አሉላ አባነጋ.pdf
-
word cloud
-
Extraction Summary
ከከከሰከ ፖስታ ግ የጸሐፊው ዝዘብረከት እንዲህ አለ ። የወሬ ወሬ ሰትውልደ ትውልድ ሊተላለፍ ነው ቀደም ብለህ ላላረጅ አግኝተኸኝ ቢሆን ኑሮ ለሰላም ድርድር የሚያደርስ ጊዜና ነጥብ ጣሊያኖች ባላገኙ ነበር ። ምክንያቱም ግልጽ ነው። ጣሊያኖች ጋር በሰላም ለመኖር ታላቅ እምነትና ተስ ተም የነበራቸው አዴ ምኒልክ ዝነኛውን የውጫሌን ውል ሲፈ ራረሙ ዐሥራ ሰባተኛው አንቀጽ አከራካሪ ብቻ ሳይሆን ጦርነ ትንም አስከተለ ያ ጣጠኛ አንቀጽ የሚለውም ር ትዮጵያ ንጉሠ ዓገሥት ከአውሮፓ ነገሥታት ለሚ ፈልጉት ጉዳይ ሁሉ በኢጣሲያ መንግሥት አጋዥነት መላላክ ይቻላቸዋል ነበር። ለታ ነበር ። በዚህ ደጋፊ ሆነው በማገልገላቸው የአካለ ጉዛይ ጎዥ ሆነው ነበር። ን ወንታ በሆነላቸው እን ተው ነበርና እኔም የእቴጌ ጦር እበጋዝ እሆናሰሁ ብለው ነበር ። ንን ከእነዚህኞቹ መልእክተኞቻቸው ቀደም ብሎ ደግሞ በዘ ዐድዋ ጦርነት ታሪክ አሥሥዓ ውስጥ ስማቸው ሲወሳ የዲ ረውን ባሻይ አው ሐረጐትን ወደ ሐማሴን ዘመ ቻቸውን ለመጠየቅ እንደሚሔዱ ተመስሰው ገብተው የኢጣ ን ሠፈር ሰልለው እንዲመለሱ በራስ መንገሻና በራስአሉላ ነት ከንጉሠ ነገሥቱ ዘንድ ቀርበው ጣሊያኖችን እንደ እድርገው ሰልለው እንደሚመሰሱ ስልታቸውን ተናግ አጹ ምኒልክም ተስማምተውበት ተልክው ነበር። የጣሊያኑ ጦር አዝማች በዚህ መረጃ መሠረትም የኢጣሊያ ጦር ነባ።ች ቁ ወቀ አን ዓው ከነሱ ዩ ነበር። ው ተኩስ ሆነ ። በከሰላም በኩል ገበያ አሠርተው ራስ አሉላ ንግግር እንደገናም ከመጡ እ ማቸችአሁ አትል የተረተሮ ወሰን ቀይ ባሕር ነው። ማሽ ዔብረተብ አገልግጋይነታቸው ለየት ያለ ባለውለታ ጋቸውን በዕጥፍ ሳሰሉ ጀግኖች ደግሞ ትውልድ ዋጋቸ ራስ እሉላ አባ ነጋ ለኢትዮጵያ ሕዝብ ባለውለታ መሆናቸ ከ ከዕባ ቀ በ ቁሚ ዕም አገልግሎታቸው ኢትዮጵያውያን የከፈልነው ውለታ መ ረ ወሐይዋ ኃይል ለሰስ ያለ ነበር ።
-
Cosine Similarity
በዚህ ጊዜ ሊጋባ አሉላ ሲቁነጠነጡና ሲወራጩ አ ዮሐንስ ተመስከቱ ዋቸውና አሉላ የምትሰጠው ምላሽ እንዳለህ ተናገር ሲሉዋቸው አሉላ ፈጠን ብለው ከአ ዮሐንስ ፊት ቆሙና መላ አካላቸውን አስቆጥተው ትላንትና የአጴ ተክለ ጊዮርጊስ ጦር ከወንዛችን ድረስ መም ጣቱን ዐውቆ ነው የግብጽ ጦር ዛሬ ከበራፋችን ድረስ የመ ጣው ። » ብለው ጠየቁ ራስ ባርያው ። ራስ አሉላም በዚያ ወቅት ከዐሥር ሺህ በላይየሚሆን ሠራ ዊት ነበራቸውና ከዚሁ ጦር ላይ አንድ ሺህ የሚሆን ባለሰና ድር ጦር በብላታ ገብሩ አዝማችነት ደጃዝማች ወልደ ሚካኤልን አንዲወጋ ወደ አይለት እዘመቱ ። ጥበቡ እኮ ከኛም ጋር ጥነት ነ አሁንም ፊታችንንና ልቦናችንን ካዞርንበት እስከ እነርሱ ገ ፓ ለመዝለቅ ምን ያግደናል ወንድነቱ እንደሁ ከኛ ወዲደሳሳር ነው» ራስ አሉላ ሁልጊዜም ለመኳንንቶቻቸው ደ የህ ሆነ አሉላ ከሚችል ብዙ የጥበብ ዜናዎችን በዘሃስ ቅም ዕውቀት ያለው ሰውዓውና በሚገባ ያነጋግሩት» ብለው ወደ መቀሌ ምንም እንኳን ግብፅ ሁለት ጊዜ የላከችው የጦር ሁለት ጊዜ ሙሉም ድል ቢሆን የአ ዮሐንስ እምነትና ጥረት የነበረው ግን ከግብፅ ጋር በወዳጅነትና በሰላም ለመኖር ስለ ነበረ ይህነኑ እምነታቸውን የሚገልጽ ደብዳቤና መልእክተኛ ወደ ካይሮ ልከው ነበር። አሉላ ከኻያ ሺህ በላይ የሚሆን ሠ ማሩኝ አለ ራስ እሉላ ዐድዋ ገብተው ጦር በማዘጋጀት ላይ መሆናቸ ውን ደጃዝማች ወልደሚካኤል እንደ ሰሙ ትግራይን ለመውረር የነበራቸውን ዝግጅት ትተው ፀእዘጋ ከተባለችው መንደራቸው ላይ ሆነው ሰመከላከል የሚያስችላቸውን ምሽግ ማጠናከር ጀመሩ ። የእርሱ ሐሳብ ደጃዝማች ወልደሚካኤል የራስ አሉላን ጦር ድል ሰማድረግ ስለማይችሉ ራስ አሉሳ ድል ያደረጉ እንደሆነ በበጐስና በምፅዋ ያሱሉትን ግብፆች ያጠፏቸዋል ። ደጃዝማች ወልደ ሚካኤል በሃረብና እርዛት ሲሠቃዩ የነበሩትን ሦስት ሺ አሽከሮቻቸውን ሰብስበው ወደ ትግራይ ተሻግረው ከራስ አሉላ ጋር ተገናኝተው ይቅር ለእግዚአብሔር ተባብለው ሁለቱ ከታረቁ በኋላ ከአ ዮሐንስ ጋር ለማስታረቅ ደግሞ ራሰ አሉላ ከደጃዝማች ወልደ ሚካኤል ጋር ወዴ ደብረ ታቦር ሔዱ። ወልደ ሚካኤልን ራስ። በዚሁ መሠረት ደጃዝማች ወልደ ሚካኤልን ራስ ብለው በራስ አሉላ ሥር ሆነው ሐማሴንን እንዲገዙ ሾሙዋቻው ። ከዚህ ሌላ ምንም ሐሳብ የለኝምና መርቀው ይላኩኝ ጌታዩ አሉ ራስ አሉላም ከዚህ በኋላ ራስ አሉላ ከኻያ ሺህ በላይ የሚሆን ሠራዊት አስከትተው መረብን ተሻግረው ጉራዕ ሠፈሩ ። « ንጉሠ ነገሥቱ ግን በራስ አሉላ መልእክት ብቻ በራስ ወልደ ሚካኤል ላይ ለመፍረድ ባለመፍ ቀዳቸው ራስ አሉላን አስጠርተው ሁሰቱንም ግራና ቀኝ አቁ መው ካከራከሩዋቸው በኋላ ራስ ወልደ ሚካኤል እንዲታሠሩ ስለ በየኑባቸው ከነልጃቸው በአባ ሰላማ ተራራ እንዲቀመጡ አዘዙ ። አሉ ራስ አሉላ። ራስ አሉላ ግንየግብፅን ጦር እንቅስቃሴና ሁኔታውን የሚ ። ጎጠል አድርገው ደግሞ ራስ አሉላ ተነሠናኑ ዙ ። ከዚያ በኋላ ንግግሩ ቀጥሎ ከስምምነት ላይ ስለደረሱ ሐምሌ ቀን በኢትዮጵያ በኩል ነጉሠ ነገሥቱ ራስ አርአያ ሥላሴ ራስ ሚካኤልና ራስ አሉላ ሲገኙ በእንግ ሊዝ በኩል ደግሞ አድሚራል አከር ማዕን ቡይ ሆነው ቆጥሎ ያለውን ውል ተፈራረሙ። ዮጉራዕ ጦርነት ጊዜበአጴ ዮሐንስ ይመራ የነበረው ዋናዉ የኢትዮጵያ ሠራዊት ከጦርነቱ መሥመር ከመግባቱ በፊት በራስ አሉላ አዝማችነት ዘምቶ የነበረው ጦር ጠላትን ድል አድርጐ ምሽጉን ይዞ ንጉሠ ነገሥቱን እንደጠበቃቸው ሁሉ ብሳታ ገብሩም የማሕዲስቶችን ጦር ድል መትተው ሠፈሩን ይዘው ራስ አሉላ ሲደርሱ ምርኮኛና ምሽግ ለማስረከብ ብቻ ነበር ቁርጥ ዓላማቸው። ራስ አሉላ የጦር አለቆቻቸውን ሰብስበው ስሰ ጦርነቱና ስሰ ወደ ፊቱም ጠቅላላ ጉዳይ በተወያዩበት ስዓት ራስ አሉላ በዚያ ወርነት ቀድመዋቸው የወደቁቂን የታማኝ ፍነ ልጆቼ ወዳጆቹ። ምንም እንኳን ራስ አሉላ ያፋጠጡዋቸውን ችግሮች በዲ ። በዚህም መሠረት ምፅዋ የነበረው የጣሊያን ጦር በተቻለ መጠን እንዲጠነቀቅ ከኢጣሊያ ወደ ኢትዮጵያ የሚላኩ መልእ ከተኞችም ከራስ አሉላ ጋር ሳይገናኙ በቀዋታ ወደ አጹ ዮሐ ንስ ሔደው እንዲነጋገሩ ራስ አሉላ ከመረብ ምላሽ ገዥነት እንዲነ ዛእርሳቸው ተቃዋሚዎች የሆኑ ሽፍቶችና የጐሳ ተጠ ነባበረ። በኋላ ወደ ራስ አሉላ ቤት ተወሰዱ። ብለው ራስ ጠየቁ። አሉ ራስ። እሉ ራስ። አሉት ራስ። አሉና ራስ ጠየቁ። » አሉ ራስ ። » ብሰው ራስ ጠየቁት ። » ብስው ራስ አሉላ ጠየ ቁት ። በመንገድ አልተየገሪችሁም ብለው ራስ አሉላ ንግግሩን ጀመሩ። ምንም እንኳን የተላከበት ጉዳይ ያልተሳካለት መሆኑን ቢረዳውም በአጹ ዮሐንስ ቤተመንግሥት ውሎ ያደረው ፖርታል ዜናውን አጹ ዮሐንስ ሊነግሩት ስምምነት እንዳይደረግ ራስ አሉላ የፈጠሩት የተንኮል ወሬ እንዳይሆን። ኛ ራስ አሉላ ዐሥራ ነቄ ምቶ ስድስት ሺህ ጦር ይበልጠው እጅ ኛ በከረን ምሽግ ላይ ሠፍረው የነበሩት ራስ ሐጐስ ኻያ ሺህ ጦርየሚበዛው ባለብረት ። ኛ ራስ መንገሻ አምስት ሺህ ጦር። ኛ ራስ ኃይለማርያም ዐሥራ ስድስት ሺህ ጦር። ኛ ራስ አርአያ ሥላሴፀርባ ሺህ ጦር። አጹ ዮሐንስ በሁለት ግንባር በመወጠራቸው ራስ አሉላ ንና ራስ ሐጐስን ከመረብ ምላሽ ጠርተው ከሌሎቹም ቁ ቶቻቸው ጋር ሆነው በጉዳዩ ላይ ውይይት በጀመሩበት ሰዓት ሙይ ራስ ምታት ደረሰባቸው ። አዴ ዮሐንስም ከራስ አሉላ በቀረበላቸው ሐሳብ መሠረት ልጃቸውን ራስ አርአያ ሥላሴን ከዐርባ ሺህ ጦር ጋር ወደቤጌ ምድር ሔደው ማሕዲስቶችን እንዲያስወጡ እዘመቱዋቸው ። ከሁሉም ደግሞ ራስ አሉላ ክልባቸው አዘኑ። ጾ ግቤ ራስ አሉላ አሥመራ ላይ ሆነው በርከት ያለ ጦር ለመሰ ሠራዊትም ጋር እንዲቀላቀል አደረጉ ። የሰሜን ኢትዮጵያ ሁኔታ እንደዚያ በመሰለ ምስቅልቅል ሳይ መውደቁን በጌምድር የነበሩት ራስ አሉላ እንደ ሰሙ ልጅ ፋን ታንና ሻቃ አርአያን አንድ መቶ ሃምሳ ከሚሆኑ ወታደሮች ጋር ወደ አሥመራ ከመስደድ በቀር ራሳቸው ለመሔድ ወይም በርከት ያለ ጦር ለመስደድ አልተቻላቸውም ። መጀመሪያ ራስ ጎ እ ል ያ ራስ አሉላ ቀጥሎም ራስ አር «ሃይማኖትና አገር የሚያጠፉ ሁልት ጠላቶች በስተኋላ ። ከእርሳቸው ቀጥለውም ንጉሥ ተክለ ሃይማኖት ራስ ሚካኤልራስ ኃይለ ማርያምና ራስ መንገሻ ብዛት የነበ ረው ጦር ነበራቸው ። የንጉሠ ነገሥቱ ጦር እንደዚያ ሆኖ ተጠናክሮ በነበረበት ወቅት ከአሥመራ ደግሞ አስደንጋጭ ዜና ራስ አሉላ ደረሳቸው ። ኛ ራስ መንገሻና ራስ ኃይለ ማርያም የንጉሠ ነገሥቱን ሁለት ክፍል ሠራዊትይዘው በራስ ማርያም ነት በግንባር ይለ ርያም ጠላ አዋ ኛ ራስ አሉላ ከራስ መንገሻጋር ሆነው በራሳቸው በአሉላ አዛዥነት በቀኝ ክንፍ እንዲሰለፉ ተወሰነ። ከሁለቱም በርከት ያለ ወታደር አጨራርለው ተድላ ወደ ዐድዋ ሲመለሱ ደበበ ብገነይቲ ላይ ሆነው የሚመጣውን መጠባበቅ ትልቁ ራስ አርአያ መተማ ከሞቱ በኋላ የእርሳቸውን ልጆች እየያዙ ወደ ወህኒ ቤት ካልጨመሩ አገሩ ሰላም እንዳሣያገኝ ክመንገሻ ይልቅ ራስ አሉላ አምነውበት ነበርና የነ ደበበን እጅ መያዝ ከመቸውም ይበልጥ ይመኙትና ይቋም ጡለት ጀመር። ብለው ራስ መየገሻ የአደራ አባታቸውን ራስ አሉላን ምክር ጠየቁ ። ታዲያ በምን አኳኋን ጀው ይላሉ ብለው ራስ መንገሻ መልሰው ጠየቋቸው እንደኔ እንደኔማ ራስ ወልደሚካኤልን ከነልጆቻቸው ፈትተን ወደ ሐማሴን ብንሰዳቸውና እርሳቸው ትላልክው ቢያስጠጉት ጣሊያኖችን መቋቋምና አገሩን ለማረጋጋት ይመቻል ይመስለኛል አሉ ራስ አሉላ። ኃዐ የባላምባራስ ክፍለ የሱስ መያዝ ከመረብ ወንዝ ማዶ የነ ረወን ውስብስብ እያደር እንደ ሂያበሳቬውና ራስ መንገሻኝ ለማንገሥም የነበራቸውን ምኞት እንደሚያከስምባቸው የተገነ ዘቡት አሉላ በዚያን ጊዜ በራስ መንገሻ ዙሪያ ከነበሩት ከራስ ሐጐስ ከደጃዝማች ተድላ ከደጃዝማች ተሰማና ከሻቃ አርአያ ጋር ስሰ ሁኔታው ሲመካከሩ ዋናው ጥረቴና ሐሳቤ ክመረብ ማዶ ያሰውን አገራችንን እንደ ምን አድርገን ማረጋጋትና የገባውንም ጠላት በምን ሁኔታ ማስወጣት እንደሚገባን የታያችሁን እንድንነጋገርበት ነው ብለው ራስ እሉላ ሐሳብ ጠየቁ ። በዚያ ወቅት በራስ መንገሻ ዙሪያ የነበሩት መኳንንት የጦር አለቆችና የሁስቱ ራሶች ማለት የራስ መንገሻና የራስ አሉላ ጦር ተደማምሮ ዐሥር ሺህ እንኳ የማይሞላ ነበር ። ከራስ አሉላ ሠፈርም ሻቃ አርአያና የራስ አሉላ ወንድም ደጃዝማች ተሰማ ተራ በተራ አሉላን እየከዱ ሔዱ። ይህ ሁሉ ድፍረቾና ማንአለብኝነት ሲደረግ ራስ መንገሻ እንድ ሺህ ያህል ወታደሮቻቸውን ይዘው አቢይ አዲ ራስ አሉላ ደግሞ አምስት መቶ የሚሆኑ ወታደሮች ይዘው ከተወለዱባት ዝቁሊ ከምትባለው መንደር ነበሩ። በዚህም ጊዜ ራስ መንገሻና ራስ አሉላ ተላልከው መቀሌ እንዳትያዝ ሰመከላከል ከየነበሩበት ጹ ዙሪያ የተፈግቸው በሰሜን በኩል ጠሊያኖችናን አባሪያ ቸው ሆነው የተሰለፉት ደበበ አርአያ በደቡብ በኩል ደግሞ አዲሶቹ ጉልበተኞች ምኒልክና ሥዩም ቀስፈው ያዙት ። በዚህም ጊዜ ነበር አሉላ ። ይህን መርዶ ራስ አሉላ እንደ ሰሙ እጅግ አዘኑ ተከዙ ። ራስ መንገሻም ፈጥ ው ይድረሱልኝ ብለው ፈጣን ፈረሰኛ ወደ አሉላ ሰደዱ» የአደራ ልጃቸውን የጭንቀት መልእክት ቆሐይን እንዳሉ ራስ አሉላ ሲሰሙ በቁጣ ተነሠ ። ራስ አሉላም ሰራስ መንገሻ ጠላታችንን ደጃች ሥዩምን ድል ነሥቼዋለሁና አንተም ተመለስ ወደ ቤትህም ግባ ብለው ራስ ሙንገሻም በታላቅ ደስታ ወደ አባታቸው ቤት ይው መኳንንቱና የጦር አለቆቹ እስቲገረሙ ድረስም ደስታ « ከደስታቸውም የተነሣ ራስ መንገሻ ጌታ ራስ ኣሉላ ። ደጃች ሥዩም ወደ መቀሌ ደጃች ስብሐት ወዴ አዲግራት ሲሔዱ ራስ መንገሻና ራስ አሉላም ተንቤንን ይዘው ከስሜን የኢጣሊያ ከደቡብ የአጴዴ ምኒልክ ጦር ሲመጣባቸው ለመመከት መዘጋጀትና መጠባበቅ ቀጠሉ ። ለመሔድ ከአሥመራ ገሥግሠው ዐድዋ ሲደርሱ ራስ አሉላ የቆ ደሰገየው መሆኑን ሰምተው እንደገና ወደ አሥመራ ቐቸው ወደ አዲስ አበባ እንዲጓዙ ራስ መንገሻ ያደረጉት ጥረት ተሳክቶላቸው ራስ አሉላ እንዳይሰሙ በከፍተኛ ጥንቃቂ መቀሌ ጅቻረሱ ። ሚጳ ምንም እንኳን ከኢጣሊያኖቹ ጋር ባይነጋገሩብትም ቅሉ ራስ መንገሻ ከሰባጋዲስና ከአርአያ ልጆች ጋር የጀመሩት ኅብ ት እነርሱንም የሚጐዳቸው መሆኑን ስለእመኑበት ኅብረቱን ስአሉላ ራስ ሐጐስና ራስ ወልደ ሂካኤልም ተቃወሙት ሪ ደግሞ ደበበ የራስ አሉላን እጅ እንዲያስረክቡዋቸው ስ መንገሻን በምሥጢር መጠየቃቸውን ራስ አሉላ ስለ ደረሱ ት የመሳፍንቱን ሹከሹክታ በጥብቅ ይከታተሉት ጀመር ። ስለዚህም ያለፈው ተረስቶ ወዳጅነትና ስምምነት ብንመሠርት ይሻላል ኮአሥ አሎት ራስ አሉላ አሉላ ሁኔታውን እብራርተው እንዲያስረዱ ፆጃች ወልደ ሂካኤልን ወደ ራስ መንገሻ ሳኩዋቸው ። አሥመራ በነበሩት የኢጣሊያ ባለሥልጣ ጣኖች ዕድም በሩት ራብ አሉላና መቀሌ በነበሩት ራስ መንገሻ ገም ጉዳይ እንደዚህ ሁኖ ተጠሳልፎ በነበረበት ወቅትድደ ሲይባበቁዋቸው ከነበሩት ከአምስት መቶ በላይ ተድሳ የደበበን ማምለጥ ራስ መንገሻ እንደ ሰሙ ነገሩን ሻላ አሉት እንጂ እንደ ተለመደው ራስ አሉላን ድረስልኝ ብለሙአል መናቆም። ራስ መንገሻ ግን የባራቴሪን ወዳጅነት ፈልገሙታልና ራስ ሐጐስን ከነወታደሮቻ ቸው ወደ ራስ አሉላ ሠፈር በድንገት እንዲሔዱና ልጅ በየነን ብ ከአሉላ ቤት አውጥተው ለባራቴሪ እንዲልኩለት አዘዙዋቸው ራስ ሐጐስም እንደ ታዘዙት በርከት ያሉ ወታደሮቻቸውን አሰልፈው ራስ አሉላ ወደ ቤተ ክርስቲያን በሔዱበት ሰዓት ከግቢያቸው ሰተት ብለው ገብተው ልጅ በየነን አውጥተው ወደ ኤርትራ ስደዱትና ከጠላቶቼ እ ላም በነገሩ እጅግ ተናደዱና የራስ መንገሻን አሽከሮች እያስ ያዙ አኣሳሰሩ « ቀጥለውም ራስ መንገሻን ከሥልጣናቸው ለማ ንባ ። ከዚያ በኋላ ራስ አሉ ። ይላሉ ራስ ጎ ጦርነት መግ ። የራስ መንገሻ ጦር ነበር ። አሉላ የጦር ለው ብቻም አይባል ነቢይ ነው አሉ ራስ ሐጐስም ። ራስ አሉላ። በኩል ራስ ወሌ ይሻገራል አሉ በዚው ነገሩ አለቀ» ራስ አሉላ ከፖስት ሺህ በላይ የሚ ጉዳያቸውም አጠቃለው ይዘው ከነበሩት ከራስ ወሌ ጋር ተገናሜትው። አሉ አሉላ።
- N.B. This Summary is Very Experimental!! based on the following scripts from:
تعليقات:
