ጋር ከረ በ ሜም በረብሻ ምክንያት ከዊንጌት ተሲሳን እና ከዩኒቨርስቲ የመጡ ተማሪዎ ዘንድ የትምህርቱን ደረጃ ከፍ የማድረግ ከይ አል ም ቤቱ የተማሪዎች መማክርት እንዲቋቋምም አድርማል ልክ የዩኒቨርስቲ አይነት ነበር ይፄ የተማሪዎች መማክርት ግቢ ስች ያሉ ችግሮችን አብሮ ከመፍታት በተጨማሪ የአስተሳሰብ «ራዳ እንዲመጣ በበዓል ጊዜያት ስፖርት ትያትርና ድራማ ማዘ ጋሯት እንዲሁም የንግግር ችሎታን የማዳበር እንቅስቃሴ ጀመርን ን ክርክር አስታውሳለሁ ሚስዮኖች ጠቅመውናል ወይስ አል ል ንም። ብለው ያታቱን ነበር አንዳንዶቹ ደግሞ ጥሩ ነው ተደራጁ ነገር ግን እኛ ለጉጥት ትግል ወደ አሲምባ መሄዳችን ነው አሉን ከዛ በኋላ አልተገናኘንም የማታ ማታ እነዚያ በኢትዮጵያ ተማሪዎች ማህበር ስር ተዩራጁ ሲሱን የነበሩት የመኢሶን ልጆች ተነጥለው በአውሮፓ የኦሮሞ ተማሪዎች ድርጅቶች ህብረት» የተባለ ማህበር ማቂቋማቸውን ሰማጉን የእኛም ማህበር ከጀርመን የኦሮሞ ተማሪዎች ማህበር ወደ የአውሮዙ የኦሮሞ ተማሪዎች ማህበር አ በአንድ ጊዜ ሁለተ የኦሮሞ ተማሪዎች ማህበራት በአውሮፓ ተቋቋሙ ማለተ ነጡ ሽ ዓላማችንን ለማሰራጨት ልሳን እንደሚያስፈልገን ተወያየን እናም እኔ ወዩ ፍራንክፈርት ተመልሼ በከልቻ ኦሮሞ የሚል ልሳን እያዘጋጀሁ ማሰራጨት መርከ በከልቻ ማለት የማለዳ ኮከብ ማለተ ነው የመጀመሪያውን እትም በስቴንስል ነበር ያዘዚጋጀሁት በማባዛት የረዳኝ ነፍሱን ይማርና በፈቃዱ ዲባባ ነበር ሚ ተማሪዎች ማህበር በአውሮፓ በ ዓም ድ በየቦታው ዝናው ናኝቶ ነበር ስለዚህ በተለ ሀገሮች ካሉ የነጋሶ መንገድ ዬርጅቶች ጋር ግንኘነት መፍጠር ፈለገ ከነዚህ መካከል የጄአያ የ ከየ የ ኮርዥ የ ኣየህሀ የሚባለው አንዱ ነበር ዋና ቢሮው ካለበተ የመን ደብዳቤ እየፃፈ ሁሉም የኦሮሞ ዮርጅቶች ለኦሮሞ ህዝብ እንዲታገሉ ጥሪ ያቀርብ ነበር «ጭቆናው እስካለ ድረስ ድርጅቶች መፈጠራቸው አይቀርም የኛ ድርጾትም በሀገር ቤት በህቡዕ አና በትጥቅ ተግል እየተንተሳቀለ ይገኛል በርካታ የኦሮሞ ተወላጆችም እየተቀላቀሉት ነዉ በአውሮፓ የኦሮሞ ተማሪዎች ማህበርም የቪህ ጭቆና ውጤት ስለሆነ አብረን እንስራ» የሚል መግለጫ ያሰራጭ ነበር ከዚህ ሌላ ድርጀቱ ሁሉም የኦሮሞ ድርጅቶች አንዬ እንዲሆነና በአንድ ጠንካራ ድርጅት እንዲጠለሉ መልዕክት ይልክ ነበር ምክንያቱም ሀገር ቤት ከኦነግ ሌላ ሌሎችም መደራጀት ምረዋልና ከነዚህ መካከል አንዱ ዋራቃ ነኣኣየባባጸ የሚባል ድርጀት ነወ ያፅሮም ጎዝብሮታዊቿ ድምጽ የምትባል መጽሄት እያሰራጨ ኦሮሞዎች በነዓነት ተደራጅተው እንዲታገሉ ጥሪ ያቀርብ ነበር «ሳይደራጁ ነፃነት የህልም አንጀራ ነው። ይለና ስብሰባቸው ላይ እንድገኝ ጋብዚኝ የኦሮሞ ተማሪዎች አንድ መሆን አለባቸው የሚል ሀሳብ አራምድ እንደነበር ስለሚያውቁ ከኛ ጋር ስራ አሉኝ እኒም ተስማምቼ የኦሮሞ ድምዕ የምትል መዕፄት አዘጋጅ ሆንከጓ የሚያሳዝነው ስም የጠፋ ይመስል በኦሮሞ ስም የተደራጁ ማህበሮች ሁሉ «ሰገሌ ኦሮሞ» የኦሮሞ ድምዕ በሚለው ስም ላይ አንረባረብ ነበር ማሀፀዕሩ ሐጎማ ምጋ ጎያር የኦሮሞ ህዝብ የራስን ፅድል በራስ የመወሰን መብት ይከበርለት የሚል ነበር በተጨማሪም ደርግን ለመገርሰስ ዲሞክራሲያዊ ከሆነ የኢትዮጵያ ድርጀቶች ጋር ግንኙነት መፍጠር ይፈል ነበረ ማህበሩ ወዲያው ነባር ተሰሚነተ ያገኘው እስከ ዓም ድረስ ከማህበሩ ጋር አብሬ ነበርኩኝ ከተመረትኩ በኋላ ስራ እየሰራሁ ማህበሩን እረዳ ነበር በስውዲንና በሰሜን አውሮፓ ከነበሩ አባላቱ ጋርም ግንኙነት ነበረኝ በካናዳና አሜሪካ ከሚናሩ ኦነግን ከለቀቁ ኦሮሞዎች ጋርም ግንኙነት ነበረን በዚያን ጊዜ ብዙ ድርጅቶች አልነበሩም የኢትዮጵያ ተማሪዎች ማህበር በአውሮፓ የሀገር ቤቱን እንትስቃሴ ተከትሎ ተዳክሟል «ፅቃዕጋዕ በ ዓም አካባቢ ኦነግ ለሁለት ከ ተከፍሎ ነበር አንደኛው ክንፍ ስሙን እንደያዘ ኦነግ ተብሎ ሲቆይ ሌላኛው ክንፍ ዳንዲ ሠ ኃዕሰማኛ ነሃሦታ ሃሮ የሚል ፓርቲ አቋቁሞ መንቀሳቀስ ረሃ ህሪጦጠ ቤህ ጃሪ አባ ገዳ ነበር በነገራችን ላይ ከዚህ መሪ መጉ ጋር ሲሰሩ የነበሩት ሼህ አብዱራህማን በሽግግሩ እስላማስልምና ዳዮች ዛላፊ ሆነው አገልግለዋል ጊዜ የሁለተኛው ክንፍ የሼህ ጃራ አባ ገዳ ሊተመንበር መሆን ቹ በአብዛኛው ከሀረር ከአርሲ ከባሌና ቦረና ምስራቃዊ ተከታየ ንዲሀሆ አደረገ በእርግጥ ሌሎችንም የእስልምና እምነት ሮምያ ኣ መላብ ምረዋል ይሄ እንቅስቃሴአቸው እየተወራ ያሉ ኦሮሞዎች ከድርጅቴ ጋር ግንኙነት መፍጠር እንደሚፈልጉ ማሳወት ጾጀመሩ ኦነግ ኦሮሞ አቦ እና የኦሮሚያ አስላማዊ ነፃነት ግንባር ም ሞታዳቦሾ ቢሮ ነበራቸው ስለህ በላ በኩል እነዚህን ያ ረብ አንድ ልዑክ ወደ ሞቃዳሾ መላክ አለበት ተብሎ እኔና ሰ አፍሮ ተመረጥን እንደተባለው በ ዓም ሞቃዲሾ ሁለት ሳምንት ቆየን የኦሮሞ አቦ እና የኦሮሚያ እስላማዊ ነዛነት ግንባር መሪዎች በርዩስታ ነበር የተቀበሉን ከመሪዎፓቻቸውና አባሎቻቸው ጋር ስብሰባ ካደረግን በኋላ ሀሳባችንን ደግፈው ኦነግ ዝግጁ ከሆነ እኛ ለመዋፃድ ፈቃደኞች ነን አሉ ወደ ኦነግ አመራሮች ፄድን አይናችሁን ላፈር። እያለ ያገናኘኝ ነበር ስለዚህ ጥሩ ወዳጅነትና የዓላማ አንድነት ነበረን ከዚህ በተጨማሪ በስዊድን ያለ የህወሃት ጦኪሎች በስዊድን ካለው የ ፕርእእአርኔኒኣል ዐክዐእላል ልህህዐይይልል ዐል እና ከ አባላት ጋር ጥሩ ግንኙነት ነበራቸው ጦደዴ አውሮፓ ከሚመጡ ልዑካን ጋርም ጥሩ ግንኙነት ተፈጥሮ ነበር በጀርመንና በስዊድን ሲካሄድ የነበረው ግንኙነት ለመግባባት ለመረዳዳትና መረጃ ለመለዋጠጦጥ ምክንያት ሆነ በጎ የቅርርብ ግንኙነት ነበር ርመን በ ዓም ክረምት ል ወይም ሂሄዐክ ክክ «ኤሩ በበርሊን ባደረገው ስብሰባ ላይ ዶር ካሱ ኢላላ እና አቶ ጠረደ ተገኝተው ኢህአዴግ ለቶአ ያለውን ድጋፍ ገለፁዑ ስለ ኢህአዴግ አላማና ፕሮግራም ካስተዋወቁም በኋላ ኦህዴድ እንደተመሰረተ ተናገሩ ወዲያውኑም የኦህዴድን ማዕከላዊ ኮሚቴ የድጋፍና የጥሪ ደብዳቤ ሰጡንና ተነበበ በመጨረሻም የኦህዴድን የመጀመሪያ ባንዲራና ፕሮግራም እንዲሁም የኦሮምያን ጋዜጣ አንድ እትም ሰጡን ግንኙነት መፍጠራችን አስፈላጊ እንደሆነ በመግለፅ ከፈ አንድ ልኡክ ሄዶ የኦህዴድን እንቅስቃሴ እንዲጎበኝ ከአመራሩና አባላቱ ጋርም እንዲጦያይ ጠየቁን ለገው ኢህአዴግ ሰነዶችን እንደሚያዘጋ ነገሩን በስብሰባው መጨረሻ ቀን ላይ የባህል ምሽት የነበረ ሲሆን የድሮው የፈረሰው የኢትዮጵያ ተማሪዎች ማሀበር የኢህአፓ የመኢሶን የኦነግ የቲቦባና የቲቦአን አባላትን ሁሉ ጋብዘን ነበር እንግዲህ እነ ካሱ ኢላላ ባሉት መሰረት ከቶአ ሁለት የአመራር አባላት አህመድ ኡስማንና እኔ ተጠቁመን ወደ ዛገር ቤት ነቀ ቀጠና ፄደን እንድንጎበኝ ተወሰነ ከመሄዳችን በፊት ተአ ዳንዲ ንጫፍ ማህበር ታህሳስ ወይም ጥር አካባቢ አንድ ል ከኢህአዴግ ሰዎች ጋር እንድንወያይ ተደረገ በዚያ ጋ ነጋሽ ተክሉ ብርዛኔ ገክርስቶስ ከኢህአዴግ ስብሶቦ ገቶው አነጋገሩን ከዚያ በኋላ የጉዚችንን ገዳይ ነጋሽ በኩል ካርቱም የሚገኘው የኢህአዶሃ መስሪያ ንን አዘጋጀልን ሱዳን ተሄዶ ከዚያ በህቡዕ ነበር ወደ ገ። » የሚል ጥያቂ አነሳሆ ህወፃት እኮ ገና አብዮቱ በ ዓም ከመፈንዳቱ ጀምሮ የተደራጀ ነው ከተመሰረተም ብዙ አመት ሆኖታል በ ዓም እንኳን ብዙ አባላትን ማፍራት የቻለ ትልቅ ድርጅት ነው የታገለው ደርግ ተገርስሶ ዴሞክራሲያዊት ኢትዮጵያ እንድትመሰረት ነው ስለዚህ ከእነሱ ጋር መስራቱ ይሄን ያህል ክፋት የለውም ለኦሮሞ ህዝብም ይጠቅማል በአንዛሩ ኦህዴድ የተመሳረተው የነጋሶ መንገድ በ ዓም ነው ዘመቻ ዱዴ ጨዲታማ ወሳሙማ ስንቀላቀል ከ የማይበልጡ አባላት ይዘን ነው ከደራ ወደ ነቀምቴ ስን ነው በሂደት ብዙ አርሶ አደሮችና ወጣቶች የተቀላቀሉን እነዚህን አዲስ ሰዎች እያሰለጠንን ቁጥራችንን እየጨመርን ነው በሂደፋ አባሎቻችንንና ካድሬዎቻችንን በማብዛት የአሰላለፍ ሚዛኑ እንዲ ስተካከል እናደርጋለን አሁን የህወሃትን ያህል አቅም እንዲኖረን አይጠበቅብንም እነሱ ከእኛ ጋር በኦሮሚያ የሚንቀሳቀሱት በአጋር ኀት ነው እንጂ እንደሚነዛው ወሬ በኦሮምያ የበሳይነትን ለመውለድ አይደለም በማለት ለጥያቄዬ የተብራራ መልስ ሰጡኝነ በእውነቴ መልላቸው ማርኮኛል እናም «እንዲህ ከሆነስ ከዳር ሆኖ ከመውቀስ ውስጥ ሆኖ መስራቱ ይሻላል» የሚል አቋም ላይ ደረስከኩኝ በነቀምቴ ቆይታዬ ኦህዴዶች ትላልቅ ህዝባዊ ስብሰባዎች ላይ እንድገኝ ያደርጉ ነበር አካባቢውን የሚያስተዳድረው ኦህዴድ ቢሆንም ኦነግም ቢሮ ነበረው ነገሩ ግር የሚያሰኝ ከመሆኑም በላይ ህዝቡም ሁለት የኦሮሞ ድርጅቶች መኖራቸው ብዙ ደስ አላለወም ብዙዎቹ ሁለቱ ድርጅቶች አንድ እንዲሆኑ ነበር የሚፈልጉት በወለጋ ባህል አዳራሽ ህዝባዊ ስብሰባ የተደረገ ጊዜ ሁለቱ ድርጅቶች ኦህዴድና ኦነግ ፊት ለፊት ተገናኙ የሁለቱ መሪዎች መገኘት ህዝቡን አስደስቶት አንድ ሁኑ የሚል አስተያየት ይሰጥ ነበር አኔ አዚያ ስብሰባ ላይ በኦህዴድ በኩል በመገኘቴ የምእራብ ኦሮምያ የኦነግ መሪ የነበረው አባ ጫላ የሴንጮ ለታ ወንድም አብርሀም ለታ ደስተኛ አልነበረም እንደውም በግልጽ ይናደዱ ነበር አንዳንድ ከኦህዴድ ጋር እንደሆንኩ የሚያውቁ ሰዎችም ሲሰድቡኝ ሰማሁ እኔ ግን በዚህ ቅር ሳልሰኝ ነቀምቴ ላይ አንድ ነገር ማድረግ አለብኝ ብዬ ተነሳሁ ኦነግና ኦህዴድ አንድ እንዲሆነ በማሰብ ወደ ኦነግ ቢሮ ፄድኩና «ለምን አንድ አትሆኑም። » የሚል ጥያቂ አነሳሁ ኦህዴድ ነት ያለው የኦሮሞ ድርጅት አይደለም የተግሬዎች አሽከር ነው ስለዚህ ከኦህዴድ ጋር አንድ ሆነን መስራተ አንችልም» አሉኝ ዳንዲ ከኦህዴድ መሪዎች የተሰጠኝ ምላሽ ደግሞ ኦነግ ነፃ የኦሮምያን ሪፐብሊክ አቋቁማለሁ ስለሚል አልተስማማንም እኛ የኦሮምያ ህዝብ ሊጠቀም የሚችለው በዚህ የኦነግ ሣሳብ ሳይሆን ዴሞክራሲያዊት ኢትዮጵያ ተመስርታ የኦሮሞ ህዝብ ተጠቃሚነት ሲረጋገጥ ነው በሚለው ስለምናምን ከኦነግ ጋር የዛሳብ ልዩነት አለን አሉኝ አያይዘውም ኦሮምያ የዛበሻ ቅኝ ግዛት ነች የሚለው የኦነግ ሃሳብም ተክክል አይደለም የምኒልክ ወረራ የፊውዳል መስፋፋት እንጂ ቅኝ ግዛትነት አይደለም በነዚህ ጉዳዮች የተነሳ ከኦነግ ጋር በድርጅታዊ አንድነት መስራት አይቻልም «ኦነግ ከተስማማ የሚሻለው ዴሞክራሲያዊት ኢትዮጵያን ፈጥረን ሃሳባችንን ዴሞክራሲያዊ በሆነ ሁኔታ ለህዝበ ውሳኔ ማቅረብ ነው እስከዚያው በጋራ ዲሞክራሲን ለማስፈን አብረን ልንሰራ አእንችላለን እነሱ በሚያስተዳድሩት ቦታ እኛም ቢሮ ከፍተን አባላትን እያፈራን እንንተቀሳቀሳለን እነሱም አኛ በምናስተዳድረው ቦታ ቢሮ ከፍተው አንቅስቃሴ ማድረግ ይችላሉ ከዚህ ውጪ የአላማ ልዩነት አያለን ድርጅታዊ አንድነት መፍጠር የሚቻል አይደለም ብለው በዝርዝር ገለጹልኝ አኔም በግሌ ኮሎኒያሊዝምን በተመለከተ በኢትዮጵያ ዴሞክራሲያዊ ሥርዓት ሰፍኖ የኦሮሞ ህዝብ መብቱ ከተከበረለት በኢትዮጵያ ማእቀፍ አንድ ሆኖ ሊቀጥል ይችላል የሚል ትልቅ አምነት ነበረኝ የመገንጠልንም ጥያቂ አልደግፍም ነበር የመገንጠልም ሆነ የአንድነት ጥያቄ የሚወሰነው በኦሮሞ ህዝብ ብቻ ነው ኦህዴድም ሆነ ኦነግ መወሰን አይችሉም የሚል አቋም ነበረኝ ምንም እንኳን ወሳኙ ህዝብ መሆኑ እርግጥ ቢሆንም በየትኛውም ዓላማ ስር መታገል የሁሉም መብት ነው በዚህ አሁን በተከሰተው የሥርዓት ለውጥም ለአንድነት የሚታገሉ የኦሮሞም ሆነ ሌሎች የኢትዮጵያ ድርጅቶችም ሊቋቋሙ ይኝችላሉ በፌዴሬሽንም ሆነ ኮንፌዴሬሽን ነፃ መንግስት እናቋቁማለን የሚሉ ድርጅቶች ሊመሰረቱ ይችላሉ ነገር ግን ሁሉም ሰላማዊና ዴሞክራሲያዊ በሆነ መንገድ ፄደው ህዝቡን ማስወሰን ይገባቸዋል እንጅ ራሳቸው የህዝብ ዕጣ ፈንታ ወሳኝ መሆን የለባቸውም ይሄንን የህዝብ ውሳኔ መቃወም ፈፅሞ ትክክል አይደለም ሰዎች የነጋሶ መንገድ የፈለጉትን አላማ ይዘው በፈለጉት ፓርቲ የመደራጀትና ለአላማቸው ተግባራዊ መሆን የመታገል መብታቸውም መግደብ የለበትም ለምሳሌ የኦሮሞ ነፃነት ፓርቲ የሚባለው ኦነግን ይጠላል ኦህዴድን ይቃወማል የሱን አመለካከት የማይቀበሉትን ሁሉ ያወግዛል ይሄ ኢዴሞክራሲያዊ ነው የእኔ አቋም መደራጀትን መደገፍ ምርጫውን ለህዝብ መተው በሚለው ነው ለህዝቡ ዴሞክራሲ ሰላምና ነጻነት መስጠት ነው ከህዝብ በላይ ማን ሊሆን ይችላል። ቻውፇ ታሙው ራፖውፇ ያፇኝ ኋሮፖው ሕዖጓቻ ፀፖ ለታ ም ፊታፖው ፈይ ጥዎፇታፖ ያኃው ሃሃፇ ሪረቋጋ ጎዕዐረ ያፇምፖ ፅሐያያምፖ ድዊቃ ያሀሠሰ ጸፐታ ዕፇደ ያ «ራፖው ያሃሃኔታ ሙምወው «» ፇው ፇመታ እና ነቀምቴ ውስጥ በነበረኝ የሁለት ሳምንት ቆይታ አዝፔ ወደ ደምቢ ዶሎ አቀናሁ አስራ ሁለት የኦህዴድ ሰራዊት አባላት እንዲያጅቡኝ ተመደቡ ኦህዴድ ያኔ ደምቢ ዶሎ ቢሮ አልነበረውም እኔ ደምቢ ዶሎ በቆየሁበት ጊዜ መኪናችን የሚያድረው አካባቢውን ሲያስተዳድር በነበረው ኦነግ ግቢ ውስጥ ነው እነዛ አስራ ሁለት የኦህዴድ ሰዎች ደምቢ ዶሎ እንደደረሱ የአንድ ግለሰብ ቤት ተከራይተው የኦህዴድ ቢሮ ከፈቱ ወደ አደግሁባት የልጅነቴ መሰረት ወደሆነችው ደምቢ ዶሎ የተመለስኩት ከአስራ ሰባት ዓመት በኋላ ነበር ከዚያ ረጅም የነጋሶ መንገድ አመት በኋላ ስመለስ ዓይነ ስውርነት ሳያግዳቸው ተራራ እየወጡና ቁልቁለተ እየወረዱ ወንጌል ሲሰብኩ የነበሩት አባቴ ቄስ ጊዳዳ ሶለንና እናቴ ወሮ ድንሌ ሾሊ አርፈዋል ያ ያደግሀብት ቀዬ ባድማ ሆኗል አህቴ ራፄልም ሁለት ወንድ ልጆቿ የደርግ ወታደር ሆነው አንዱ የት እንደገባ ሳይታወቅ ቀርቷል ሌላው በጥይት ተመቶ ቆስሉ እቤት ሲያስታምሙት ቆይተው ሞተ አሉኝ የፄድኩት ቤተሰቦቼን ለመጠየቅ ነበር ታናሽ ወንድሜ ኤልሳኢ ሚስት አግብቷል ትንሽ ደስታ የተጋራሁት በዚህ ብቻ ነው ያረፍኩት ታላቅ እህቴ ቤት ፀሀይቴ ጋ ነበር ለአንድ ላምንት ያክል ቆየሁ ዘመዶቼንና የልጅነት ጓደኞ ቼን አገኘሁ ድሮ የኢትዮጵያ ንግድ ባንክ ግቢ ወደነበረው የኦነገ ዋናው ቢሮ ፄጄ የአካባቢው ሀላፊዎችን ለማግኘት ሞከርሁ ያገኘ ሁት ተርፉ ኩምላን ነበር ፅህፈት ቤቱ በረንዳ ላይ ተቀምጦ ቢያነ ጋግረኝም በጥሩ ዐይን አላየኝም ሌንጮ ለታ ከነቀምቴ ተመልሶ እዚያው ነበር ሁሉም ግን እኔን ለማናገር ፈቃደኛ ሳይሆነ ቀሩ ይሄን በመሰለ ሁኔታ ደምቢ ዶሎ ቆይቼ አእንዳዘንሁ ወደ ነቀምቴ ተመለስኩ ዓለም ተፈሪ እስክንደርስ የመኪናችን ጎማ ሦስት ጊዜ ፈነዳብን የሚገርመው አንድ የኦነግ ታጋይ ለጉዳይ ጊምቢ ይሄዳል ተብሎ አብሮን ተሳፍሮ ነበር የፈነዱ ጎማዎች ላይ ሁሉ ሚስማር ተሰክቶ አገኘን ግን አልጠረጠርንም ነገሩ ሴራ እንደነበር የገባኝ ጀርመን ሀገር ነጋሶ ተገደለ ተብሎ መወራቱን ከሰማሁ በኋላ ነው «ረኃሥ ፈይ ዖፇድያ ፊራ ፖፇቃያሮ ኣረ ማቋፖ ጎው አንድ አይነት ሴራ ሸርበው ነበር ከደምቢ ዶሎ የለቀቅሁ እለት አባ ጫላና ሴሎች የኦነግ ሰራዊት አባላት እህቴ ቤት መጥተው ባሏን አቶ አሰፋ በየነን «ነጋሶ የት አለ ብለው ቁም ስቅሉን ሲያሳዩት ውለዋል እንደሄድኩ ሲሰሙ ተጣድፈው እየተቅበዘበዙ ወጡ አሉ ልብ በል። የደራ ጉብኝት ከሰላሌ እስከ ጎንደር ማጠቃለያ የኦህዴድ አመሰራረትና አባላት የኦህዴድ የኢህዴንና ህወሃት ግንኙነት የኦህዴድ ርዕዮተዓለም ኦህዴድና የኦሮሞ ህዝብ የራስን አድል በራስ የመወሰን መብት በተመለከተ ፈ ኦህዴድ ስለሚታገላቸው ስርዓቶችና ስለሚታገልለት ዴሞክራሲያዊ ስርዓት ፈ ኦህዴድና ኦሮምኛ ቋንቋ ፈ ኦህዴድና የኦሮሞ አካባቢ አስተዳደር ፈጺ ኦህዴድ ከሌሎች የኦሮሞ ድርጅቶች ጋር ግንባር ለመፍጠር ስላለው ዝግጁነት ፈ ኦህዴድን በተመለከተ በአውሮፓ የሚነዛው ፕሮፓጋንዳ ከእውነት የራቀ ስለመሆኑ ፐዕዐል እና ኦህዴድን እንዲደግፉና አብረው አንዲሰሩ በሪፖርቴ ማጠታለያ ላይም የኦህዴድ አቋም እስኪስተካከል ነው እንጂ የህወፃት የበላይነት እንደሚቀር ኦሮሞዎች ኦሮሚያን እንደሚያስተዳድሩ ፅነ እምነት እንዳለው ኦህዴድ ለትብብር እንጂ የህወፃትን የበላይነት ለማስቀጠል የቆመ እንዳልሆነ ከሌሎች ድርጅቶች ጋርም የመስራት ፍላጎት እንዳለው የቅኝ ግዛት ጥያቂ በህዝብ ውሳኔ እንደሚፈታ በነዚህ ሁኔታዎችም ዴሞክራሲያዊት ኢትዮጵያ እንድትፈጠር ኦህዴድን ተቀላቅሎ ትግሉን ማጠናከር አስፈላጊ አንደሆነና አኔም ጠቅልዬ ወደ ሃገር ቤት ለመመለስ እንደ ወሰንኩ የሚገልዕ ሪፖርት ነበር የፃፍኩተት ኤኡዳንዲ ሪፖርቱን ለቶአ እና ለኦፒኤልኦ እንዲሁም ለሌሎች ድርጆቶች ላኩላቸውወ በይፋም የመልቀቂያ ደብዳቤ ዓፍኩኝ ሐምሌ ወር ዓም መጨረሻ ላይ ያሉኝን እቃዎች ጭፔ የአዶልፍ ሂትለር ቅዥት የሆነችውን ጀርመንን በመሉ ልቤ ለቀቅኳት ያችን የሶስተኛው ዓለም ሆደ ባሻ ታጋዮች ቤት ጨክፔ ለመጨረሻ ጊዜ ተለየኋት ጓዜን ሸክፌ ባለቤቴንና ልጄን ይዝ ወደ ሀገሬ ገባሁ በዚህ ጉዞ እቃዬን የጫነልኝና ትኬት የገዛልኝ የጀርመን ዓለም አቀፍ የፍልሰት ድርጅት ነውወ «ወደ ሃሮ ቤታ ፈታ ዕዕሀሠዴድ ጋረ ሪመፅራፖ ወሰነው ዕው መይዕ ሃ ጎርምታ ወደ ጴዖሥሇፈፏጳጎ መው ያ ደያፖፅጀያ ሪይወታዎ ምጋ መሰኃያ ያሃ ወደ ጀርመን እንደገና ፄጄ ወደ ኢትዮጵያ ከመመለሴ በፊት ከባለቤቴ ጋር የተመካከርነው ወደ ደራ ሄደን ለመስራት ነበር ተመልሼ አዲስ አበባ ስመጣ ግን ሂደቶች ሌላ አቅጣጫ ያዙኩ እንግዲህ ወደ ሃገሬ የተመለስኩት ከ ዓመት በኋላ ስለሆነ የማርፍበት የኔ የምለው ቤት አልነበረኝም ስለዚህ የመኖርያ ቤት አስከማመቻች ወንድሜ ዶር ሰለሞን ቤት አረፍኩ በወቅቱ ዶር ሰለሞን የመካነ እየሱስ የአርዳታና የልማት ድርጅት ኃላፊ ሲሆን መካኒሳ መካነ እየሱስ ሰራተኞች መምሪያ ግቢ ውስጥ ይናር ነበር ከወንድሜ ጋር ስኖር የኦህዴድ አባል ለመሆን ወስፔ ነበር በዚያን ጊዜ ወንድሜና ሌሎች ኦሮሞዎች እንዲሁም መጫና ሐማ ውስጥ ያሉ ሽማግሌዎች በኦሮሞ ድርጅቶች መካከል መቀራረብ አንዲፈጠር ሽምግልና ይዘዋል የኦሮሞ ድርጅቶች በቁጥር መብዛትና ዓላማቸውም የተለያየ መሆን ለሰፊው የኦሮሞ ህዝብ ግራ አጋቢ ነበር ኦነግ አለ ኦህዴድ የኦርሚያ አስላማዊ ነፃነት ግንባር ቶኪቹማ የኦሮሞ ነፃነት አንድነት ድርጅት በነዚህ ሁሉ ድርጅቶች ደግሞ ህዝቡ ደስተኛ እንደማይሆን ግልፅ ነው ለዚህ ነው ኮሚቴ ተቋቁሞ የማስታረቅ እንቅስቃሴ የተጀመረው አኔ ግን የኦህዴድን አቋሞች ብይዝም የኦህዴድ አመራር ስላልሆንኩ አስታራቂዎች በሚያደርጉት ስብሰባ ላይ አልተካፈልኩም በወንድሜ በኩል ነበር ጉዳዩን ኖምከታተለው የነጋሶ መንገድ በተለይ ወንድሜ ዶር ሰለሞን ከአብሮ አደጌና የቅርብ ከወዳችን ከሆነው ከኦነገጉ ሌንጮ ለታ ጋር አንድንቀራረብ ይፈልን ሃበር ወንድሜና ሌንጮ ኒወጦዮርክ በሮቼስተር ዩኒቨርስቲ ውስጥ አብረው ነው የተማሩት እናም አንድ ቀን ማታ ሌንጮን እቤቴ ጋብዞተ እንድንወያይ አደረገ ይሄ የመጀመርያው እንቅስቃሴ ነበር ማለተ ይቻላል ወንድሜ እኔና ሌንጮ በያዝነው የፃሳብ ልዩነት አምርረን ስንከራከር በጣም ያዝን ነበር በግልም በድርጅትም መለያየታችን ከልቡ አሳዝኖታል በዚያን ጊዜ የኦነግ አቋም ሁሉም የኦሮሞ ድርጅቶች በኦነግ ስር እንዲጠቃለሉ ማድረግ ነበር የኦህዴድ ደግሞ ሁሉም ድርጅቶች ህልውናቸውን ጠብቀው የኦሮሞን ህዝብ በተመለከተ የጋራ በሚያደርጋቸው ጉዳይ ላይ አብረው አንዲሰሩ። ዴሞክራሲያዊ ስርዓት እንዲፈጠር እንዲተጉ ዴሞክራሲያዊ ስርአት የተፈጠረም ጊዜ ያላቸውን የዛሳብ ልዩነት ይዘው ወደ ህዝቡ እንዲቀርቡና ህዝቡ በምርጫ እንዲወስን የሚል ነበር እዚህ ላይ ኦነግና ኦህዴድ አልተስማሙም ሌሎች ድርጅቶች ደግሞ የኦነግን የበላይነት አመለካከት ከከር ባይፈልጉትም ከኦነግ ጋር አጠንክረው የህወሀትን የበላይነተ ይቃወሙ ነበር ኦህዴድ ራሱን ችሎ በነፃ ያለመደራጀቱና በኢህአዴግ ውስጥ መሸጎጡንም ይቃወሙ ነበር ይህ የሆነው በ ዓም ሐምሌ ወር የሰላም ኮንፈረንስ ከተካሄደ በኋላ ነው እናም ኦህዴድ ያቀረበው በቋንቋና በባህል ኦሮምያን አብሮ በማስተዳደር በጋራ እንስራና ዴሞክራሲያዊ ስርዓት እንፍጠር የሚለው ሀሳቡ ተቀባይነት አጣ በዚህ ምክንያት የሽማግሌዎች የማቀራረብ አንቅስቃሴ በአጭሩ ፍሬ አልባ ሆኖ ቀረ ሽምግልናው ስላልተሳካም ሁሉም በየፊናው ቀጠለ የሽግግር መንግስቱ ሲቋቋም ሁሉም ለተወካዮች ምቤት ወኪሎቻቸውን ላኩ ኦህዴድ ወኪሎቹን ሳላከ ኦነግ በበኩሉ ወኪሎችን ላክከ ሌሎችም እንደ የጥንካሬያቸው ወኪሉቻቸውን ላኩ ከአጠቃላይ ድምር አንፃር በምቤቱ የኦሮሞ ወኪሎች ይበኩዙ ነበር እኔም ለምቤቱ በኦህዴድ ከተወከሉ ሰዎች አንዱ ነበርከ በቪህም የሽግግር መንግስቱ የተወካዮች ምቤት አባል ሆንኩ ዳንዲ ከዚያ ቀጣዩ ሂደት የሽግግር መንግስቱን የማቋቋም ሂደት ነው ለዚህ ደግሞ ከየድርጅቱ ለካቢኬ የሚሆኑ ሰዎችን መመልመል ያስፈልጋል ማፈላለጉ ራሉ ትልቅ ስራ ነበር በዚህ ምክንያት ለጠትላይ ሚኒስትርነት ታጭቶ የነበረው አቶ ታምራት ላይኔ ጠርቶኝ የሠራተኛ አና ማህበራዊ ጉዳይ ሚኒስትር እንድሆን ጠየቀኝ አኔ ደግሞ ክሠራተኛና ማህበራዊ ጉዳይ ጋር በተያያዘ ተምህርት አልነበረኝም ትንሽ ከተያያዘም በጀርመን ዛገር የማስትሬት ትምህርቴ ላይ እንደ ማይነር ኮርስ የወሰድኩት ሶሻል ሳይኮሎጂ ብቻ ነው ሌላው አዛው ጀርመን በስደተኞች ጉዳይ ላይ ያከናወንኳቸው እንቅስቃሴዎችም ቢሆኑ ትንሽ ሃሳብ ለመስጠት ያስችሉኝ እንደሆነ እንጂ ለሥራው ብቁ አያደርጉኝም ለታምራት ይህንን በዝርዝር ከገለጽኩለት በሏላ «ስራውን አልችለውወም ችሎታውና ብቃቱም የለኝም አልኩትቂ እሱም «የለም። መፖት ሖዕፖ ም ለቆደ ምጋ ለድደረ ኦሀዴድፇ ነጎሃው ታማፖፓፉፖ ምጋ ለኦነኃጎው ዖሟታ ዖማታ ዖሏሀለዴግና ዖላንፖ ጅሦቃፖ ምፖ ፖቋጨ በሽግግሩ ወቅት በተለይ እና ዓም ከባድ ጊቬ ነበርፊ በብሄራዊ ደረጃ በተወካዮች ምቤትም ሆነ በሚኒስትሮች ምቤት እና በየኮሚቴው የሽግግር ቻርተሩ ተፈዓሚነት እንዲሳካ አብሮ የመስራት ጥሩ መንፈስ ቢኖርም በየአካባቢው ከባባድ ችግሮች ገጥመውን ነበር በኢህአዴግኦህዴድ በኩል በኦሮሚያ ተቻችለን እየሰራን የሽግግር ጊዜው አልቆ ምርጫ ሲካሄድ ሁሉም የኦሮሞ ድርጅቶች በኦሮሚያ የሚወዳደሩበት ሁኔታ መፈጠር አለበት የሚል አቋም ተይዞ ነበር ኦነግ ደግሞ በፊናው ኦህዴድ በኦሮሚያ መሰረት እንዳይጥል ለማድረግ የኦህዴድን ቢሮዎች ያዘጋል ካድሬዎች ያባርራል የኦህዴድ አባልና ደጋፊ የሆኑትን ያሳድዳል እንዲሁም ይገድል ሁሉ ነበር የኦነግ አባላተና ደጋፊዎችም በፊናቸው በየአካባቢው ኦሮሞ ያልሆኑትን ሰዎች ማሰር መግደልና ማባረር ጀመሩ በተለይ ታች ያሉት ጋ ጥሩ ስሜት አልነበረም በሰራዊቱም በኩል ኦነግ የኢህአዴግን ሠራዊት ማጥቃት ጀምፖራል ዳንዲ በነዚህ ምክንያቶች ሰላምና መረጋጋት ለመፍጠር የተደረገው ጥረት እጆግ ከባድ ነበር ለምሳሌ በ ዓም አካባቢ ደምቢ ዶሎ ላይ መጥፎ ፕርፓጋንዳ ይካሄድ ነበር አቶ ዲማ የማስታወቂያ ሚኒስቴር ሆነው በሚያገሰሳሣለበት ወቅት ክአማርኛ ፕሮግራሞች በተጨማሪ ኦሮምኛና ተግርኛ ፕሮግራሞች ተጀምረው ነበር በተለይ በኦሮምኛው ፕርግራም ላይ ትግራይ የድንጋይ ሀገር ጎጃም ፕአህያ ነጀዎች አገር ራጌ ማዋእንሰት በሊታዎች ሀገር የሚሉ አስነዋሪ የስድብ ሀተታዎች ዘረኛ ፕሮፓጋንዳዎችና የስም ማጥፋት ዘመቻዎች ይተላለፉ ነበር እኔን ግጋሲ ግደይ እያሉ ስሜን ሲያጎድፉ ነበር ታናሽ ወንድሜ ኤልሳኢንና የእህቴን ባለቤት አቶ አሰፋን ከሊሎች የኦህዴድ ደጋፊ ናቸው ካሏቸው ሰዎች ጋር ወለል ተራራ አካባቢ በሚገኝ እስር ቤት አጉረዋቸው ነበር ከነሱ መፃል ተለቅመጡ የተገደሉም ነበሩ በምፅራብ ወለጋም አንዲሁ ነበር ኦነግ ከደምቢ ዶሎ ከመልቀቁ ጥቂት ሳምንታት በፊት አህቴን ዐሐይቱን ጭምር አስሮ ነበር የዚህ አይነት ሁኔታ በሁሉም የኦሮሚያ አካባቢዎች ይከሰት ነበር የኦህዴድን አባላት ይዞ ማሰርና ማሰቃየት አንዲሀ መግደል የተለመደ ነበር ከሁሉም በዘግናኝነቱ በጣም የሚጠቀሰው የበደኖ አልቂት ነው በበደኖ የኦህዴድ ደጋፊ የነበሩና ኦሮሞ ያልሆኑ ከ በላይ ግለሰቦች ወደ ገደል ተወርውረው በአሰቃቂ ሁኔታ አንዲሞቱ ተፈርዶባቸዋል ይሄ ጉዳይ በኦህዴድኢህአዴግ በኩል ፓርላማ ተነስቶ እንዲጠናና ውሳኔ አንዲተላለፍበት በሚል ኮሚቴ ተቋቁሞ ነበር ከሳይ የቀረበበትን ክስ ያደመጠው ኦነግ በበኩሉ ወተር በሚባል አካባቢ የኦነግ ደጋፊዎች ኦህዴድን በመቃወም ሰላማዊ ሰልፍ ባደረገብት ወቅት በኦህዴድ ታጣቂዎች ተኩስ ተከፍቶባቸው ብዙ ደጋፊዎቼ ተገድለዋል ይሄም ይታይና ውሳኔ ይሰጥበት» አኣለ ወጄሆ ቻዎያታፖ ዕረሮቻ ይ ያሳኋረዕመ ዳቋም ምጋ ጎር በነዚህ ጉዳዮች ላይ ስንወያይ አኔ በኦሮሞ ህዝብ ስም እነዚህን ወንጀሎች የፈጸሙ ግለሰቦችም ሆነ ድርጅቶች መጠየቅ አለባቸው የሚል ጽነ እምነት ነበረኝ። ይሄን አቋሜንም በይፋ በፓርላማ ገልጫለሁሀ ሠ የነጋሶ መንገድ ሀኔታው እኮ መስመሩን የሳተ ነበር የኦህዴድ ሴት ታጋዮች ጡት ይቆረጥ ነበር ወንዶች ደግሞ የጭናቸው ስጋ እየተቆረጠ ብሉት ይባሉ ነበር በነዚህ ላይ የኦነግ አመራር አርምጃ አይወስድም ነበር በተለይ በበደኖ ጉዳይ ላይ የኦነግ አመራር የዚህ አይነት ድርጊት እንዲፈፀም ትፅዛዝ ባይሰጥም ድርጊቱ የተፈፀመው በኦነግ ወታደሮች መሆኑን አቶ አባ ቢያ አባ ጀበል በፓርላማ አምኖ ነበር ይፄ የተመዘገበ ታሪክ ነው በጣም መጥፎ አመለካከት የሚያራምዱ የኦነግ ታጋዮችም ነበሩ በኦህዴድ ታጋዮችም በኩል መጥፎ ድርጊቶች የሚፈጽሙ ሰውም የሚገድሉ እንደነበሩ ሪፖርቶች ይቀርቡ ነበር ስለዚህ በአንድ በኩል ኦነግ የሽግግር መንግስቱ ቻርተር ተግባራዊ እንዲሆን ፈርሞ ሲንቀሳቀስ ከታች ያሉ አባላቱና ስራዊቱ ችግር ይፈጥሩ ነበር የኦነግ ሠራዊት ከደርግ የለቀቁ ወታደሮች ተቀላቅለውት ቁጥሩ በጣም በዝቶ ነበር የበቀል ስሜት ያደረባቸውና ዲሲፕሊን የጎደላቸው ብዘ አባላት ነበሩት የኢህአዴግ ሰራዊት ሰላምና መረጋጋት ለማምጣት በሚል የተንቀሳቀሰ ጊዜ ከነዚህ ጋር ጦርነቶች ተካሂደዋል ዝርፊያና ግጭትም ተበራክቶ ነበር የክልል መስተዳድሮችን ለማቋቋምና ምርጫ ለማካፄድ አዳጋች ሆኖ ነበር ሌላው የሀገር መከላከያ ሠራዊት የማን ይሁን በሚለው ጉዳይ ላይ በኦነግና ኢህአዴግ መካከል ልዩነት ተፈጥሮ ነበር ኢህአዴግ «በብዛትም በጥራትም የእኔ ሰራዊት ስለሚሻል የመከላከያ ሰራዊት መሆን ያለበት የኢህአዴግ ሰራዊት ነው» ሲል ኦነግ ደግሞ «ኢህአዴግን ጨምሮ ከሌሎች ታጋይ ድርድቶች ተውጣጥቶ መከላከያ ይቋቋም» የሚል መከራከሪያ አቅርቦ ነበር አዚህ ላይ ኢህአዴግ የበላይነት አሳየ ሻዕቢያ እና አሜሪካም ለኢህአዴግ ድጋፋቸውን አሳዩ ኢህአዴጎችም ሌንጮ ባለበት በመከላከያ ኮሚቴ ዛሳብ አቅራቢነት የኢህአዴግ ሠራዊት የሀገሪቱ መከላከያ ሰራዊት ይሆናል» የሚለውን ፓርላማ ውስጥ አፀደቁ በዚህ ላይ በመመስረትም የኦነግና ሌሎች ኢህአዴግ ያልሆኑ ሠራዊቶች ትጥቃቸውን ፈትተው በአሜሪካ እርዳታና በሻዕቢያ ደጋፊነት ዳንዲ በካምፖች ተሰብስበው የመልሶ ማቋቋም ፕሮግራም ጡስጥ እንዲሳተፉ ወሰነ «ጠመደ ዕጎ ጂሆ ያዖሟጩጋጋ ዖያዕነ። ሐራ ፖጥፐፇ ደያፈታፖ ያዖሟናሩ ወኖሦ አታ ኋርረዕመሥዕ ምጋ ይጎታፖዎ ከ ሺ የሚበልጥ የኦነግ ሰራዊት ትጥቅ ፈትቶ ካምፕ መግባቱና የመከላከያ ሠራዊቱ የኢህአዴግ እንዲሆን መወሰኑ እውነት ነው «የተለያዩ የነፃነት ግንባር ሰራዊቶች ትጥቅ ሳይፈቱ ማንነታቸውን ይዘው በመከላከያ ሰራዊት ውስጥ መኖራቸው አያዋጣም ችግር ይፈጠራል ስለዚሆህ አንድ ብቃት ያለው ሰራዊት ይዞ ሌሎች ትጥቅ ከፈቱ በኋላ የተፃዛድሶ ትምህርት ወስደው የመከላከያ አባል ሊሆነ ይችላሉ የሚለው የኢህአዴግ አቋም ኦነግን አስከፍቶታል ኦነግ ሁለት አይነት አቋም መያዙ ከላይ በጋራ እየሰራ ከታች ችግር መፍጠሩ እና በአጭር ጊዜ በህዝብ ውስጥ ተቀባይነት ማግኘቱ ኢህአዴግንም አስከፍቶታል ሁለተኛ የምኒልክ ጊዜን ታሪክ በማገላት የኦነግና የኦሮሞ ብፄርተኞች የሚያካሂዱት ኦህዴድ የህወፃት ተላላኪ ነው አዲሱ ጎበና ነው» የሚለው ቅስቀሳ ኦህዴድ በኦሮሞ ህዝብ ዘንድ እንዲጠላ አድርገዋል ሦስተኛው ነጥብ ኦነግ በየአካባቢው የኦሮሞ ባህል እንዲያንሰራራ ለማድረግ ባህላዊ ዘፈኖች ባህላዊ አልባሳት አመጋገብን ጨምሮ በኦሮምኛ አስተዳደር በመዘርጋት እና ተከልክለው የነበሩ የገዳ ስነስርዓት እንደገና በማከናወን ለምሳሌ በደምቢ ዶሎ መኮብሊ የሚባል አንድ ትልቅ የገዳ ስርአት ተካሂዶ ነበር በጠቅላላ አስተዳደሩና ቋንቋውን የኦሮሞዎች በማድረግ ኦነግ ከፍተኛ ተቀባይነት አግኝቶ ነበር በዚህም ኦህዴድን በጣም በልጦት ነበር ከዚህ አንፃር ኦህዴድ በቱ ምርጫ በምንም መንገድ ቦታ አያገኝም አያሸንፍም ነበር ነገር ግን ኦነግ ከላይ በጋራ እየሰራ ከታች ችግር መፍጠሩ የያዘውን የበላይነት አሳጣው አየህ። » አለኝ ከዚያ በኋላ በየአካባቢው የነበሯቸው ቢሮዎች ተዘጉ እኛም ሲያስተዳድሯቸው የነበሩትን አካባቢዎች የማረጋጋት ስራ መስራት ነበረብን ማረጋጋቱ ላይም ተሳትፌያለሁ በፄሊኮፕተር ደምቢ ዶሎ ጊምቢና ነቀምቴ ፄጃለሁ ከህወሃት ካድሬዎች ለመጀመርያ ጊዜ እዚያ ያገኘሁት ሰለሞን ጢሞን ነበር የተዋወቅነውም ያን ጊዜ ነው ምርጫው በታቀደለት ጊዜ ተካሂዶ የኦሮሚያ ምቤት ተጠራ ስድስት ኪሎ በሚገኘውና በደርግ ጊዜ የፖለቲካ ትምህርት ቤት በነበረው ህንፃ የኦሮሚያ የሽግግር መንግስት መስራች ጉባኤ ተካሄደ ሃሰን ዓሊ ፕሬዚዳንት አስፋው ቱኔ ደግሞ ዋና ጸፃፊ ሆነው ተመረጡ «ሪቃ መደ ሮ መጋግዕራ ፈፇያ ዐምጋ ሰፊፖ ይመሰሳሥታልሷው እንግዲህ የሽግግር መንግስት ሲቋቋም ከፍተኛ የአመራር አባላት የተስማመብት ጉዳይ ዲሞክራሲያዊት ኢትዮጵያ እንድትመሰረት የሚል ነወ ኦነግ እያወቀም ይሁን ሳያውቅ የራሱን ፕሮግራም ትኩረት ውስጥ ላያስገባ ነው ወደ ሽግግር የገባው በአንድ በኩል ፕሮግራሙ ነዛ የኦሮሚያ ሪፐብሊክን ማቋቋም የሚል ሆኖ ሳለ በሌላ በኩል ግን ለሽግግር ቻርተሩ ተግባራዊነት ሲንቀሳቀስ መጋጨቱ የማይቀር ነበር ደግሞም አልቀረምነቡ ምክንያቱም ፆኞጅ ስለሞን ጢሞ በ ዓም ከተወገዱት የህወሣት ሰዎች አንዱ ነው ከእንግሊዝ ሣገር ማስትሬቱን ይዞ እንደተመለሰ መረጃ አለኝ የነጋሶ መንገድ ዴሞክራሲያዊት ኢትዮጵያን የመፍጠርና ነዓ ኦሮሚያን የመመስረት አቋም ይጋጫል የኦነግ ከፍተኛ አመራር የኦነግን ጠቅላላ ጉባኤ ጠርቶ በማስወሰን የኦነግን የጦር አመራር ካድሬዎችንና አባላትን ሳያማክርና ግንዛቤ ሳያስጨብጥ ነው ወደ ሽግግሩ የገባው ምክንያቱም ታች ያለው የሠራዊት አባል ሲከተል የነበረው የ ዓም ፕሮግራም ነው ፕሮግራማቸውን ሳያስተካክሉ ነው ጠደ ሽግግሩ የገቡት በግልፅ አቋማቸውን ማውጣት አልቻሉም ነበር በሽግግሩ ጊዜ ዲማ ነገም የስራ አስፈፃሚ አባል ሌንጮ ለታ ዋና ጸዛፊ ገላሳ ዲልቦ ሊቀመንበር ኢብሳ ገተሜ ስራ አስፈፃሚ አባል ነበሩ የሚገርመኝ ከገላሳ ዲልቦ ጋር ተዳዛዳናኝቼ አላውቅም ከዚያ በፊትም ሆነ በኋላ አልተገናኘንም ዲማ ደግሞ ከዩኒቨርስቲ ጀምር አብረን ነበርን ኢብሳ ጉተማ ዘመዴ ነው አባቱ ገተማ ቢርቦ የኛ ቤተሰብ የዛለቃ ጎሳ መሪ ነበሩ የፃለቃ ባላባት ነበሩ ሌንጮም ዘመዴ ነው በነገራችን ላይ እውነት ይሁን አይሁን አላውቅም እንጂ በሽግግሩ ጊዜ ሌንጮ ፕሬዚዳንት እንዲሆን ተጠይቆ እምቢ አለ ይባላል ከልጆቻቸው ከጃለሌና ኢብሳ ጋር ጀርመን ድ ጸጋ መንገድ ጃራ አባ ገዳ የኦርሚያ ሽስሳማዊ የነዛባነት ገገባር ሲቀመገበር ር ሌንጮ ለታ ጄኔራል ታደሰ ብሩ ስለ ተቃውሞ ሰልፉ ለጀርመነ ጋዜጠኛ ቃለመጠይቅ አየሰጡ በፀረ ኢምፔሪያሊስትና ፀረመንግሥቱ ሰልፍ ላይ ነጋሶ ጌዳዳ ከፊት ለፊት ነጭ ሰሚሜገ ለብሰው ጋሶ መንገድ ሉ አልኦ ቃፍቁኩ ፍና በበርሊን የቶአ ስብሰባ ላይ በደርመገ ዬራገክፈርት የሦስተኛው ዓለም ቤት ፅቤት በሦስተኛው ዓለም ቤተ የኦሮሚኛ ሮሚኛ ባህላ ከገሬ ወደ ቀኝ ናዋ መር ሪጊና አለበ የነጋሶ መንገድ ስተ ኩማ ደመቅሳ በ ዓም በማርክሲስት ሌኒንስት ፓርቲ ምስረ ላይ ሪፖርት ሲያቀርቡ ው መ ክክ ማሬ ዓም ሞቋዲሾ ዴ ፍን ው ዓም ደምቢ ዶሎን ለማረጋጋት ከተስፋዬ ጢሞ ጋር በሄዱበት ወቅት ዶር ነጋሶ ከባለቤታቸው ወሮ ረጊና አበልትና ከህዛን ልጃቸው ተለሌ ነጋሶ ጋር ክፍል አምስት ሥልጣንና ፖለቲካ የነጋሶ መንገድ የመኝኘገሥት ሥራ ጅማር ፍም ያዖመደመሪዖ ያመጋፇዕታፖ ሥራፖሙ ሥራፇፖኛና ማሀፀራፎዊ ዲዴዲፀ ሟራ ዕዐሟኒዕቀረንሦ ይጀደመሩምፖ ዶፌ ጋሪ ቻ። የሚለውን እንወያይ ነበር በቪያ ቡድን ውስጥ ነፃነት አስሩው ዶር ተኮላ ሣኝጎስ ዶር ተወልደብርሃን ገአግዚአብሄር ከውጪ ጉዳይ ሚኒስቴር እነ ጃማይካና ባለቤቱ እነ ሻለቃ ዓለምሰገድ ነና አኔ እየተገናኘን የውጪ ጉዳይ ሚኒስቴር ቢሮ አንሰበሰብ ሃሳብ አንለዋወጥ ነበር ኦህዴድን በመወከል በፓርላማ ስብሰባዎች ላሳይ አገኝ ነበር ከፖለቲካ አንፃር ይፄ ነው በዚያን ጊዜ በፓርላማ ሲያጨቃጭቁ የነበሩት በታጠቁ ነፃ አውጪ ድርጅቶችና በኢህአዴግ መካከል ሰላምና መረጋጋት የመፍጠር ጉዳይ ነበር በፓርላማ በኩል ደግሞ የክልል ማቋቋሚያ ምርጫ ለማካሄድ የምርጫ ኮሚሽን ለማቋቋም ሲጣር ነበር አሁን ብፄራዊ የምርጫ ቦርድ የሆነው በፊት የብሄር ብሄረሰቦች ጥናት ተቋም በነበረው ቢሮ ውስጥ አንሰበሰብ ነበር ቢሮውም ሰራተኛ ውም በጠቅላላ ለዚህ ምርጫ ጉዳይ ተመድበው ነበር ተስፋዬ ጎይቴ የሚባል ፀሃፊና ሌሎችም እየረዱን ስለምርጫ ጉዳይ እንወያይ ነበር በምቤቱ በወጣው አዋጅ መሠረት ኮሚሽኑ ውስጥ ከሁሉም አባል ድርጅቶች የተወከሉ ነበሩ ፕሮፌሰር በየነ ከኦነግ አባ ቢያ አባ ጀበል ከጉራጌ ድርጅት ዶር ሃይሌ ወሚካኤል ከማስታውሳቸው ጥቂቶቹ ናቸው ሥራችን በፓርላማ በኩል የምርጫ እቅድ ማውጣትና መከታተል ነው በተረፈ ከመንግስት ሽራ ኣኳያ በአጠቃላይ በ ም የነበረኝ እንቅስቃሴ የሽግግር መንግስቱን ለውጭ ሃገር መንግስታት ማስተዋወቅ ነው እውቅና እንዲያገኝ አኔም አንድ ቡድን እየመራሁ ጀጅቡቲ ኬንያ ዛምቢያ ፕሬዚዳንት ኬኔት ካውንዳ የመንግስቱ ኃማርያም ደጋፊ ስለነበሩ አቀባበላቸው ደስ የሚል አልነበረም ሱዳን ናይጄርያ ኮትዲጂር ሴኔጋል በአጠቃላይ ስምንት ገሮች በመሄድ ከፕሬዚዳንቶቹ ጋር ተነጋግረናል ከውጪ ጉዳይ ዶር ተቀዳ አጳሙ ዶር ዛይሌ ወሚካኤል የድሮ አስተማሪዬ ዐህ ዛሰን ከሶማሌ ዴሞክራቲክ ሃይሎች ቅንጅት እኔ የምመራው ቡድን አባላት ነበሩ ሶ ንገድ ዓላማበ የኢተዮጵያ ህዝብ በፊጡዳል ስርአት ስር የተጎዳ ነንደፍነበር በዚህ ምክንያት ንቅናቱሥዎች እንደተካፄዱና አብዮቴ ። የሚለው ትልቅ ፈተና ነበር ከመስሪያ ቤቱ ካስጦገድኳቸው አንዱ ዮሀንስ ቡልቻ የሚባል ዘመዴ ነበር ሲተባበሩን ከነበሩት ሰዎች መካከል ደግሞ ጠሮ አልማዝ መኮ አንዷ ነበረች አልማዝ ኦሮሞ ስለሆነች የኦህዴድ አባኣ እንድትሆን ለማግባባት ሞክሬ ነበር እምቢ አለች በፓለቲካ ባንስማማም ችግር ስለማትፈጥር ጥሩ ነበረች በኦህዴድ በኩል የነጋሶ መንገድ የኦሮሞ ራስ አገዝ ማህበር የሚባል ነዛ ድርጅት አቋቁመን ስለነበር አዚያ አባል እንድትሆንና የአመራር ሀሳፊነት እንድትቀበል በድጋሚ ጠይቀናት አልፈልግም አለችቸ እኔ ከዛ ከለቀቅኩ በኋላ አልማዝን ለብዙ ጊዜ አላየኋትም እንደገና ያየኋት የክልል ምክር ቤት ምርጫ ተካሂዶ የኦሮሚያ አስተዳደኗር ስራ አስፈጻሚዎች የኦሮሚያ ሴቶች ቢሮ ሃላፊ ሆና ነው ከዚያ በኋላም ሰብዙ ጊዜ አላገኘሏትም በኋላ የፌዴሬሽን ምክር ቤት አፈጉባኤ ሆና ሰተመደብ አየሕት ይኸሄ የኦህዴድ አባል እንደ መሆኗ ፓርላማ አካባቢ ጠንካራ አባልነቷን ከግምት ውስጥ በማስገባት በፓርላማ ኦና በዩኒቨርስቲ የኦህዴድ መሰረታዊ ድርጅት ዛላፊ እንድትሆን መረጥናት እኔ ደግሞ የአህዴድ ድርጅትና ፕሮፓጋንዳ ኮሚቴ ሰብሳቢ እንደ መሆኔ ቹዕአሷ የተሰጠውን ስራ መምራትና መገምገም ነበረብኝ ስለዚህ በኮሚቴ አባልነቷ በስብሰባ ስትሳተፍ እንገናኝ ነበር አልማዝ በስራዋ ደካማነት ብዙ ጊዜ ትገመገም እንደነበር አስታውላለሁ ከፍተኛ የአመራር ቦታ ላይ ስለነበረች በ ዓም በግንቦት ወር በተካሄደው የአንድ ወር የተሃድሶ ውይይት ስብሰባ ላይ አልፎ አልፎ ትሳተፍ ነበር ከሆላንድ የርቀት ትምህርት ትከታተል ስለነበር ወደዚያ እየሄደች ብዙ ጊዜ አትገኝም ነበር ሰኔ ቀን ዓም አኔ ከኢህአዴግ ስብሰባ በለቀቅሁ ዕለት ታዲያ ለኢህአዴግ ተቆርቋሪ ሆና «ነጋሶ ሂሳቡን ሳያወራርድ እንዴት ይወጣል። የሚለው ጥያቄ በተባበሩት መንግሥታት ሀክ ለውሳኔ ቀረበ ቀዳማዊ ኃስላሴም የኢትዮጵያ ሙሉ አካል እንድትሆን ዳንዲ ለማድረግ ባደረጉት ያላሰለሰ ጥረት ኡርትራ መጀመርያ በፌዴሬሽን እንድትቆይ ተወሰነ ብፁም ሳይቆይ የኤርትራ ፓርላማ ከኢትዮጵያ ጋር መዋሃድ አንፈልጋሰን የሚል አቋም በመያዙ ኤርትራ ኛ የኢትዮጵያ ጠቅላይ ግዛት ሆነች ይህን ውሳኔ ተከትሎ በኤርትራ ሁለት ኃይሎች ተፈጠሩ የአንድነት ኃይሎች እና የነዌፃነት ኃይሉች ፌዴሬሽኑ በመቋቋም ሂደት ላይ እያለና ከዛ በኋላ እነዚህ የነናዓነት ኃይሎች የትጥቅ ትግል ጀመሩ የንጉሱ መንግስትም ጦርነት ከፈተባኛውና ችግሩ አየተባባሰ መጣ አኔ ወደ ዩኒቨርስቲ በምገባበትና በተማሪዎች እንቅስቃሴ መሳተፍ በጀመርኩበት ወቅት የኢትዮጵያ ተማሪዎች ንትናቂ ለኢትዮጵያ ማህበራዊ ኢኮኖሚያዊና ፖለቲካዊ መፍትሄዎች ፃሳብ ማቅረብ ጀምሮ ነበር የኤርትራንም ጥያቄ ነጥሎ ማየት አልመረጠም ዋኢትዮጵያ ችግሮች አካል አድርጎ ማቅረብ ያስፈልጋል የሜል አመለካከት ነበረው አንዱ የኢትዮጵያ ችግር ደግሞ የብፄር ጥያቄ አለመፈታት ነው ስለሆነም ለብሄር ጥያቄ መልስ የመስጠት ጉዳይ አንድ ትልቅ ነጥብ ነበር የኤርትራም ጥያቂ የዚሁ አካል ነው የኢትዮጵያ ተማሪዎች እንቅስቃሴ የብሄር ጥያቄን የሚመልሰው የብሄሮች የራስን እድል በራስ የመወሰንና የህዝቦች የራስ አስተዳደርን የመፍጠር ቋንቋና ባህል የመጧቀም በአጠቃላይ የመብት መከበር በሚል መንፈስ ነበር ከዛ የደርግ መንግስት መጣና ይሄን የብሄር ጥያቄ ከመፍታት ይልቅ «እናት ሃገር ኢትዮጵያ ወይም ሞት። ኢትዮጵያ ትቅደም በሚል ፍልስፍና የኢትዮጵያ አክራሪ ብሄርተኝነት አመለካከትን በመያዝ ይብስ ጦርነቱን አፋፋመው እነ ጀኔራል አማን ዓምዶም የጀመሩትን የሰሳም አንቅስቃሴ በአጭሩ ቀጭቶ የጦርነትን መንገድ መረጠ ይሄኔ የኤርትራ ኃይሎችም የትጥቅ ትግላቸውን አፋፋሙት ከዚህ ጎን ለጎን የደርግን ስልጣን ላይ መቀመጥና በስልጣን መቆየት የሚቃወሙ ኢህአፓን የመሳሰሉ ህብረ ብሔር ኃይሎችም ሆኑ ብሔር ተኮር ተቃዋሚ የፖለቲካ ድርጅቶች ተፈጥረው ለትጥቅ ትግል ጠብመንጃቸውን አነሱ ከነዚህ ውስጥ አንዱ ህወፃት ነው ኢህአፓም ከኤርትራ ኃይሎች ጋር ተባብሮ በኣሲምባ በኩል ድን መውጋቱን ያያዘው የነጋሶ መንገድ አኔ እንደገባኝ የኤርትራ ኃይሎች አነዚህን የኢትዮጵያ የፖለቲካ ተቃዋሚ ኃይሎች አጃፐውን ዘሮግተው የተቀበሏቸውና ያስታጠቷቸጡ የደርግ ሠንግስት መወገድ አለበት የብሄር ጥያቂ ኤርትራን ጨምሮ መፍትሄ ማግኘት አለበት የሚለው አቋማቸው ለአእንትስቃሴሲያችጡ በእኛ አንደሚረዳቸው በመገንዘባቸው ነው በተለይ ከህዌፃት ጋር ሲተባበሩ ከኡርትራ ጋር የምትዋሰነው ትግራይ ስለሆነች እነዚህ የኤርትሪ ኃይሎች በኢትዮጵያ ውስጥ ተፅፅኖ ለማሳዩኗሂር በትግራይ በኩል እንዳሻቸው ለመንቀሳቀስ በማሰብ ነው በተጨማሪም ህጠዛፃት የኤርትራ የብሄር ጥያቄ የቅኝ ግዛት ጥያቂ ነጡ የቅኝ ግዛት ጥያቴ ደግሞ የሚፈታው ነፃ በመውጣት ነወ የሚል ከኢህአፓ የተለየ አቋም በመያዙ ሻዕቢያ የበለጠ ድጋፉን እየሰጠው መጣ በሂደት ደግሞ በጥንካሬ ህወሃት የተሻለ መሆነን የኡርትራ ኃይሉች ሲገነዘቡ ድጋፋቸውን ለኢህአፓ ከመስጠተ ይልቅ ለህወሃት ብቻ ያደርጉ ጀመር ቀስ በቀስም ከኢህአፓ ጋር የነበራቸው ግንኙነት ቆመ ሻዕቢያ ከሌሎች ድርጅቶች በተለይ ከምፅራብ ሶማሌ ነፃ አውጭ ድርጅትና ኦነግ ጋር የነበረው ግንኙነት እስከዚህም አልነበረም ህወፃትም በበኩሉ ህብረ ብሄራዊ የሆነውን ኢህአፓን በትግራይ ሲያየው ባለመፈለጉ ከአካባቢው አስወጣዑው ሌላጦ ግንኙነታቸውን ያጠናከረላቸው ጉዳይ ሁለቱም የግራ ዘመም ርዕዮተዓለም ተከታይ መሆናቸው ነጡ ህወፃት የኣልባንያን አይነቶ ኮሚኒዝም በመከተል በዛን ጊዜ የነበረውን ሶቭየት ህብረት ሶሻል ኢምፔሪያሊስት በማለት ሲያወግዝ ሻዕቢያ የበለጠ ወደ ማኦ አዲሱ ዴሞክራሲያዊ አብዮት ርዕዮት ያክነብል ነበር በአነዚህ ግራ ዘመም የፖለቲካ ድርጀቶች አንዳንድ የውስጥ ልዩነት ካልሆነ በስተተር ሁለቱም አንድ ዓይነት ርዕዮት ስለሚከተሉ እርስ በእርስ ጠንካራ መደጋገዓ ነበራቸው ህወፃትና ሻዕቢያ በስልጠና የጋራ ጦርነት በማካሄድና በጦርነት ጊዜ የተማረከኩ መሳርያዎችን በመከፋፈል ሳይቀር ይተባበሩ ነበር ስ ጓዕቢያ በኢትዮጵያ ውስጥ ተፅፅኖ የማሳረፍ ውጥኑን ለማሳካት ሲል ህወሃትም ሆነ የኦሮሞ ድርጅቶች ተባብረው ደርግን አንዲጥሉ ቢፈልግም የእሱ ዓይነት የነፃነት ጥያቂ አእንዲያነሉ ግን አይጓም ነበር ምክንያቱም ደርግ ወድቆ ኤርትራ ነዓ ብትወጣም ዳንዲ በኢኮናሚ ጥገኛ መሆዒ ስለሃይተር ሳዕቢያ ከኢትዮጵያ ጥሬ አቃ አና ገበያ ለማግኘት የአሱን የበላይነተ በሚያፈሃገጥበት መልኩ ኣገሪ ር አለሥመከክፋፈል ስለሚጠትሥሥጡው ነጡ በሌላ በኩል ሳዕቢያ በኢትዮጵያም ሆነ በአፍሪካ ተንፍሯ አልፎ ተርፎም አስከ ሩዋንዳ ብሩንዲና ኮን ዮረስ ተሰፅናኖና ማሳደርና የኢኮኖሚ የበላይነት መቀዳጀት ያልም ነበር ህወሃትም ቢሆን በኢትዮጵያ ውስጥ የበላይነተን የማረጋገጥ ፍላጎት ነበረው አሱን የሚቀናቀኑ ሌሎች ኃይሎች አንዳይኖሩ አንዲሁም ኤርተራ በኢትዮጵያ ጡስጥ የምሥተሳውን የበላይነት ይሖቃጠም ነበር አንደ ሳዕቢ ሁሉ ህጠሀትም በአፍሪካ ቀንድ የበላይነትን ለመቀዳጀት ይሳ ነበር ከቪህ አንዛር የሻዕቢያ እና የህወፃተ ግንኙነት በወዳጅነትና የበሳይነች በማግኘት ፉክክርኒ ላይ የተመሰረተ ነበር በኦርሚኛ አንድ ምሳሌ አለ በተከታታይ የተጦለዱ ታናሽና ታላቅ ጠንድማማቾች በጣም ይዋ። ብለው ድምዕ ሳይሰጡ ስለቀሩ በሻዕቢያ ጥቃት ደርሶባቸኖል የሻዕቢያ የወጣቶች ሊግ በየአካባቢወ እያሳደደ ይደበድባቸዐ ነበር ከዚህ በተረ አጠቃላይ ህዝቡን በተመለከተ በአስተዳደር ቢለያዩም ከኢትዮጵያ እስከነካቴው ተለያይተን እንቀራለን የሚል ስሜት አላየሁባቸውም ለኢትዮጵያ የሚገርም ፍቅር ነበራቸው ጦርነቱ ይቆምልናል በሚል እጅግ ተደስተውም ነበር በኤርትራ ቆይታችን እንደተረዳሁት ሻዕቢያ ሌሎች ተቃዋሚዎችን በሪፈረንደሙ ሂደት አላሳተፈም ከእኛ ጋር ወደ ኤርትራ አብሮን የፄደ ሙሉጌታ የሚባል የድምፀ ወያኔ ጋዜጠኛ የነጋሶ መንገድ ማታ ማታ በድብት ከኤርትራ ተቃዋሜዎች ጋር ያገናኘኝ ስለነበር በሂደቱ አለመሳተፋቸውን የሰማሁት ከራሳቸው ነው ለምሳሌ አነ ጀብፃ አልነበሩም አንድም ተቃዋሚ ድርጅት ያልተሳተፈበትን ሪፈረንደም የመራው የኤርተራ ምርጫ ኮሚሽን ነበር በውጤቱም ህዝቡ መገንጠልን ደግፎአል ውጤቱን ይፋ ያደረጉት ከተለያዩ ሃገርት የተላከ አለም አቀባ ታዛቢዎች ነበሩ ውጤቱ ሲነገር አስተያየት እንድንሰጥ ጋብዘውኝ ነበር እኔ አንደ ልኡክ መሪነቴ የኤርተራ ህዝብ የራሱን ውሳኔ እንዲወስን እንደምንፈልግ ምንም ይሁን ምን ውሳኔውንም እንደምንተበል ገልጩ ይህንነ ሪፖርት እንደምናደርግ ተናግሬ ነበር በኋላም ለተወካዮች ምቤት ሪፖርት አትርበናል የሪፈረንደሙን ውጤት እንደምንቀበልና ለኡርትራ ነፃነት ዕውቅና እንደምንሰጥ ነውጡ በሽግግር መንግስቱ የተወሰነወ ኣዚህ ላይ ብዙ ሰዎች ይሄን አቋም በኦሮሞም ጉዳይ ላይ እንደማነሳው አይረዱልኝም የእኔ አቋም «የብሄር ጥያቄ ተኝ ግዛትም ይሁን የፊውዳል መስፋፋት ወይም የሰፈራ ወረራ መፈታተ ያለበት በሰላማዊ መንገድ በህዝብ ውሳኔ ነው የሚል ነው ለዚህም ነው ሪፈረንሂሙን የደገፍኩት ውጤቱንም መቀበል ግድ አንደነበር ያኔም ሆነ አሁን አምንበታለሁ ይሄ አቋም የኤርትራ የመገንጠልና አንድ የመሆን ጉዳይ አይደለም የየሪንሲፕል» ጥያቄ ነው ከሪፈረንደሥሙ በኋላ የባድመ ጦርነት እስከተቀሰቀሰበት ዓም ድረስ ስለ ኤርትራ ጉዳይ ብዙ አላውቅም ነበር የነባነታቸው ቀን ሲከበር መለስ ኤርትራ ፄዶ በትግርኛ ንግግር ሲያደርግ እኔም ነበርኩ እኔ መለስና ኢሳያስ ስሊፐር ጫማ አድርጎ ከተማ ውስጥ ዞረናል በአውነት ትልቅ ነፃነት ነበር የተሰማኝ ሱቅ እየገባን ማታ ማታ አየዞርን አንድ ሁለት ቦታ መጠጥ እየተጎነጨን ተዝናንተናል ያረፍነው በራስ ካሳ ቤት ውስጥ ነበር አነ በረከትም በበዓሉ ላይ ነበሩ በረከት ከኤርትራም እንደሚወጠለድ ያወቅኩት ያን ጊዜ ነው አንዳንዴ ዘመዶቹን ልጠይቅ እያለ ይሄድ ነበር በአናቱ ይሁን በአባቱ ረሳሁት እንጂ ኤርትሪዊ መሆኑን አሱም ነግሮኛል የመለስን ግን አላውትም ከጓዕቢያ አመራር አብዛኞቹ ኢተዮጵያ ውስጥ ተምረጠ ያደጉ ዳንዲ ናቸው ከዩኒበርስቲ ጓደኞቼ ውስጥ ሃብቴ አብርሃን በሪፈረንደ። ፇ ሪታ ጽም ይው ያፖጋሪያሩ ጎዕያር አምን በተለይ አንተዕ ኝን በተመሰከተና በመሬት ጉዳይ ላይ ክርክር ተካፄዶአል እኔና ዳዊት «አንቀፅ መኖር አለበት መሬትም መሸጥ ሠለወጥ የለበትምክኔ የሚል አቋም ይዘን ተከራክናል የብሄር ጥያቄቂን በተመለከተ የኦሮሞ ህዝብ የራሱን አድል በራሱ የመወሰን መብቱ እስከ መገንጠል መከበር አለበት የሚል ነበር አቋሜ እዚህ ጋ ሠገንጠል አለበት ማለትና የመገንጠል መብቱ ይከበርለት ማለት ልዩነት እንዳለው ልብ ማለት ያጓል አሁንም የህዝቡ የራሱን አድል በራስ የመወሰን መብቱ መከበር ትክክለኛ ነው ዴሞክራሲያዊም ነው አላለሁ ለማንኛውም በወቅቱ ሌሎችም አከራካሪ ጉዳዮች ላይ ፅዕነ አቋም ይዘዐው የተከራከሩ ነበሩ ለምሳሌ ሻለቃ አድማሴን በጣም አስታውሳቸዋለሁ ለእሳቸውና የኢህአዴግን መስመር ለማይከተሉ ሰሌሉሎት ሰፊ እድል እሰጥ ነበር ማታ ማታ መለስ ቢሮ ተሰብስበን የፅለቱን ስብሰባ እንገመግማለን እንደ ኢህአዴግ ምን አቋም እንደምንይዝ እንወስናለን ያኔ በኢህአዴግ በኩል «ስብሰባውን ልቅ አደረከው ለነሻለቃ አድማሴ አይነት ተቃዋሚዎች ዕድል ደጋግመህ ተሰጣለህ የሚል ሂስ ተሰንዝርብኛል አኔ በበኩሌ ዴሞክራሲያዊ እንዲሆን ማድረጌ ነው ትዝ የሚለኝ አከራክረን በመጨረሻ ድምፅ ይሰጣል ምን ያህል እንደተቃወጠመና እንደደገፈ ይመዘገባል ውይይቱ በአንቀዕ በአንተዕ ስለነበር ከክርክር በኋላ የፀዩቁት አንቀፆች ከስር ከስር ተፅፈው ይቀመጣሉ በዚህ አይነት ረቂቁ አሁን ያለውን ቅርዕ ይዞ ህዳር ቀን ዓም ፀደቀ ህገመንግስቱ የፀደቀ ዕለት ከሰዓት የመዝጊያ ስነ ስርአት ተካሄደ በስነ ስርዓቱ ላይ የተሊየዩ የመንግስት እንግዶች የሀይማኖት መሪዎች የዲፕሉማቲክ ማህበረሰቦች ተገኝተዋል የነጋሶ መንገድ ዐቅቁ የሽግግር መንግስቱ ፕሬዚዳንትና የምቤቱ አፈ ጉባዔ የነበረው መለስ ዜናዊ ህገመንግስቱን መረከብ ስለነበረበት አሱም ተገኙተል እኒም ለመለስ ከማስረከቤ በፊት ንግግር አድርጌያለሁ በንግግሬ የሁሉም ዜጋ ሰብአዊና ዲሞክራሲያዊ መብቶች መከበራቸጡን የብፄር ብሄረሰቦች ህዝቦች የራስን ፅድል በራስ የመወሰን ብት ያለአንዳች ገደብ ሲከበር ህዝቦች በራሳቸው ፈቃድ ብቻ አብረው ሊኖሩ ወደው ኢትዮጵያዊ እንደሆኑት ሁሉ ካልፈለጉ ደግሞ ማንም አስገድዶ ኢትዮጵያዊ ሲያደርጋቸው እንደ ማይችል የጋራ ቃል ኪዳን መፈራረማቸውን አርሶ አደሩ በባለ ሥልጣኖችና በባለገንዘቦች መሬቱን እየተቀማ የማይፈናቀልበት የመሬት ተጠቃሚነት ዋስትናውን ያረጋገጠለት ሕግ መውጣቱን። ቦኋላ እነ አባ ዱላ ስልጣን ሳይ ሲወጡ ታስረው ክነበሩት ሰባሥዥ ኣብዛኛዎቹ ተፈትተው ወደ ስልጣን ንዲመለሱ አድርገዋል በስነምግባር የተባፈሩትንም ጭምር መልሰዋል በ ዓም ግምገማ በአለካከት ቦተግባርና በአፈፃፀም ላይ ጥሩ ያልነበሩትን አባላት ሳሠለየት እነ ሰለሞን ጢሞ በረከት ስምኦን ዓለምሰገድ እና ተወኣ« ከነበራቸው ልምድ በመነሳት ብዙ ረድተውናል አብርሃም ማንጁስም ተሳታፊ ነበር ሁሉም የኢህአዴግ ፅቤት ሣሃላፊዎች ነበሩ በ ዓም ስም የማጉደፍ ዘመቻ ተጧጡፎ ነበር «ነጋሶና ኩማ የትግሬ ተላላኪዎች ናቸው በዚህ ምክንያት ነው መለስን ከመደገፍና እነተወልደን ከማውገዝ የተቆጠቡት በሚል በአኛ ላይ ቁርሾ የያዘ ሰዎች ስማችንን ሲያጠፉ ነበር የሚዲያ ኮሚቴ የኦህዴድ ፕሮፖጋንዳ ኮሚቴና ስራ አስፈፃሚ እንዲሁም የማዕከላዊ ኮሚቴ ስብሰባዎች የሚካሄዱት ቤተመንግስት ነበር ምክንያቱም ለደህንነት ሲባልና የጥበቃው ስርዓት ቶሎ ቶሉ ከግቢ እንድወጣ ስለማይፈቅድ ነው የስራ አስፈፃሚ ግምንማ እስከ ሌሲቱ አስር ሰዓት ይካሄድ የነባረ ሲሆን ትንሽ እረፍት አድርገን ደግሞ እንደገና አንድ ሰዓት ላይ እንጀምር ነበር እነዚህ ትላኣቅ የፖለቲካ ስራዎች ነበሩ ፈ የነጋሶ መንገድ «ማጓሺሩራዊ ፖኙፖጮጎ ምጋ ይመዕፋሰ ካእነዚህ ስራዎች ውጪ ማህበራዊ ግንኙነቶችም አሉ እነዚህ ግንኙነቶች ፄደው ፄደው ከፖለቲካ ሰዎች ጋር ያገናኙኛል በኦህዴድ በኩል ዮናታን ኩማና ሣሰን አንዳንዴ ግርማ ብሩና ዱባለ አብረውኝ ምሳ ይበሉ ነበር ከብአዴን ተፈራ ገነትና ዶር ከበደ አልፎ አልፎ ይጎበኙኝ ነበር ከህወፃትም አባይ ጸፃሃዬ ስብፃነት ነጋ ገብሩ አስራት አረጋሽ ጸጋዬና ባለቤቱ እንዲሁም ከኢህአዴግ ፅቤት በረከት ስምኦን ዓለምሰገድ ተወልደ አብርሃም ማንጁስ ሰለሞን ተስፋዬ ጢሞ አዲሱ ለገሰ ካሳ ሸሪፎ እና ታደሰ ጥንቅሹ በጣም ይጎበኙኝ ነበር ሌላው አባተ ኪሾና ቢተው ከደቡብ ለስራ ሲመጡ ጎራ ብሰው ይጠይቁኝ ነበር ከሰራዊቱ ጀኔራል ዓድቃን ጀኔራል አባዱላ አልሻርኩትምና ጀኔራል ነው የምለው ዓለም እሸትና ጀኔራል ባጫ ደበሌ አብረውኝ ሻይ ይጠጡ ነገበር ከአንዳንዶቹ ጋር ደግሞ እራት እንበላና በቤተ መንግስቱ መዋኛ አብረን እንዋኛለን አባ ዱላ አለም እሸት ቀዓድቃን አባይ ፀፃዬ አዲሱ በረከት አረጋሽ ተወልደ ዓለም ሰገድ እና ስብሃት ነጋ ይገኙባቸዋል ዓለም ሰገድና ስብፃት ነጋ በጣም የማደንቃቸው ሰዎች ናቸው ወደ እኔ ሲመጡ ጥሩ ልማድ ነበራቸው ጠቅላላ በየድርጅቱ የሚካሄደውንና በህወሃት ያሉትን ነገሮች ሪፖርት ያደርጉልኝ ነበር በተለይ በክፍፍሉ ጊዜ ሂደቶችን የምሰማው በነዚህ ሰዎች ኦማካኝነት ነበር አዲስ ነገር ሲኖር መረጃ ያቀብሉኛል የግቢውን ፖለቲካ በተመሰከተ ውስጥ ሆፔጌ ይሄንን ስሰራ የኢህአዴግ ሁለት መድረኮች ላይም እሳተፍ ነበር የኦህዴድ ስራ አስፈፃሚ በመሆኔ ዓለምሰገድ በሚመራው የሚዲያ ኮሚቴ እሳተፍ ነበር በክልሎች የእቅዶች አወጣጥና ግምገማ ላይ ለመሳተፍ ደግሞ ወደ ኢህአዴግ ፅቤት እሄዳለሁ የኢህአዴግ ምቤት ስብሰባ ላይም እገኛለሁ ከዚህ በተረፈ ከየድርጅቱ አምስት አምስት ሰዎች የሚወከሉበት አቶ መለስ የሚመራው የኢህአዴግ ስራ አስፈፃሚ ስብሰባ ላይ አዘውትረን እንገናኝ ነበር አንዳንዴ በሳምንት በሁለት ሳምንትና በወር እንገናኛለን ዳንዲ «ጎዶ መፅሰ ዖሟመሩ ያፖሠዳዴሃ ራ ላዕፈፃሚሟ ዕሪና ዖም ጎፀሮዮ ዖሟያፅሂድያውያ እንዳሁኑ በይፋ ሳይሆን ማታ ማታ አፄ ምኒሊክ ቤተ መንግሥት ግቢ የመንግስቱ ኃይለማርያም ፅቤት በነበረው ውስጥ እንለበሰብ ነበር ከፖለቲካ አንጻር ስድስቱን አመት ያሳለፍኩት እንዲህ ነው «ርሪሠታብኔረንታሥ መ ሳጋጠምዎምታሹ ። አንድና ሁለት የለውም እንዲያውም ኢህአዴግ የእሱን አባላት ምሳሌ አንዲሆነ ከሌሎች ዜጎች አስቀድሞና አብልጦ መቅጣት አለበት የሚል እምነት ነበረኝ ከኢትዮኤርትራ ጦርነት ጊዜ ጀምሮ የቦናፓርቲዝም ውይይትና የህወፃት ማዕከላዊ ኮሚቴ ክፍፍል ወቅት የሙስናን ጉዳይ በተመለከተ አቋማችን አንድ ቢሆንም የኢህአዴግ አባላት ብቻ ሳይሆነ ጓደኞቼም ሆነ ዘመዶቼ በሙስና ጉዳይ መጠየት አለባቸው የሚል የና አቋም ስለነበረኝ በሁለቱ አቅጣጫዎች ተወጥሬ እየተጨነቅሁ ፈረምኩኝ ተስፋ አድርጌ የነበረው ጉዳዩ ቶሎ ተጣርቶ አቶ ስዬ ወይ ይቀጣል ወይ ነፃ ይወጣል ብዬ ነውእናም አቶ ስዬ በዋስ ከተለቀቀ በኋላ ጉዳዩ እስኪጣራ በአስር መቆየት አለበት የሚለውን አዋጅ ፈረምኩኝ የሆነ ሆኖ ያ አዋጅ ህገመንግስቱ የደነገገውን የሰብዓዊ መብት መከበር ይጥሳል «ታዲያ ፅም ፈረሙውሯ ለምን ፈረምክ አያሉ የሚጠይቁኝ ወዳጆችም ነበሩ ይፄ በደንብ መታየት ያለበት ጉዳይ ነው እኔ በሙስና ላይ ከነበረኝ ጥብቅ አቋም ተነስቼ ነው የፈረምኩት ህገመንግስቱን ጥሼ ከሆነ ግን ትልቅ ጥፋት እንደሆነ እረዳለሆ በሁለተኛ ደረጃ ደግሞ ኢህአዴግ ዜጎች በፍቤት አስቸኳይ ፍትህ እንዲያገኙ ይሰራል የሚል እምነትና ተስፋ ነበረኝ በፖለቲካ ልዩነት ምካንያት ሰዎችን ለማጥቃት ሲል ህግን እንደ መሳሪያ ይጠቀማል ወይም ፍትህን ያዛባል የሚል አመለካከት አልነበረኝምየአቶ ስዬ ጉዳይም ቶሎ ያልቃል የሚል ቀና አስተሳሰብ ኖሮኝ ነው ጉዳዩ እስኪጣራ በቁጥጥር ስር ቢቆይ ምንም አይደለ ብዬ የፈረምኩት የአቶ ስዬ ሰብዓዊ መብት ተጥሷል ወይስ አልተጣሰም የሚለው ጉዳይ እንዳለ ሆኖ በዚያ አዋጅ የተነሳ ለፅ ዓመት እሱና ቤተስቦቹ እንዲሁም ከክመዶቹ ላይ የእስር ጉዳት በመድረሱ በጣም በጣም ከልቤ አዝኛለሁ ይቅርታ ላያደርጉልኝ ይችላሉ እኔ ግን ከልቤ ይቅርታ እጠይቃለሁ ለነገሩ ፈረምኩም አልፈረምኩም ከሁለት ሳምንት በኋላ ህግ ሆኖ መዕደቁ አይቀርም ነበር ፐ መመመ ዳንዲ ሌላው ቀርቶ እኔ ጋ የደረሰውን ልንገርህ። በሚለው ነበር አእንዳልነውም ብናደርግ አቅም ገንብተናል ግን ሉዓላዊነትን መዳፈር ይሆናል ከድንበራችን ካስወጣን ይበታል የሚሰው ሃዛሳብ ስላሽነፈ ስራ አስፈዓሚው ስብሰባ ላይ ድንበራችን ከጦርነቱ በፊት ወደነበረበት ሁኔታ እስካልተመለሰ ድረስ ስምምነት አንፈርምም በሚል ቴክኒካል አሬንጅመንቱ ላይ ለ አሸንፈን ውሳኔ አሳለፍን መለስና ካሰ ብቻ ተቃወመ ማዓ የነጋሶ መንገድ ከዛ በኋላ የተኩስ አቁሙን በ ይፋ እ ጦርነት ገባን ንዲተር አድርገን ወደ ዘመቻ ፀፃይ ግባትኬጌ በሚል ስያሜ ሻዕቢያን ሻዕቢያ አውሮፕላን ከተደበደበች በኋላ ነው ከዚያም በተለያዩ አቅጣጫዎች በባድሜ በዛላምበሳና በአሰብ በኩል ማጥቃት ጀምረን ብዙ ገስግለን ነበር ከኢትዮጵያ ድንበር አልፈን የተወሰነ የኤርትራ መሬት ከተቆጣጠርን በኋላ መለስ በቃ የእኛ ተልዕኮ ሻዕቢያን ከመሬታችን ማስወጣት እንጂ ሻዕቢያን መደምሰስ አይደለም አለ አደራዳሪዎችም እንደገና የተኩስ አቁም ስምምነት እንድናደርግ ጎተጎቱን ይፄ ራሱ እንቀበል ወይስ አንቀበል በሚለው ብዙ አጨቃጨቀን በከረን በኩል ፄደን አስመራ በመግባት በዛላምበሳ በኩል ገብተን አስመራን መያዝና በሌላ በኩል ደግሞ አሰብን ይዘን በአሰብ በኩል እስከ ምፅዋ ዘልቀን አስመራ እንግባ የሚል ሣሳብ ያቀረቡም ነበሩ ደግሞ ይቻልም ነበር ሆኖም ከአደራዳሪዎቹ በተለይም ከአሜሪካ ግፊት ነበር ግፊት ብቻ ሳይሆን ማስፈራራትም ነበረበት የተኩስ አቁም ስምምነት ካልተቀበልን ድጋፋቸውን እንደሚያቋርጡ አስጠነቀቁን ግን እነሱ እርዳታ እናቋርጣለን ስላሉ ሳይሆን አንድ ሉአላዊ አገርን መውረርና መንግስትን ሄዶ መገልበጥ ትክክል አይደለም በሚል አመለካከት እስከ አስመራ መገስገሳችን ቀርቶ ወደ አልጀርሱ ስምምነት የመሄድ አቋም ላይ ተደረሰ በ ዓም ክረምት አካባቢ የኢህአዴግ ስራ አስፈዓሚ ሲያካሂዳቸው ከነበሩ ውይይቶች አንዱ በአልጀርሱ ስምምነት ረቂቅ ላይ ነበር በረቂቁ ላይ እየተወያየን መልስ እንሰጣለን አስተያየቶችና ማስተካከያዎችንም እናቀርብ ነበር የስራ አስፈፃሚው አብይ የውይይት አጀንዳ ይሄ በር ሁለተኛው የግምገማ ጉዳይ ነው በእነዚህ ሁለት አጀንዳዎች እየተወያየን ሳለ በመሃል ለህክምና ወደ ሳዑዲ ሄድኩ በመስከረምና ጥቅምት ወር የአልጀርሱ ስምምነት አዋጅ ሆኖ ወዴ ፓርላማ እንዲቀርብና እንዲጸድቅ ውይይት ሲካሄድ ነበር ለሁለተኛ ጊዜ ወደ ሳዑዲ ፄጄ ስመለስ መጨረሻው ረቂቅ ላይ አኔም በተገኘሁበት ውይይት ተደረገ ስዬ በዛ ስብሰባ ላይ አልነበረም አለምሰገድም አልመጣም ገብሩና ተወልደ ግን የነበሩ ይመስለኛል ስዬና አለምሰገድ ያልተሳተፉት የአልጀርሱን ስምምነት ክክ ስላልተቀበሉት እንደሆነ ተረድቼ ነበር ሆኖም አለምሰገድ ትግራይ ነበርኩ ሲለኝ ስዬ ደግሞ ታምሜ ነበር የሚል ምክንያት ሳጥቶኛል ከሁኔታቸው ግን ስምምነቱ ላይ እንዳልተስማሙ ያስታውቁ ነበር በሌላ በኩል ቦናፓርቲዝም የሚል ፅሁፍ መለስ ካመጣ በኋላ እነሱ መልስ በመስጠት ተጠምደው የነበሩ ይመስለኛል የአልጀርሱን ስምምነት ለመፈረም በተስማማንበት ወቅት አዲሱ ለገሰ መናደዱ ትዝ ይለኛል «ክዚህ በኋላ በሻዕቢያና በህወፃት መካከል ችግር ተፈጥሮ ወደ ጦርነት የምንገባ ከሆነ የኛን ህዝብ ሂዱና ተዋጉ ብዬ አልቀሰቅስም። ጭ ውያም ያነያረው ዕሜፖ ምጋ ይመዕጎሳ » እውነት ለመናገር ሁሉም ጭንቀትና ስጋት ውስጥ ነበር የግንባሩ አባል ድርጅቶች ሁኔታውን ሲከታተሉ ሲወያዩና ሲመካከሩ ብዙ ጊዜ ወስደዋል እንዲያም ሆኖ በቀላሉ አቋም መያዝና የመፍትፄ ፃሳብ ማቅረብ የቻለ አልነበረም በተለይ ኦህዴድና ደኢህዴግ ገለልተኛ ለመሆንና ህወፃት የራሱን ችግር በራሱ እንዲፈታ ጥረቶች አድርገዋል በተቻለ መጠን ሁለቱ ቡድኖች በውይይት ወደ መስማማት እንዲመጡ ነበር የተፈለገው የህወሃት ማዕከላዊ ኮሚቴው ችግሮቹን መፍታት ካቃተው ቀጣዩ እርምጃ ጉዳዩን ወደ ኢህአዴግ ሥራ አስፈፃሚ ኮሚቴ በመምራት ዳንዲ ችግሩን ለመፍታት መሞከር ነበር ከዚያ በፊት ግን ራሱ ህወሃት በተለመደው ዲሞክራሲያዊ የችግር አፈታት ዘዴ ይፍታው ወደሚለው አዘንብለን ነበር በዚህም የተነሳ የኢህአዴግ ስራ አስፈፃሚ ኮሚቴ በየካቲት ዓም አስቸኳይ ስብሰባ ጠርቶ የነበረ ቢሆንም ሳይካሄድ ቀረ ኦህዴድና ደህኢዴግ ለመገኘት ፈቃደኛ አልነበሩም «ቋምድነሮው ፈቃደኛ ያሳሺሮያሩፖፇ ኋዴጋዕኤ ስብሰባው የተጠራው እኮ በብአዴን ዋና ፀሃፊ በአቶ አዲሱ ሰገሰ ስም ነው ቀጣዩን የኢህአዴግ ስብሰባም የጠራው ብአዴን ነበር እኛን በተመለከተ በተጠራው አስቸኳይ ስብሰባ ላይ ያልተገኘንበትን ምክንያት በደብዳቤ አሳውቀናል ኦህዴድ በስብሰባው ያልተገኘው በህወሃት ማዕከላዊ ኮሚቴ ውስጥ በተፈጠረው ክፍፍል አወዛጋቢ የህግ ችግሮች በመፈጠራቸውና ከኢህአዴግ ሥራ አስፈፃሚ ኮሚቴ አባላት አራት ሰዎች በታገዱበት ሁኔታ በስብሰባው መገኘት አስቸጋሪ ስለሆነብን ነው። ሲለኝ ይፄ መለስ ያለው ነገር ነው ትዝ ያለኝ በጄኔራሎቹ ጉዳይ የአኔ ሃሳብ «በኦህዴድ ስራ አስፈፃሚ ስብሰባ ላይ አንስተን አቋም መውሰድ አለብን የሚል ሲሆን ግርማ ደግሞ «አይ። በማለት እኔ ላይ በሃሰት ሰመመስከር ፈልገው ነበር አኔ ግን ይሄን የውሸት ምስክርነታቸውን አልቀበልም አልኩኝ የሚገርምህ በግንቦት ቀን ዓም በኦሮሚያ መስተዳድር በተካሄደው አንድ ልዩ ስብሰባ ላይ ከኦህዴድ ጋር ምንም ግንኙነት ያልነበራቸው የኦህዴድ ሰራዊት አባላት ተገኝተው ነበር እነዚህ ከኦህዴድ ወደ ሰራዊቱ እንዲገቡ የተደረጉ የድሮ የኦህዴድ አባላት የጋራ ስብሰባ በጋራ ያካሄዱት በእነ አባዱላ አነሳሽነት ነው ይፄ ስብሰባ ህገመንግስቱን የጣሰ ነበር ምክንያቱም ሰራዊቱ ህገ መንግስቱንና ህገመንግስታዊ ስርዓቱን ለመጠበቅና ፃገሪቱን ከውጪ ጥቃት ለመከላከል ብቻ የተቋቋመ ነው ከየትኛውም ድርጅት ሳይወግን በገለልተኛነት ፃላፊነቱን መወጣት ነበረበትቂ ሆኖም የሠራዊቱ አባላት የነመለስን ቡድን በመደገፍ ሌሎቹን አባላትን ኩማንና እኔን የኢህአዴግን ስራ አስፈፃሚ ለማውገዝ ነበር የመጡት ይፄ አንደኛ ህገመንግስቱን የሚፃረር ነው ሁለተኛ ደግሞ የነገሮችን ሂደት ሳይገነዘቡ ስራ አስፈፃሚው ላይ ዘመቻ ማካሄድ መጀመራቸው አናድዶኝ ነበር ለካ የነመለስ እንቅስቃሴ በሁሉም የኢህአዴግ አባል ድርጅቶች ውስጥ ተካሂዶ ሰራዊቱን በየብሄረሰቡ በማወያየት ወገንተኛ እንዲሆን የማድረግ እንትስቃሴ ነበር ይፄ ሌላው የእኔ ተቃውሞ መነሻ ነበር ከዚያ በኋላ የገባነው ወደ የኢህአዴግ ምክር ቤት ስብሰባ ነው ሰኔ ቀን ዓም የተጀመረውን ስብሰባ የመራው መለስ ነው በዛ ስብሰባ በተዛድሶ ዙርያ በቀረበው ፅሁፍ ላይ ብዙ ጥያቂዎች ተነስተው ሞቅ ያለ ውይይትም ተካሂዶ ነበር በወቅቱ አንዱ የተሃድሶው አላማ ካፒታሊዝምን ለመገንባት ለመወሰን እንደሆነ ነበር የተገለፀው «ፃገራችን በእድገት ገና በዝቅተኛ ደረጃ ላይ ያለች በጣም ወደ ኋላ የቀረችና ካፒታል ምስረታ ጅማሮ ላይ በመሆኗ ይሄንንም ለማሻሻል ብዙ መሰራት የነጋሶ መንገድ አንዳለበት በሂደት ወደ ብልፅግና እንደሚደረስ ከፃያና ሰላላ አመት በኋላ መካከለኛ ገቢ ካላቸው ፃገሮች ደረጃ እንደምንደርስ ይፄንንም ለማድረግ የሩት ምስራት ዛገሮችን የነ ደቡብ ኮርያና ታይዋንን ምሳሌና ተመክሮ መክተል አስፈላጊ መሆኑን» በመለስ ማብራሪያ ተሰጠ ይሄንንም ለማድረግ በአንድ በኩል ዛፃገራችንን በግሎባላይዜሽን ስርአት ውስጥ ማሳተፍ አስፈላጊነቱን ገለዐ ዝም ብሎ የተቀበለጡ ግን አልነበረም ከፍተኛ ክርክሮች ተደርገዋል የአኔም አመለካከት ግሎባላይዜሽን ጥሩ ነው ነገር ግን ካፒታሊዝምን ስናመጣ ኢኮኖሚው ብቻ ሳይሆን ዴሞክራሲያዊና ሰብዓዊ መብቶች እንዲሁም የብሄር ጥያቂ ሳይፈታ ኢኮኖሚው ላይ ብቻ እናተኩር ከተባለ ችግር ያመጣል» የሚል ነበር መለስ ምንም ስለዴሞክራሲ ፍንጭ ስላላሳየ ግን በግሌ ስጋት ነበረኝ ሌላው በስብሰባው የተነሳው ጥያቂ «የኤፈርት ገንዘብ ከየተ መጣ። ኦህዴድ ከማዕከላዊ ኮሚቴና ስራ አስፈፃሚ እንድነሳ እንጂ ከአባልነት አላባረረኝም ነበር ግን የተሳሳቱ ይመስለኛል አባልነ ቴንም ማንሳት ነበረባቸው በዚህ ምክንያት በአባልነቴ ሰኔ ሐምሌና ነሐሴ ቀጥዬዩ ነበር በቤተመንግስት የኢህአዴግ መሰረታዊ ድርጅት ሰብሳቢነቴም ወርዛናዊ ጮዋጮ መክፈሉን እንዲሁ ቀጠልኩበት ከመንግስት በኩል ምንም እርምጃ አልተወሰደም አብዮታዊ ዴሞክራሲንና የኦሮሚያን ጋዜጣ እገዛ ነበር ነሐሴ መጨረሻ ነቀምቴ ላይ የኦህዴድ ጠቅላላ ጉባዔ ሲካሄፄድ እንደ አባል ጉባኤው ላይ ጠራት ሲገባኝ አልተጠራሁም የሚገርመው መዓዛ ም ል አሁን በህይወት የሌለች የፕሬዚዳንት ጽቤት ገንዘብ ሸና ሙሉጌታ ጣፋ የሚባል የፕሬዚዳንት ቤት የፋይናንስና አስተዳደር ክፍል ኃላፊ ጥሪ ደርሶአትው ወደ ነቀምቴ እንደሄዱ ሰማሁ እኔ ግን መካሄዱንም ያየሁት በቴሌቪዥን ነበር ወዲያው ለኦህዴድ በሬኮማንዴ ደብዳቤ ፃፍኩኝ «ከአመራር ብወርድም ከአባልነት መብቶች አንዱ በሆነው ጠቅላላ ጉባዔ ላይ መሳተፍ ሲገባኝ መብቴ ስለተጣሰ በዚህ አይነት ድርጅት ውስጥ ለመቀጠል አልፈልግም» የሚል ነበር እነሱ በኢትዮጵያ ቴሌቭዥንና በሬድዮ ፋና ዘመቻ ሲያካሂዱብኝ እኔ ደግሞ የምፅፋቸውን ደብዳቤዎች ግልባጭ ለግልና ለመንግስት ሚዲያዎች አልክ ነበር አፀፋ ለመመለስ ይሄን ስልት ነው የተከተልኩት ህዝቡ ጋ ለመድረስም ረድቶኛል ጋሶን ያስሩታል ወንድ ነው ለመለስ ልክ ልኩን ነገረው የሚሉ ወሬዎች ይሰሙ ነበር ሪፖርትም ይደርሰኛል ይሄ ከኦህዴድ ኢህአዴግ በኩል ነው ወደ ቤተ መንግሥት ለውፃ ዋና የሚመጡት እነ ተወልደ አለምሰገድ ገብሩ አረጋሽ ስብፃት ነጋ አዲሱ ለገሰ በረከት አባይ ፀሀዬ እስከ የካቲት ወር ድረስ እንደተለመደው ይመጡ ነበር ከየካቲት በኋላ ግን አረጋሽ አለምሰገድና ተወልደ ሲቀሩ ሌሎቹ የነጋሶ መንገድ ይመጡ ነበር በረከትና አቦይ ስብፃት ነጋ አባይ ፀሀዬ አዲሉ ለገሰ መምጣታቸውን ሲቀጥሉ ሌሎች ድርሽ ብለው የማያውቁ እንግዳ ሰዎችም ተጨመሩ አባዱላ አለምሽት ባጫ ደበሌና ካላ ሸሪፎ አሁን የፌዴሬሽን ምቤት አፈ ጉባኤ ነበሩ እስከ ሰኔ እንዲህ ቀጠሉና ከዚያ በኋላ ለዋና እንዳይመጡ ተከለከሉ የእኔ ግንኙነት ከተሊሌ ከረጊና ከወንድሜና ከእህቶቼ ልጆች ጋር ብቻ ሆነ ከኦህዴድ አመራር ጋር ከመጋቢት በፊት ነው ግንኙነታችን የተቋረጠው ኩማንም ከለከሉት የማዕከላዊ ኮሚቴ ስብሰባም በቤተመንግስት መሆነ ቀረ ለመጨረሻ ጊዜ በኦህዴድ ስብሰባ ላይ የተሳተፍኩት ሰኔ ማታ ነበር ከኦህዴድ ጋር ያለኝ ግንኙነት ተቋረጠ ከመንግስት ስራ አኳያ በውጭ ጉዳይ ሚኒስቴር በኩል የሚካሄዱ ፕሮግራሞች ከፍተኛ አንግዶች መቀበልና ማሰናበት አምባሳደሮች መሾምና ማሰናበት ነበሩ ይሄም ከሰኔ በኋላ ቆመ ይሄንን የሚያስተካክለው የውጭ ጉዳይ ሚኒስቴር ነበር ለካ እነሱም እነዚህን ሀላፊነቶች እንዳልወጣ ከልክለዋል ጠሚኒስትሩ ያውቃል ብዬ እገምታለሁ ሇዳጓያሂሠ። እናም አኔ አንደማልቀጥልና ሌላ ፕሬዚዳንት እንዲያዘጋጁ ለጠሚኒስትሩና ለውጭ ገዳይ ደብዳቤ ላክሁኝ ይኸኔ የተወካዮች ምቤት አፈጉባኤ የነበረው አቶ ዳዊት ዮሐንስና አቶ ስዩም መስፍን መጥተው አነጋገሩኝ «በክፍፍሉ ምክንያትና በአንተም የመልቀቅ ጥያቄ ያለመረጋጋት ተፈጥሯል ኢህአዴግም የተፃድሶ ስብሰባ በማካሄፄድ ተወጥሯልና የተወካዮች ምቤት ስብሰባ ማካሄድ አስቸጋሪ ነው በተጨማሪም በመስከረም የኢህአዴግ ጠቅላላ ጉባዔ ስለሚካሄድ ለእንደዚህ አይነት የፖለቲካና ቴክኒካል ችግሮች ነሐሴ የተወካዮች ምቤትን መጥራት አስቸጋሪ ይሆናል ስብሰባው በመደበኛ ጊዜው መስከረም መጨረሻ ላይ ቢደረግ ይሻላልና ታገስ አሁን ከለቀቅህ አገር ይረበሻል አሉኝ ቤተመንግስት እያለሁ ከስዩም ጋር ውሎች ሲፈረሙና ከተለያዩ አገራት ሚኒስትሮች ሲመጡ ካልሆነ በስተቀር ብዙ ጊዜ አንገናኝም ነበር ድሮ ጀርመን አገር በነበርኩ ጊዜ ጥሩ ግንኙነት ነበረን የቤተሰብ ግንኙነትን በተመለከተ ተሊሌ ከስዩም ከተፈራና የነጋሶ መንገድ ከስብሃት ልጆች ጋር ግሪክ ስኩል ይማሩ ስለነበረ ከትምህርት ውጭም ጥሩ ግንኙነት ነበራቸው ከስዩም በላይ በስራ አጋጣሚ ወደኔ ይመጣ የነበረው ዶር ተቀዳ ዓለሙ ነበር ከሱ ጋር ከሽግግር መንግሥት ምስረታ ጀምሮ አእንተዋወቃለን ከአነስዩም ጋር አስከ መስከረም መጨረሻ ሠርቼ መደበኛ የምቤተ ስብሰባ ሲጀመር እንደምለቅ ተስማማን አሁን ወደ ኋላ መሰስ ብዬ ሳስብ በነሐሴ ሥልጣኔ ማብቃት አለበት ህገ መንግስቱን መፃረር የለብኝም ማለት ሲገባኝ እሺ ማለቴ ስህተት ነበር እስካሁን ይቆጨኛል ምክንያቱም ህገመንግስቱን መጣስ እኮ ነው በወቅቱ ግን እውነትም አገሪቱ ብጥብጥ ውስጥ መግባት የለባትምና ልታገስ የሚለው ሀሳብ አሸንፎኝ እሺ እንዳልኳቼው አስታውሳለሁ ከዛ በኋላ በእኔና በጓደኞቼ ላይ የተወሰዱትን እርምጃዎች ሳይ የተገነዘብኩት ነገር ቢኖር የእነመለስ ቡድን የሚያየው የራሱን ፍላጐት መሳካት አንጂ እኔም ሆንኩ ሌሎች ህጉን ተረድተን መፄዳችን ዋጋ አንደሌለው ነው በክረምት ያደረግሁት ሌላው ነገር በፕሬቪኪዳንት ጽቤት በኩል የህግ ባለሙያ ተቀጥሮ የድሮ ፕሬዚዳንትን በተመለከተ በህገመንግስቱ ምንም ስላልተጠቀሰና ሌላ አዋጅ ስለሌለ አዲስ የህግ ረቂቅ እንዲዘጋጅ ማድረግ ነበር በዚያም መሰረት ፕሬዚዳንቱን የተመለከቱ ህጐች ካሉ ታይተው የፕሬዚዳንቱ ተግባራት እና ጥቅማ ጥቅሞች ተለይተው አንዲዘጋጁ ለማድረግ ሞክሬያለሁ ምክንያቱም ፕሬዚዳንት በነበርኩከብት ጊዜ መደበኛ ደሞዝ አልነበረኝም የኪስ ገንዘብ ተብሎ አምስት ሺህ ብር ይለጠኝ ነበር እንጂ የፕሬዚዳንቱ ጽቤት በጀት ነበረው በቤተመንግስ አስተዳደር የሚቀጠሩ ቋሚ ሠራተኞች ነበሩ የፕሬዚዳንቱ ጽቤት የምግብ በጀት ነበረው እንጂ እሄ ደሞዝ አልነበረኝምና እነዚህን በአዋጅ ለማስቀመጥና መብቶችን ለማስጠበቅ ፕሬቪዳንቱ ከለቀቀ በኋላ ምን ምን እንደሚያገኝ ለምሳሌ ፕሬዚዳንቱ ስልጣኑ ሲያበቃ ከፈለገ ከፖለቲካ ገለልተኛ ሆኖ መኖር ወይም ሌላ ፓርቲ መቀላቀል ከፈለገ የራሱን ፓርቲ ማቋቋም የሚሉ ይገኙበታል ዳንዲ ቁሳዊ አገልግሉቶችም እንዲኖሩት የሚያደርግ ረቂቅ እንዲዘጋጅ ለተወካዮች ምቤትና ለጠሚኒስትሩ ላክሁኝ ለጉዳዩ ትኩረት ሳይሰጡ አዋጁን ቅርጫት ውስጥ የጣሉት ይመስለኛል ያም ሆነ ይህ ለእነስዩም በገባሁት ቃል መሠረት በርዕሰ ብሔርነቴ አስከ መስከረም ድረስ ቆየሁ በዚህ ጊዜ ግን እኔ እንድምለቅና አዲስ ፕሬዚዳንት አንደሚመረጥ ግልፅ ነው ማንን እንደሚያደርጉ አላውቅም እንጂ የነጋሶ መንገድ ሙፖ ሸቶ መስስ በጾር ነጋቦ ዓደገ ምሪራናውያጋ ፅዕ ምርጫ ፊሦ መሰ ዲምአራሲቷያም መሪ ማፅቋ ፈያወድሷፖቻው ደነጎር ይታወቃ። ሳደዎ ከመለስ ጋር በአጠቃላይ የግልም ሆነ የሥራ የጠበቀ ግንኙነት አልነበረንም በሽግግሩ ጊዜ ሚኒስትሮች ሆነን ተሹመን ወደ ምኒሊክ ቤተመንግስት ስንፄድ እንኳን ደስ አላችሁ በርቱ የሚል የማነቃቂያ ንግግር አድርጎልን አንዳንድ አስተያየቶችንም ሰጥቶን ነበር ከዛ ውጪ ፕሬዚዳንትና የፓርላማ አፈጉባዔ ስለነበረ ስብሰባ ሲመራ አየዋለሁሀ ከመለስ ጋር በህገመንግስቱ የማፅደቅ ሂደት ማታ ማታ ክሌሎች ጋር ሆጌ ቢሮው ከመሄፄድ በቀር በሽግግሩ ጊዜ የተገናኘንበትን ሁኔታ አላስታውስም በግል አንድ ሁለት ቀን ቤቱ ሄፄጄጁ ተጫውተናል በተከታታይ መገናኘት የጀመርነው ከ ዓም በኋላ የኢህአዴግ ስራ አስፈፃሚ ኮሚቴ ስብሰባዎች ላይ ነውፎ በተጨማሪ በኢህአዴግ ማአከላዊ ኮሚቴ ስብሰባ ሲመራ እንደገና ደግሞ ጠቅላላ ገዔ ሲካሄድ ኢህዴን ወደ ብአዴን ሲሸጋገር ተገናኝተን ነበር ጅማ በተካሄደው የኢህአዴግ ጠቅላላ ጉባዔ ጊዜ አንድ ቤት ውስጥ ነበር ያደርነው ያንን ጊዜ የማስታውሰው ሁለታችንንም የጅማ የነገር ሽማግሌዎች አግኝተውናል እዛ ስብሰባ ላይ አንዳንድ ከተሞችን የኢኮኖሚው ማዕከል የማድረግ ፃሳብ ተንፀባርቆ ነበር ስለዚህ ዳንዲ ከጅማ እስከ ጋምቤላና ማጂ እንዲሁም ከደዴሳ ወዲህ ያሉትን የኦሮሚያ ዞኖች ለጋምቤላሳ ለቤንች ማጂ ዞን ለሽካና ዳውሮ አካባቢዎች እንደ ማዕከል ህፀጠፍበ። » ብለውኛል በግል ህይወቱ ምን አይነት ኑሮ እንደሚኖር አላውቅም ብዙ ጊዜውን ስራ ላይ እንደሚያሳልፍ ነበር የማውቀው በኢህአዴግ ስራ አስፈፃሚ ስብሰባ ሻይ ሰአት ላይ ስንገናኝ በጣም ብዙ እንደሚያጨስ አኣውቃለሁ መለስ ተወልደ እና አለምሰገድ በጣም ብዙ ያጨሉሱ ነበር በርግጥ አኔም አጨሳለሮሆ መለስ ግን በስብሰባ ጊዜም ሆነ ከስብስባ ውጪ ከሁላችንም የበለጠ ያጨስ ነበር ከመጠጥ ደግሞ ቀይ ወይን እንደሚወጠድ አውቃለሆ በስብሰባ ላይ ጥሩ ጥሩ ሃሳቦችን ያፈልቃል ይከራከራል አምባገነን አልነበረም ሁላችንም እንድንሳተፍ ዕድል ይስሰጣል በአንድ ጉዳይ ላይ ተቃውሞ ካለው እስከ መጨረሻው ድረስ ለመከራከር ይሞክራል አንዳንዴ ግን ስሜታዊ ይሆን ነበር ምናልባት የታጋይ አብዮተኞች ልምድ ሊሆን ይችላል እርግጠኛ አይደለሁም አልፎ አልፎ የቃላት አጠቃቀሙ ጥሩ አልነበረም አሁንም የአፍ ወለምታ አለበት ትዝ ከሚለኝ ውስጥ በኦህዴድ ላይ ሲሰነዝር የነበረው ትችት ነው «ኦህዴድ አባሎቹም ካድሬዎቹም እያሰደቡን ነው አንዱ የአሜሪካን አምባሳደር የኦሮሞ ካድሬዎች ዱርዬዎች በከጊ ናቸው ብሏል» በማለት መንቀፉን አልዘነጋውም ዳንዲ በውጭ አገር ድርጅቶች ላይም የሚወረውራቸው ቃላት ችግር እንደነበረበት የሚያሳዩ ናቸው በሻዕቢያ ጦርነት ጊዜ የነበረው አቋም አይመቸኝም ነበር የስራ አስፈዓሚ አባላት አስራ ዘጠኝ ነበርን አሜሪካውያን ሻዕቢያ ከባድሜና ሌሎች የኢትዮጵያ መሬቶች ለቆ ከመውጣቱ በፊት የሰላም ድርድር ላይ እንድንሳተፍ ግፊት በሚያደርጉበት ወቅት መለስና ዶር ካሱ ኢላላ የነሱን ግፊት የመቀበል አዝማሚያ ማሳየታቸው በግሌ በጣም አሳዝናኖናኝ ነበር መለስ የራሱን ዓላማ ለማሳካት የዛገርን አላማ እስከ መግፋት እንደሚደርስ ያን ጊዜ ነው የተገነዘብኩት ተቃዋሚዎች ላይ ብቻ ሳይሆን የትግል ጓዶቹ ላይም ቂም ይኮ እንደሚጨክን ኣስተውያለሁ ተዛድሶ በተጀመረበት ወቅት የሚቃወሙትን በማግለል የእሉሱ ደጋፊ ኃይሎችን የማደራጀት ስራ ሲስራ ታዝቤያለሁ የኢህአዴግ ምቤት ስብሰባ ላይ አሁን ከፍተኛ ባለስልጣናት ከሆኑ ወጣት የኦህዴድ ካድሬዎች ጋር ቆሜ ስነጋገር ጣልቃ ገብቶ ንግግራችን እንዲቋረጥ ማድረጉ የዚሁ አንድ አካል ይመስለኛል በተጨማሪም አንዳንድ ቁልፍ በሆኑ ጉዳዮች ላይ ስራ አስፈፃሚውን ሳያማክር እርምጃ ይወስድ ነበር ለምሳሌ ጄኔራል ዓድቃንንና ጀኔራል አበበን ከጀኔራልነት ያሰናበታቸው ስነስርአቱን ተከትሎ አልነበረም ጀኔራል አባዱላ ገመዳም ከመከላከያ ሲለቅ ደንቡን ተከትሎ አልነበረም ጀኔራል አባዱላ በአሁኑ ሰአት የሚጠራው አቶ አባዱላ እየተባለ ነው ይሄ አጠራር ለእኔ ትክክል አይደለም ምክንያቱም ጀኔራል አባዱላ ስነስርአቱን ተከትሉ ከጀኔራልነቱ አልተነሳም ወታደር ነው ጄኔራል አባዱላ ከመከላከያ ተሰናብቶ የኦሮሚያ ክልል ፕሬዚዳንት እንዲሆን ያደረገው መለስ ራሱ ነው ይሄ ደግሞ ኦሮሚያን በወታደራዊ አገዛዝ ስር እንደ መጣል ነው እነዚህ አካሄዶች በግብታዊነት የተደረጉ ነበሩ የስልጣን መጋፋት አሰራርንም እንደሚከተል አስተውያለሁ ለምሳሌ ጀኔራሎችን በሾምን ጊዜ በኢህአዴግ ስራ አስፈፃሚ ስብሰባ ላይ እነማን ማዕረግ እንደሚሰጣቸው ሣሳቡ ቀርቦ ነው ከላይ የጠቀስኳቸው ጀኔራሎችን የማሰናበት እርምጃዎች ሲወሰዱ ግን የኢህአዴግ ስራ አስፈፃሚ ተሰብስቦ አልተወያየም የስራ አስፈፃሚ አባል እንደ መሆናችን ግን ማወቅ ነበረብን የነጋሶ መንገድ መርዝ የተበከመች ሸዋጅ ዶኗ ሺጋጦ ጋለሪራታ ረሪሪ ዝሄርነሥ መውረዳቻውጋዎ ፓሰታቀታ ፕድፊሬያ ፖጋድዶጾ ያሪደፇው ፕሬዚዳንፇቻሃፖ ዖያታሥመልሰፉ ለዎቻጆ መረ ፖፓማ ይጎታ ዳዎቻ ቹ ዲሀፖ መጋግዕታሮዊ ጎጮ ያሜታፉ ቱጋኃ ታሪኛ መያፆዶቸቻና ቀፃንዶቻ ያሟፇዕና ዖሟፃሪሮ ዳደሆን መፕፓፇቃዕ ለሰፇዐፀውም ዝው መቃወማፖው ይናሃራታ። » አሉኝ ለማንኛውም ድርጅቶቹ አንድ ባይሆኑም በፓርላማ ደረጃ ግን የነዚህ የሁለት ድርጅት አባላቶች ብቻ ሳይሆኑ ከኦሮምያ የተመረጡ የፓርላማ አባላትም የቅንጅት አባላት የሆኑ ኦሮሞዎችም ነበሩበት በጋራ እንዲሰሩና አንድ ኮከስ የፓርላማ ቡድን እንዲፈጥሩ የሚል ሀሳብ ተነስቶ በዛ ላይ እንቅስቃሴ ጀምረን ነበር ይሄንን ስንሞክር ወደየስራ አስፈኝሚዎቻቸው መሄድ አለበት ስሰተባለ ወደዛ ተመራን ግልፅ የሆነ መልስ ባለመገኘቱ ነገሩ ተድበስብሶ ቀረ በተረፈ በፓርላማ እየታየ የመጣው ሁኔታ ከቅንጅት በኩል እነ አቶ ተመስገን ከህብረት በኩል ዶር መረራና ፕር በየነ ዳንዲ ከኦፌዴን ኦነ አቶ ቡልቻ ደመቅሳና እኔም በግሌ በፓርላማ በሚቀርቡ ገዳዮች ላይ የምናቀርባቸው አስተያየቶች ተመሳሳይ ነበሩ እናም ኣብሮ መስራት ይቻላል አብረን ብንሰራ ጥሩ ነው የሚሉ አመለካከቶች አየተፈጠሩ መጡ በዚህም በፓርሳማ በምናደርገው እንቅስቃሴ የምንይዛቸው አቋሞች ትኩረት እየሳቡ እንደ ፓርላሜንታዊ ተቃዋሚ ጠንካራ ተቃዋሚ መሆናችን እየታወቀ ሲመጣ የዲፕሎማቲክ ማህበረሰቡ በተለያዩ ጉዳዮች ላይ ሊያማክሩን ይጋብኩን ጀመር ለምሳሌ ዴቨሎፕመንት አሲስታንት ግሩፕ የሚባለው ዳግ ለኢትዮጵያ መንግስት ብድርና እርዳታ የሚሰጡ አገሮችና አለም አቀፍ ድርጅቶች እንዲሁም የኣለም ባንክ ያለብት ተቋም አሰ እነዚህ ዓይነት ተቋማት በሚያዘጋጁት አቅዶች ላይ አስተያየት እንድንሰጥ ይጋብዙንና ፃሳብ አንሰጣለን በኤምባሲ ደረዳ ህቁከክ ዞቢፀበፀ የሀፀ በተሰይ ለኢትዮጵያ መንግስት የሚሰጡትን ቀጥታ ድጋፍ አስቀርተው ዞርርሂፎዩርክቭ ር ዌቦሶርዩ ሰሚባለው ፕሮግራም ድጋፍ ሰመስጠት ውሳኔ ላይ ሲደርሱ እነዚህ ሁለት ድርጅቶች ዳንና ዩ ሊያማክሩን ሰብስበውናል ያለንበትን ሁኔታም ጠይቀውናል ስለ ፖለቲካውም እያወያዩን ሀሳባቸውን ሰጥተውናል ሂ «ምሪደሮቻ ፉቱቃዎሟሥምቻጋ ፈያኔሏጋግሩ ፈጠሩ ነ ልደ ጋሮ ዳዕዐታጋም ያጎቻታሥበየታ ምሥያታ ምጋድፇ ዕው መጀመርያ ላይ እኮ አቶ ልደቱም በእነዚህ መድረኮች እየተጋበዙ ይሳተፉ ነበር ነገር ግን በየመድረኮቹ ላይ «አዴፓ ሦስተኛ አማራጭ ነው» በማለት ሰስሙ ኢህአዴግን እየወቀሱ ሌሳው ተቃዋሚ ሳይ ጅራፋቸውን ማሳረፍ ሥራዬ ብለው ተያያዙት «የራሳቸውን ችግር አድበስብሰው ኢህአዴግን መውቀስ ብቻ ነው ኢህአዴግ ለሰራው ጥሩ ጥሩ ተግባራት ዕውቅና አይሰ ጡም» እያሱ ተቃዋሚዎችን ይከሱ ነበር በዚህ ምክንያት ልደቱ ቢኖሩ መድረኩ የልደቱና የሴሎች የጭቅጭቅ መድረክ ይሆናል እንጂ ገንቢ መድረክ አይሆንም አምባሳደሮቹ የኛን ችግሮች ከመስ ማት እኛ እነሱ ፊት ስንጨቃጨቅ ይሄው አይስማሙም የሚል ግንዛቤ ያስወስድብናል ከሚል ነው እሳቸውን ያልፈለግናቸው ነጮቹ ደግሞ ስንጣላ ቁጭ ብለው ለምን እንደተጣላን በአግባቡ ከመጠየቅ ይልቅ አንደ አሻንጉሊት ያዩናል እነዚህ ነጮች የነጋሶ መንገድ የማይስማሙ አፍሪካኖችንም ማየት ደስ ሳይላቸው አይቀርም በዚህ ምክዌያት የምትፈልጉን ከሀነ ብቻችንን እንጅ ልደቱ ባለበት አትጥሩን አልናቸው በዚህ አቋማችን ደግሞ ልደቱ «ተቃዋሚዎች የመቻቻል ባህል የላቸውም። አና የህዛ ቻርተር እንዲሁም በ አኤአ ዘታዉጠደር ዓለማቀፍ ስምምነትና ቃለመፃላ በአናሪካ ቻርተር በተደነገጉ የሰብአዊ መሥብቶፕና ነዛነቶች ውስጥ የተቀሥጡ አንደ መሆናቸው ይህ ሠዞብ መከበር አለበት የሚል አቋም አለኝ ችግር የምንፈታበት መንገድ መሆኑ ብቻ ሳይሆን በአነዚህ ዓለም አቀፍ አዋጆች ስለማምን ነው የህዝቦችን መብት ከማክበር አኳያም የግድ ነው ይሄ የጋለቲካ ጥያቄ ነዐ ይሄን መብቶ እያከበርኩ አሁን ሪፈረንደም ጮጥቶ ኦሮምያ ትገንጠል ጠይስ አትገንጠል የሚል ምርጫ ቢተርብልኝ አትገንጠል ነው የምለው ይሄ ማለት ግን ሌላ አቅጣጫ የሚከተሉ ድርጅቶች ይፄ መሆን ኣለበት ካሉ እአስካላስገደዱ ድረስ ሃሳባቸውን ማቅረብ መብታቸው ፃሃው የተለያዩ አመለካከቶች የያዙ አንድነትንም ሆነ ኮንፌዴሬሽን ወይም መገንጠልን የሚደግፉ ድርጅቶች ፃሳባቸውን ለህዝብ አትርበው በህዝብ አስወስነው የህዝብን ውሳኒ የማክበር ግዴታ እንዳለባቸው አምናለሆ ያን ጊዜ በግልዕ አንድነትን አደግፋለሁ መገንጠልን አቃጠማለሁ ብዬ ተናግሬ ከሆነ አቋሜ ነጡ የመሬት ጥያቂም ቢሆን ከዴሞክራሲያዊ መብቶች ጋር የሚያያዝ ነው አንደኛ ህዝብን የወከሉ ድርጅቶች በነፃዓነተ ያለ ገደብ መንቀሳቀስ የመቻል ጉዳይ ነው ህዝብም የተለያዩ አማራጮችን አይቶ በምርጫ ወይም በህዝበ ውሳኔ ሳይወሰን የብሄር ጥያፋ ቅድም ባልኩት መንገድ ሳይፈታ መሬተ ይስጥ ይለወጥ የሚለው አቋም ላይ ከደረስን የህዝቦችን መብት መጋፋት ይሆናል እኔ በግሌ ሀገራችን በልዕጋ የኢንዱስትሪም ሆነ ሌሎች የአገልግሉት ዘርፎነጉ ሳይጠናከሩ መሬተ ይሸጥ ከተባለ ገበሬው መሬቱን ሽጦ ስራ አጥ ይሆናል የሚል እምነት አለኝ ሆኖም ግን ጉዳዩ ለህዝብ ቀርቦ ዳንዲ መሬት መሸጡን የሚመርጥ ከሆነ የህዝብን ውሳኔ ማክበር የግድ ነው መሬታቸው ተወስዶ ካሳ የተሰጣቸው አርሶ አደሮች ካሳዋን በለተው ከተማ ውስጥ በድህነት የሚኖሩበት ሁነታ ነው የሚታየው ይሄ የዕምነተ ጉዳይ ነው አባታዊ አመለካከትም ነው በፖለቲካ እኔ አውቀልሀለሰሁ የማለት አባታዊነት አመለካከት አለ ይሄ የዛን ጊዜ መሬት አይሸጥ ያልኩበት ምክንያት ነው አሁንም ቢዘሀን ህገመንግስቱ መሬት አይሸጥም አይለዮም ቢልም የኢህአዴግ ካድሬም እንደፈለጋቸው እየቸበቸቡ ነጦ ግን የመሬት ጉዳይ ዶግማ አይደለም በሂደት ሊለወጥ ይችላል የሞናው ጉዳይ የህዝብ ውሳኔ ይከበራል ወይስ ሌላ ይጦስንለታል የሚለው ነው አዝናለሁ ይፄ ህገመንግስት የአንድ ወትት ጉዳይ ብቻ ሆኖ ነው የቀረው አብዛኛው ህዝብ ህገመንግስቱን ማወት ሲገባው አያውቅም ካላወቀ ደግሞ መብቱ ሲጣስ ለማስከበር ኣይንተሳቀ ስም ይፄ ያሳዝነኛል ሌላው የሚያሳዝነኝ ያኔም እንደፈራሁት ሕገመንግስቱ በትክክል ተግባራዊ ያለመሆነና መሸርሸሩ ነው ብዙ ምሳሌዎችን መጥቀስ ቢቻልም አንቀፅ ራሱ ተግባራዊ አልሆነም ይህ መብት ሊከበር የሚችለው የተለያየ አመለካከትና አላማ ያሳቸው ወገኖች በነፃ የመደራጀት መብት ሲቀዳጁና ዴሞክራሲዊ መብቶቻቸው ሲከበርላቸው ነው ህዝቡም ከቀረቡለት የተለያዩ አማራጮች የፈለገውን ነፃ ሆኖ መምረጥ ሲችል ነው ኢህአዴግ ይሄን መብት አላከበረም እያስከበረም አይደለም የኋርዕዎሥጋ ወደ ለድቀነፉ ፓር መፇጎፇሰ ሹምቻ ያሳጠፀዐቃቋታ ይመፅሰቋሯኋ ለጋድሃታ። የተዘጋጀው ፕሮግራም እስከ ግንባር ምስረታ ድረስ የሚያበቃ ነው በአገራችን ህግ መሰረት በግንባር በቅንጅትና በጥምረት ፓርቲ ውስጥ ግለሰቦች ሊሳተፉ አይችሉም ስለዚህ መድረክ በምርጫ ቦርድ ህጋዊ ሰውነት ለማግኘት ሲመዘገብ እኔ ከስምንቱ ድርጅቶች አንዱን መምረጥ ነበረብኝ ይሄንን ሁሉ የነጋሶ መንገድ ጊዜ ኙልበትና ገንዝብ የመጣሁበት ፓርተ ውስጥ ልቀጥል የማልችል በት ሁኔታ ሲፈጠር የግድ አንድ ፓርቲ መምረጥ ነበረብኝ ሌላው የትኛውን ፓሮቲ ነው የምመርጠጡን የሚለው ከባድ ስራ ሆኖብኝ ነበር ብዘ ሰዎች ኦሮሞ ስለሆንኩና ስለኦሮሞ ህዝብ ጥያቄና መብት መከበር ስለምክራከር ነጋሶ ከኦሮሞ ድርጀቶች አንዱን ይቀላቀላል የሚል ጠንካራ አመለካከት ነባራቸው ይፄ ብቻ አይደለም ነጋሶ ለኦሮሞ ህዝብ መብት መከበር የሚታገል ብቻ ሳይሆን ጠባብም ነው የሚል አመለካከት ነበር እኔ ግን የራሌ ሚዛን አላኝ በመድረክ ውስጥ ሁለት የኦሮሞ ድርጅቶች አሉ የሁለቱንም ድርጅቶች ፕሮግራም በማይበት ጊዜ ያላረኩኝ ጉዳዮች ነበሩ የኦሮሞን ጥያቄ በተመላከተ ሁለቱም ድርጅቶች ከኦነግ የተለየ አቋም አላቸወ ኦሮሚያ በኢትዮጵያ አንድነት ማዕቀፍ እንድትቆይ ፍላጐት አላቸው ሆኖም በዛው ማዕቀፍ ኦሮሚያ ሌላ ሳይገባበት ራሱን የሚያስተዳድርበት አመለካከት የሚንፀባረቅበት ወይም ደግሞ «ኦሮሞ በኢትዮጵያ ከፍተኛ ቁጥር ያለው ህዝብ በመሆኑና ከምኒልክ ወዲህ የርዕሰ መስተዳደር ንጉስ ወይም ጠሚኒስቴር ስሳላገኘ ዕድሉ የኛ ነው»እ የሚል ስሜት ይታይባቸዋል «ኮዚህ በፊት የገዙት አማሮች ነበሩፁ አሁን ደግሞ ትግሬዎች ናቸው ቀጥሎ ተራው የኛ ነው የሚሉ አመለካከቶችን ያንፀባርቃታሉ አንደውም አስከ ምን ድረስ ይሄዳል «ዕፎ እበ ርበዬ ኣዕሂፎን አንድ ሰው አንድ ድምፅ የሚለውን ተግባራዊ ካደረግን ኦሮሞ በቁጥር ብዙ ስለሆነ በምርጫ አሸንፈን የምንፈልገውን ስልጣን ልናገኝ እንችላለን የሚል ህልም ይታያል እዚህ ጋ ያልተገነዘቡት ነገር አንድ ሰው አንድ ድምጽ ቢሆንም ለምሳሴ ኦሮሞ ቢሆን ሌላ ነው ኦሮሞው ውስጥም ብንመጣ የተለያዩ የፖለቲካ አመለካከቶች አሉ አንድ ፓርቲን ብቻ አይመርጥም ስለቪህ ይሄ አመለካከት ትክክል አይመስለኝም። አንደኛ የኦሮሞ ህዝብ በኦሮሚያ የሚፈልገውን የፖለቲካ ፓርቲ ለመምረጥ ዕድሉን ተነፍጐ ነው ያሰው ኢህአዴግ በኦህዴድ በኩል እያስተዳደረ ነው ነገር ግን ሌሎች ፓርቲዎች ለምርጫ እንዲቀርቡ አይፈቅድም የኦርሞ መብት ጥያቄ አፈታትን በተለያየ መንገድ የሚያቀርቡ አሉ ሆኖም እነዚህ ድርጅቶች በነፃነት ወደ ኦሮሞ ህዝብ ገብተው ለኦሮሞ ህዝብ የሚሻለው ይሄ ነው ብለው አላቀረቡም የኦሮሞም ህዝብ ምርጫ ቀርቦለት ይፄኛው መንገድ ይሻላል ብሎ የወሰነበት ሁኔታ አልተፈጠረም ስለሆነም የኦሮሞ ህብ መብቱ አልተከበረም መብቱ ተከብሯል ማለት ማታለል ው በኔ በኩል ኦሮሚያ የሚባል ክልል በመፈጠሩ የኦሮሚያ ባንዲራ በመተከሉ የኦሮሚያ አስተዳደር ተብሎ በኢህአዴግ የሚተዳደር ክልል ባመቋቋሙ ወይም ደግሞ ኦሮምኛ ቋንቂ ትምህርት ላይ ውሏል መባሉ ብቻ ትክክል አ የእኔ እምነት ይደለም ይሄ ነው ምአ የነያ ጻው ዳንዲ ይህንን በተመሰከተ ለመጨረሻ ጊዜ ከሶስት ዓመት በፊት ሜኒሶታ ላይ ባቀረብኳቸው ፅሁፎች ላይ «የኦሮሞ ድርጅቶች የተለያዩ አቋሞች ቢኖራቸውም በዴሞክራሲያዊ መንገድ ወደ ኦሮሞ ህዝብ ቀርበው ህዝቡ ሰምቷቸው ከመካከላቸው አንዱን እንዲመርጥና የተለያዩ የመፍትፄ አቅጣጫዎች ቀርበውለት የሚፈልገውን እንዲወስን ለማድረግ የጋራ መንገድ መቀየስ አለባቸው በኦሮሚያም ሆነ በአጠቃላይ ኢትዮጵያ ዴሞክራሲያዊ ስርዓት እንዲፈጠር ከሴሎች ኢትዮጵያውያን ጋር መስራት ንጂ መሽሽና በርን ዘግቶ መሄፄድ አያዋጣም» ብያለሁ «በህብረ ብኤሔርነት ተመስርተው የሚንቀሳቀሱ ሴሎች ድርጅቶችም የተለያዩ የኦሮሞ ድርጅቶች በሚፈጠሩበት ወቅት ጠባብ ገንጣይ አስገንጣይ ከማለት የመደራጀች መብታቸውን አክብረው ከነሱም ጋር የኦሮሞ ህዝብ በሚደረገው ትግልና የአገር ግንባታ እንዲሳተፍ ማድረግ አለባቸው በኢትዮጵያ ስምም ሆነ በኦሮሞ ስም የሚንቀሳቀሱ ድርጅቶች የህዝብ ሱሮዓላዊ የስልጣን ባለቤትነት ላይ በጋራ የማይሰሩበት ሁኔታ አይታየኝም» የሚለውን ገልጫለሁ ፍም ያፖደሪረጋሙ ያሀ ምርጫ ጋዴሥ ይያመፇሙታጳል ሠ በመድረክ አካሄድና አመዕካከት የ ዓም ምርጫ ዴሞክራሲያዊ ሆኖ የምርጫው ውጤትም ዴሞክራሲያዊ ስርዓትን የሚያጠናክር ቢሆን ኖሮ ከላይ ሰጠቀስኳቸው ሁኔታዎች መንገድ ይከፍት ነበር ምክንያቱም የዴሞክራሲ ተቋማት ምርጫ ቦርድ ፍርድ ቤትና ሚድያው ገለልተኛ የሚሆኑበት ሁኔታ ቢፈጠር ኖሮ አሁን አገር ውስጥ በህጋዊና ሰሳማዊ መንገድ የሚታገሉም ሆነ ህጋዊ ባልሆነ መንገድ በትጥቅ ትግል ያሱ ሴሎችም ድርጅቶች ወደ አገር ውስጥ ገብተው የሚፎካከሩባትና ህዝቡ የፈለገውን የሚመርጥበት ሁኔታ ይፈጠር ነበር የ ዓም ምርጫ ተጨናግፎ የዴሞክራሲያዊ ስርዓት ግንባታው ወደ ኋላ ስለተመለሰ ግን ይሄ የእኔ ህልምና ራዕይ በአሁኑ ሁኔታ ዕውን ሊሆን አልቻለም ስለዚህ ትግሉ ይቀጥላል የነጋሶ መንገድ ለረመር። መጋቢት ዓም ፊንፊኔ የነጋሶ መንገድ ቁጥር ሙሙሙ ሐን መ ለጅ ሜጫ ዴሬታኃ ከ ሠሙ ሬ « ጉዳዩ የኢህአዴግ ሰራ አስፈፃሟ ኮሚቴና አጠቃላይ ምክር ቤት አሰቸኳይ ሰብሰባዎችን በተመለከተ እንደሚታወቀው ሁሉ የኢህአዴግ አባል ድርጅቶች ከሆኑት በአንዱ በሀዝባዊ ወያነ ሓርነት ትግራይ ውስጥ ሶካሄድ በቆየው ግምገማና የፃሳብ ትግል ሃላቡ ተቀባይነት ያላገኘው የአሰራ ሁለቱ ቡድን ከመድረክ አቋርጦ በመውጣቱ በአጠቃላይ በግንባፊን በተለይ ደግሞ በህወሓት ውስጥ ተከስቶ የነብረው ቀውስ አዲስ የተካረረ መልክ ይዛል በህወሓት በተናጠልም ሆነ በኦ ህአዴግ ደረጃ የዚህ አይነት ኦደገኛ ቀውሶች በሚፈጠሩበት ጊዜ አመራሩ በሰከነና በጋ መንፈሰ ጉዳዩን ለመፍታት የሚችልበትን ትክክለኛ አቅጣጫ እንዳለበት ደግሞ የታወቀ ነው በዚህ መለረት የኢህአዴግ ከፍተኛ የአመራር አካላት የሆኑት የኢህኦዴግ ሰራ አስፈፃሚ ኮሚቴና ኦጠቃላይ ምክር ቤት ቀውሱ በጊዜና ያለብዙ ጉዳት ሊፈታ የሚችልበትን ሁኔታ ለመፍጠር አበክረው መሰራት ይጠበቅባቸዋል ትክክለኛው አካሂድና ከኢህአዴግ ከፍተኛ የአመራር አካላት የሚጠበቀው ሚና ጉዳዮን ከሀዝብና ከአገር ጥቅም አኳያ መዝነው ችግሩ ሳይባባ መፈታት እንዲችል ለማድረግ የሚያሰችለው ሚና መሆን እንዳለበት በማመን ሐሙሰ የካቲት ቀን ዓም አሶቸቾኳይ የኢህአዴግ ስራ አሰፈፃሚ ኮሚቴ ስብሰባ ተጠርቶ የነበረ ሲሆን በይፋ ባልተገለፀ ምክንዖት የህዴድና አብዛኞቹ የደኢህዴግ ተወካዮች በዚህ ሰብሰባ ላይ ይገኙ ቀርተዋል እንደገናም በብኦዴን በኩል ተጠየቀው ሶብሰባ ላይ እንድንገን ለቀረበው ጥያቄ ኦህዴድ የአንድ ላምንት ሰብሰባውን የማራዘም ጥያቄ በማቅረቡ ደኢህዴግ ደግሞ አሁንም በይፋ ባልገለቦው ምክንያት ሶጥዖቄው ምላሽ ባለመሰጠቱ ኣህ ዴዴ ዳንዲ የጉዳዩን አሳሳቢነት ገልጨ የኦሀዴድን ለብሰ እንደቀተገደምኩ ነገር ግን ደግሞ በዚህ ኣካኋን ል ት የማራጦም ሃላብ ድርጅቶች ልፅ አድርጌ ነበር ንቀጥል እንደማንል ለሁም አኳ አካላት በዚህ አሳሳቢ ወቅት ቶሎ ተገናኝተው አሁንም የኢህአዴግ የአሠረረ ከር የሚገባቸው በመሆሦኑ የኣጠ ቃላይ ምክር ቤት ሰብሰባ ለለኞ መጋቢት ቀን አን ለይስ ኒጠራ ል የተጠራ በመሆኑ የስራ አስፈፃሚ ኮሚቴ አነት በዘወትር ው አስር ሰእት የአጠቃላይ ምክር ዒት አባላት ደግሞ በወትር ቀ በቀኑ ከጠዋቱ ሶስት ሰአት እንድት በጥብቅ አለታውቃለሁ ዳፃፀኝቶን በዚህ አጋጣሚ የህወሓት ማእከላዊ ኮሚቴ አጠቃላይ የካድሬዎች ሉብባ በመጥራት ካድሬዎች ስለተፈጠረው ቀውስ ተገቢውን መረጃ ከሁለቴም ወገኖኙ አግኝተው ማዕከላዊ ኮሚቴው ሊከተለው የሚገባውን አቅጣጫ እንዲያመላክቱ በተጠ ራው ስብሰባ ላይ በትግራይ ውስጥ የሚገኘው ካድሬ በሙሉ ተገኝቶ ተወያይቷል በዚህ ውይይት ከማዕከላዊ ኮሚቴው ስብሰባ አፈንግጦ የወጣው የቱ ቡድንም በማዕከላዊ ኮሚቴ ጋባዥነት እንዲካፈል የቀረበለትን ጥሪ አልቀበልም ካለ በኋላ አባላት በማዕከላዊ ኮሚቴ ስም እንዲጋብዙት ተደርነ ነበር በዚህ መለረቅ በለብሰሳው ላይ ተገኝቶ መረጃውን እንዲያቀርብ እድል ተሰጥቶት ለአሳላት ትክክለኛውን መረጃ ለመስጠት ባለመፈለጉና እኒ ባዘጋጀሁት አጀንዳ ካልሆነ በሌላ አጀንዳ አልወዖይም ብሎ ትግራይ ውሰጥ ያለው መላው የህወሓት ካድሬ የተገኘበትን ሰብሰባ ረግጦ ወጥቷል ሯህ ቡድን ሰብሰባ ረግጦ የመውጣትን አሰነዋሪ ባህል መቀሌ ላይ በተሰበሰ የህወሓት ካድሬዎች የነጋሶ መንገድ ፊት እንደገና ለሁለተኛ ጊዜ ረግጦ በመውጣት ሲያሳይ ግን አንድም ካድሬ ተከትሎት ካለመውጣቱቴም በላይ ከፍተኛ ውግዘት ደርሶበታልሱ ይህን በተመለከተ የህወሓት ካድሬዎች ስብሰባ ያወጣውን የአቋም መግለጫ በመያዝ ለእህት ድርጅቶች የሚያሳውቁ የካድሬሁ ተወካዮች የመጡ በመሆናቸው በቅርቡ ሂደፋቴን ከራሳቸው አንደበት ልታገኙፕ ሬ ችላላችሁ ብዬ እገምታለሁ በመጨረሻም ይህ የስብሰባ ጥሪ ወረቀት በየድርጅታችሁ ተባዝቶ ለእያንዳንዱ የስራ አስፈፃሚ ኮሚቴና የምክር ቤት አባል በእጁ እንዲደርሰው ለማሳሰብ እወዳለሁ መተከላዊ አንድነታችን በትግል ይዳብራል ግልባጭ ዳንዲ በህወሓት ማዕከሳዊ ኮሚቴ ውስጥ የተፈጠረውን ችግር በሚመለከት የኢህአዴግ ሃፖክር ቤት አስቸኳይ ስብሰባ ያሳለፈው ውሳኔ የኢህአዴግ ኛ ጉባዔ ከመሄዳ አስተድሞ ያባለፍነውን ዐ ዓመታት ጉዞ በሚመረካት የኢህአዴግ አባል ድርጅቶች ግምገማ አንዲያካሄዱ በኢህአዴግ ስራ አስፈጻሚ ኮሚቴ መወሰኑ ይታወቃል በየድርጅቱ ግምገማጡ ከተካሄኗ ባኋላ ወደ ጉባኤኡ ከመሄዳችን በፊት በኢህአዴግ ደረጃ መድረክ ተከፍቶ በየድርጅቱ የተያዘውን አቋም የማተራረብና የማጣጣም ሥራ ለመስራት በተተመጠው አቅጣጫ መሠረትም የህወሓትና የብአዴን ማዕከላዊ ኮሚቴ ውይይት ጀምረዋል ሌሎቹ ድርጅቶችም በቅድመ ዝግጅት ላይ ይገኛሉ የብአዴን መድረክ ያለምንም ችግር በመተጠል ላይ ሲሆን በህወሓት በኩል ግን ከአንድ ወር ውይይት በኋላ በነበረው ልዩነት የውሁዳን ድምፅ የያዘው ቡድን መድረኩን ረግጦ በመውጣቱ ምክንያት ስብሰባው ተቷርጦ ነበር በህጋሓት ማዕከላዊ ኮሚቴ ውስጥ የተፈጠረው ችግር የህወሓት ብቻ ሳይሆን ሁላችንንም በተጥታ የሚመለከት ጉዳይ በመሆኑ እጅግ አሳስቦን ነበር ችጋፌ ኩ ፈጠረበት ቀን ጀምሮ ሁሉም የኢህአዴግ አባል ድርጅቶች ችግሩን በመፍታት ረገድ የየበኩላ ገዛ ለ ኀ ሰቦናክ ተናል የተፈጠረው ችግሮ ቀላል ያልሆነ አደጋ ሲያስከኒል የሚችል ቢሆንም የህወሓት ካድሬዎችና የኢህአዴግ አባል እህት ድርድቶች ባደረጉት ጥረት ሇዊና ተቋማዊ መኛች ንዲያገኝ አስችለጡታል የምክር ቤታችን አስቸኳይ ስብሰባ በህወሐት ማዕከላዊ ኮሚቴ ውስጥ የተፈጠረውን ችግር አስመልክቶ በህወሓት ሊተመንበር የቀረበውን ሪፖርት ከህወሓት ማዕከላዊ ኮሚቴ ራሱን ካገለለፀ ቡድን ሶስት አባላት በስብሰባው ተገኝተው ያቀረቡትን ፃሳብ በትግራይና በአዲስ አበባ ያሉ የህወሓት ካድሬዎች ያወጡትን የአቋም መግለጫና በወኪሉቻቸው ኦማካይነት የተሰጠውን ማብራሪያ በጥሞና ፁኦ ለሶስት ቀናት በዝርዝር ከተወያየበት በኋላ የሚከተለውን ውሳኔ አሳልፈል የድርጀታኛን ኢህአዴግ መተዳደሪያ ደንብ እንደሚደነግገዐ ሁሉ ህወሓት ውስጣዊ ድርድታዊ ሁኔታውን አስመልክቶ የራሱን ውሳኔ መወሰን እንደሚችል ምክር ቤቱ ያምናል እንደ ድርጅት የሚወሰደውንም ዐዑሳኔኒ ያከብራል ወደ ኢህአዴግ ምዝር ቤትም ሆነ ሥራ አስፈዓሚ ኮሚቴ የሚወክላቸውንም አባላት በፈለገው ጊዜ መተየርና ማስታወት እንደሚችል ምክር ቤቱ ይቀበላል ከህወሓት ፃዕከላዊ ኮሚቴ ራሱን ያገለለውን ቡድን በሚመለከት ስብሰባ ረ በመ ትክክል ባለመሆኑ ምክር ቤቱ ተግቫፍን ይኮንናያ ሲያዊ ማዕከላዊነተ መርህ መጣስ እንደሆነ ክራሲያዊ መስመሮቻኝ የዴሞክራሰ የነጋሶ መንገድ ኩሹ ችግሩ ከተፈጠረ በኋላ ባሉት አጭር ጊዜያት ውስጥ ከህጋዊ መድረክ ጡማ የሚካሂዱሩ ራሱን ከህወሓት ማዕከላዊ ኮሚቴ ያገለለው ቡድን አባላት ችግሩን ለመፍታት ሊየያገዘ የሚችሉ ህጋዊ መድረኮችን በመሉ እየረገጡ መውጣታቸውን ምክር ቤተ ያበገዛል የትግራይ ካድሬዎችን መድረክ ረግጠው ከመውጣታቸውም በላይ በኢህአፉግ ምክር ቤት ተገኝተው ፃሳባቸውን በነፃ ማራመድ እንደሚችሉ በግልጽ እየተነገራቸውጡ ልዩነታቸውንሃ ሆነ ተፈፀመ የሚሉትን ስህተት ማስረዳት እየተገባገወጦ የምክር ቤቱን መድረክ ረግብሙ መውጣታቸው ምክር ቤቱን ያሳዘነው ሲሆን የእንደዚህ አይነት በተደጋጋሚ ከራድረክ የመሸሸ ጥፋ በምንም መንገድ ሊስተባበል የፃይችል ዐረ ዴሞክራሲያዊ ድርጊት በመሆኑምክር ቤቱ በጥብቅ አውግዞታል በርካታ አፍራሽ ተግባራት በመከናወን ላይ ስለሚገኙ ይህ በታኝ እንትስቃሴ ህወሓትን ብቻ ሳይሆን ኢህአዴግንም ለመሰነጣጠቅ ያለመ ጮከራ በመሆኑ በአፋጣኝ እአንዲገታ በተለይም ደግሞ በቡድኑ አባላት በኩል ለአብዮታዊ ዴሞክራሲያዊ መስመራችን ባዕድ በሆነ ዘረኛና ከፋፋይ መንገድ የሚነዛው አሉባልታ እንዲቶም መላው የኢህአዴግ አባል ድርጅቶች በፅናት እንዲታገሉት ምክር ቤቱ ወዐወስኗል ህጋዊ ባልሆነና የኢህአዴግን አንድነት በሚያናጋ ማናቸውም አይነት ተግባር የሚሰለፍ የኢህአዶፃ አባል ደርጅት እንደማይናርም ምክር ቤቱ ያረጋግጣል የህወሓት ማዕከሳዊ ኮሚቴ ስብሰባውን ሲጀምር በያዘው አጀንዳ መሠረት ውይይቱን ካጠናቀቀ በኋላ ወደ መደበኛ ጉባኤ እንዲገባና ከህወሓት ማዕከላዊ ኮሚቴ የታገዱት የቡድኑ አባላት ከስህተታቸው ታርመውና ግሉሂስ አድርገው ከመጠ እንደሚቀበሉዋቸው በማዕከላዊ ኮሚቴውና የድርጅቱ ካድሬዎች የተላለፈውን ውሳኔ የኢህአዴግ ምክር ቤት ይደግፋል በዚህ ረገድ ሁሉም እህት ድርጅቶች ተፈላጊውን ገንቢ ጥረትና እገዛ እንደሚያደርጉም ያረጋግጣል ህወሓትን ከመወከል የታገዱት የቡድኑ አባላት በኢህአዴግ ውስጥ በነበራቸው ኃላፊነት ምክንያት ይዘውት የነበረውን የኢህአዴግ ንብረትና ሰነድ በአፋጣኝ እንዲያስረክቡ እንዲደረግ በኢህአዴግ ፕሮፓጋ ና ድርጅት ስራ ላይ ክፍተት እንዳይፈጠር አስፈላገ መስተካከል እንዲደረግ የኢህአኤግ ስራ አስፈፃሚ ኮሚቴም መደበኛ ስራውን ሳያቷፈርና እንዲተጥል ምክር ቤቱ ወስኗል ይህ ውሳኒ ከህወሓት ያፈነገጠው ቡድን አባላት እንዲያውቁት እንዲደረግ በኢህአዴግ አባል ድርጅቶች የሚካሄደውን የ አመት ግምገማ እንዳጠናተትን ለህዝቡ ይሩ እንደምናደርግ ቀደም ሲል የተቀመጠ አቅጣጫ ቢኖርም አሁን ከተፈጠረው ሁኔታ አኳያ በኢህአዴግ ምክር ቤት ስም ይፋ መግለጫ እንዲሰጥ በሁሉም የኢህአዴግ አባል ድርጅቶች አባላትና በህዝቡ ውስጥ ጉዳዩን የማብራራት ሥራ እንዲሰራ ምክር ቤቱ ወስኗል ን ን ር መጋቢት አዲስ አበባ ኛ ር ዓ ሬረ የ ረጋኛ ጋወጆ የፕ ፆ መሪ ቴኖዎ ያፆሄራሥታድያ ፌ ዴሪያወ ሌዬ ሃ።

• N.B. This Summary is Very Experimental!! based on the following scripts from:
  • https://github.com/millzon/textSummarizer-am
  • https://github.com/icoxfog417/awesome-text-summarization#motivation